Jak wybrać syrop na kaszel?
Justyna Wodowska

Jak wybrać syrop na kaszel?

Kaszel jest jednym z najczęstszych objawów przeziębienia i grypy. Dobór właściwego syropu na kaszel powinien się zacząć od określenia z jakim rodzajem kaszlu mamy do czynienia - z kaszlem suchym, czy mokrym. Jakie preparaty stosować na kaszel nieproduktywny, a jakie na kaszel produktywny?

Walka z tytułowym „dusicielem” to nie miejsce na ”dwa w jednym”. Owszem w sprzedaży znajdują się preparaty o działaniu wykrztuśnym i przeciwkaszlowym jednocześnie. Takie postępowanie budzi jednak wątpliwości. Mamy bowiem do czynienia z dwiema substancjami o przeciwstawnych działaniach. Jedna z nich powoduje zwiększenie ilości wydzieliny oskrzelowej (aby upłynniona, mniej lepka słabiej przylegała do ścianek drzewa oskrzelowego). Niestety drugi ze składników hamuje naturalny odruch kaszlu, uniemożliwiając jej ewakuację. Unikajmy więc takich nieuzasadnionych połączeń, a zacznijmy od rozpoznania rodzaju kaszlu. Stąd już o wiele bliżej  do racjonalnego wyboru leku.

Kaszel suchy czy mokry?

Chociaż istnieje wiele różnorodnych przymiotników na opisanie kaszlu zasadniczo można wyróżnić dwa jego rodzaje: kaszel suchy (nieproduktywny) i mokry (produktywny). Można je rozpoznać już po samym ich brzmieniu.

Kaszel suchy ma zwykle postać krótkich kaszlnięć bez odkrztuszania. Występuje najczęściej na początku infekcji układu oddechowego, a jego bezproduktywne napady powodują silny ból.

Mamy wręcz wrażenie, że „zdziera” nam gardło. Ten rodzaj kaszlu nie przynosi żadnych korzyści, stanowi natomiast tylko obciążenie dla dróg oddechowych. Kasłanie ma sens, gdy jest co wykrztuszać a kaszel jest produktywny, wilgotny.

Mokry kaszel pojawia się w okresie rozwiniętej już infekcji i zwykle towarzyszy jej już do końca. Tu wyraźnie słyszymy jak "coś" odkleja nam się od dróg oddechowych.

Kasłanie jest bowiem odruchem, który usuwa zalegającą wydzielinę. W przeciwieństwie do swojego poprzednika mokry kaszel jest korzystny, ale i tu potrzebne jest wsparcie. Zwykle skuteczność tego kaszlu jest bowiem niedostateczna – śluz jest zbyt gęsty i nawet wielokrotnie powtarzane odruchy kaszlowe nie mogą go usunąć.

Syrop na kaszel

Na rynku jest wiele preparatów pomagających w walce z kaszlem. Niewątpliwie najpopularniejszą formą jest syrop. Już samo to słowo przywodzi nam na myśl błogie skojarzenia. Ot, smaczny, gęsty i słodki płyn. I tu należy przestrzec – w żadnym wypadku nie wybierajmy syropu na podstawie walorów smakowych. Pamiętajmy też, aby zawsze stosować dołączoną do butelki miarkę. Nigdy nie pijmy syropu prosto z butelki, „na oko”. To lek, a nie sposób na osłodzenie choroby! Skoro już jednak piszemy na temat cukru (sacharozy) warto zwrócić uwagę, że nie każdy syrop będzie odpowiedni dla cukrzyka. Pod tym względem najlepiej wybierać te opatrzone informacją: "Preparat może być stosowany przez diabetyków/osoby chore na cukrzycę". Są one najczęściej słodzone sorbitolem. Syrop może również zawierać pewną ilość alkoholu (etanolu). To sygnał alarmowy między innymi dla ciężarnych i karmiących piersią kobiet oraz rodziców kupujących syrop dla dziecka. Zdarzają się także osoby uczulone na niektóre z komponentów syropu (np. na miód). Należy więc dokładnie analizować skład. Pomimo obecności wielu aromatów nadających tej postaci leku przyjemny (np. malinowy) smak zawiera on przede wszystkim rozmaite substancje, które mogą nam pomóc, ale także i zaszkodzić, jeżeli syrop zostanie niewłaściwie zastosowany.

Powiązane produkty

Co na kaszel suchy?

W okresie kaszlu suchego stosuje się leki (w tym także syropy) przeciwkaszlowe, hamujące występowanie tego męczącego odruchu. Najczęściej stosowanymi lekami przeciwkaszlowymi są preparaty działające na ośrodek kaszlu zlokalizowany w rdzeniu przedłużonym, zwane z tego powodu lekami działającymi ośrodkowo (uwaga – mogą upośledzać sprawność kierowcy). Do tej grupy należą preparaty zawierające kodeinę, dekstrometorfan i butamirat. Każda z tych substancji wiąże się z pewnymi ograniczeniami, dlatego przed zastosowaniem należy uważanie zapoznać się z ulotką. Na przykład kodeina wchodzi w liczne niekorzystne oddziaływania z innymi równocześnie stosowanymi lekami. Przy stosowaniu wysokich dawek kodeiny może dojść do zmniejszenia częstości oddechu (zwłaszcza u osób w wieku podeszłym i małych dzieci). Ponadto warto pamiętać, że działa ona także przeciwbiegunkowo, dlatego pacjenci z przewlekłymi zaparciami nie powinni używać tego typu syropów.

Warto też zauważyć, że fosforan kodeiny występuje też w niektórych popularnych syropach powszechnie uznawanych za wyłącznie ziołowe. Do leczenia suchego kaszlu, oprócz leków o działaniu ośrodkowym, używa się też substancji działających obwodowo, które działają powlekająco na nabłonek dróg oddechowych. W tej grupie odnajdziemy wiele syropów roślinnych (np. popularny syrop prawoślazowy), zawierających substancje śluzowe o właściwościach osłaniających.

A co na kaszel mokry?

Kaszel mokry jest produktywny i nie należy go tłumić. Terapia powinna podążać wręcz w odwrotnym kierunku. Stosujemy leki, które ułatwiają usunięcie gęstego śluzu zalegającego w drogach oddechowych. Na etykiecie syropów na mokry kaszel zobaczymy pochodne gwajakolu (gwajafenezynę, sulfogwajakol), a także ambroksol, bromheksynę czy niektóre surowce ziołowe (np. bluszcz). Popularna jest również acetylocysteina, jednak najczęściej spotyka się w ją w postaci tabletek musujących.

Warto zauważyć, że przy stosowaniu leków z tej grupy często chorzy skarżą się, że lek nasila objawy. Takie wrażenie może być spowodowane uwodnieniem i łatwiejszym spływaniem wydzieliny (również z nosa), co jest dowodem na działanie leku. Z tego powodu trzeba ściśle przestrzegać pory podawania tych preparatów. Ostatnia dawka powinna być podana do godziny 16. Późniejsze podanie może wywołać napady kaszlu w nocy i utrudnić spokojny sen. Warto też dodać, że syropów tych nie powinno się łączyć z preparatami wapnia, ponieważ rozrzedzają one wydzielinę oskrzelową, a wapń ją zagęszcza. Jeżeli więc stosujemy np. ambroksol w syropie, nie podawajmy jednocześnie np. syropu „calcium”.

Mokry kaszel, choć dokuczliwy i nieprzyjemny, to „cudowne” zjawisko. To przecież sprzymierzeniec w walce o czystość naszych dróg oddechowych. Gdybyśmy stosowali leki przeciwkaszlowe w sytuacji zalegania wydzieliny w drogach oddechowych moglibyśmy nawet pogorszyć swój stan i wydłużyć czas trwania choroby.

Taka sytuacja groziłaby rozwojem zakażenia. Nie zapominajmy bowiem, że zalegająca wydzielina to wprost komfortowa siedziba dla bakterii. Zagęszczony śluz, w którego składzie są liczne składniki organiczne, stanowi doskonałą pożywkę do rozwoju patogennych mikroorganizmów.

A może lek na mokry kaszel w ciągu dnia, a przeciwkaszlowy na noc?

Wiemy już, że preparaty łączące te wszystkie wspomniane wyżej właściwości (o czym była mowa już we wstępie) nie przynoszą niczego dobrego. A może tak czasowo rozdzielić ich stosowanie? Otóż nawet to postępowanie jest kontrowersyjne i nie stosuje się go standardowo. Zwolennicy tego typu połączeń argumentują, że pacjent w ciągu dnia przyjmuje leki na mokry kaszel, a na noc lek przeciwkaszlowy, co pozwala mu spokojnie zasnąć. Diabeł tkwi jednak w drobiazgach. Okazuje się, że aktywność tych pierwszych jest długotrwała i zachowana zwykle jeszcze w chwili, gdy przyjmujemy już lek przeciwkaszlowy. Decyzję powinien więc podjąć lekarz.

Dobre nawodnienie, inhalacje, oklepywanie

Skuteczność zastosowanych syropów w dużej mierze zależy od nas samych. Przede wszystkim w celu zapewnienia efektywnego kaszlu i wykrztuszania wydzieliny konieczne jest odpowiednie uzupełnienie płynów (najlepiej pod postacią herbatek owocowych, niegazowanych wód mineralnych), ponieważ wyschnięta wydzielina jest bardziej gęsta, łatwiej przykleja się do ściany oskrzeli i zalega w oskrzelach. Zaleca się przyjmowanie nawet do 2 litrów płynów dziennie. Bez odpowiedniej podaży płynów leki z tej grupy mają niewielką skuteczność. W niektórych sytuacjach obfite nawadnianie doustne może być przeciwwskazane (np. w zaawansowanej niewydolności krążenia lub ciężkiej niewydolności nerek). Wówczas nawadnianie można skutecznie przeprowadzić drogą wziewną. Najlepsze będą inhalacje za pomocą inhalatorów. Wziewanie pary wodnej jest mniej skuteczne, gdyż jest ona „grubokropelkowa” i nie dotrze do najdrobniejszych oskrzelików. Należy zadbać również o odpowiednio wysoką wilgotność powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywamy. Pozytywne efekty w przypadku trudności z odkrztuszaniem wydzieliny przynosi także oklepywanie pleców.

Kaszel suchy i kaszel mokry – kiedy do lekarza?

Kaszel to nie tylko „banalne” przeziębienia, ale także poważne zapalenia płuc. Jeśli pomimo przyjmowania leków nasz stan nie ulega poprawie (a wręcz odwrotnie – pojawiła się np. silna duszność albo ropna wydzielina przy odkrztuszaniu), należy bezzwłocznie udać się do lekarza. Zalegający śluz powoduje zwężenie dróg oddechowych, sprzyja infekcjom bakteryjnym i może okazać się koniecznie zastosowanie leków dostępnych wyłącznie na podstawie recepty. W przypadku przewlekłego kaszlu należy brać również pod uwagę astmę oskrzelową czy chorobę refluksową (zjawisko cofania się treści pokarmowej z żołądka do przełyku). Taki kaszel może być również polekowym objawem niepożądanym, który najczęściej w praktyce klinicznej związany jest z przyjmowaniem leków z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (standardowe leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym). Kaszel występujący jako niepożądane działanie leków ma przewlekły, suchy, męczący charakter i zwykle nie ustępuje w trakcie stosowania leków przeciwkaszlowych.

Okazuje się, że dobranie właściwego syropu nie zawsze jest łatwą sztuką. Niezwykle ważny jest wiek (mogą istnieć ograniczenia wiekowe do stosowania określonych leków), współistniejące choroby (np. cukrzyca, astma oskrzelowa) i uwzględnienie innych preparatów, które zażywamy w tym samym czasie (ryzyko wystąpienia niekorzystnych oddziaływań). Nie zawsze (jak autorka zapytania) potrafimy też określić charakter naszego kaszlu. W przypadku takich wątpliwości lepiej zasięgnąć porady specjalisty (który przyłoży słuchawkę do naszej klatki piersiowej) niż zbytnio ufać własnej ocenie. Pamiętajmy też, że nie zawsze wszystko przebiega według przytoczonego schematu. Często lekarz stosuje uzasadnione odstępstwa.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować paracetamol osobom dorosłym, dzieciom i kobietom w ciąży?

    Paracetamol to jeden z popularniejszych leków sprzedawanych bez recepty (OTC). Jest stosowany między innymi w ostrych, umiarkowanych i przewlekłych bólach głowy, gardła i zębów, a także w bólach miesiączkowych i migrenach. Cechuje go względne bezpieczeństwo stosowania. W przypadku silnego bólu można go łączyć z innymi substancjami, np. z morfiną. Jak wygląda właściwy sposób dawkowania paracetamolu, jaka jest maksymalna i bezpieczna dawka dzienna oraz czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten lek? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Choroba Zachodniego Nilu – przyczyny i objawy. Jak leczyć?

    Wybierając się na wakacje, warto zapoznać się z zagrożeniami, jakie mogą nas spotkać podczas urlopu. Jednym z nich jest gorączka Zachodniego Nilu (ang. West Nile fever, WNF), choroba powodowana przez wirusa gorączki Zachodniego Nilu. Jak dochodzi do zakażenia, jakie są objawy i co należy wiedzieć, aby się przed nią ustrzec?

  • Kaszel krtaniowy – objawy i leczenie szczekającego kaszlu u dzieci i dorosłych

    Krtaniowy kaszel, towarzyszący ostremu zapaleniu krtani, jest jednym z najbardziej charakterystycznych rodzajów kaszlu. W przypadku jego wystąpienia konieczny może być pilny kontakt z lekarzem, niekiedy również w ramach szpitalnego oddziału ratunkowego. Jak rozpoznać kaszel krtaniowy oraz jak wygląda jego leczenie?

  • Witamina B6 (pirydoksyna) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Witamina B6 jest związkiem, który wzmaga przyswajalność magnezu w organizmie. Bierze udział w wielu procesach metabolicznych, reguluje pracę układu nerwowego, a jej optymalny poziom wpływa na pozytywny nastrój. Pirydoksyna przyczynia się także do powstawania przeciwciał chroniących organizm przed infekcjami. Witamina B6 jest składnikiem zarówno produktów zwierzęcych, jak i roślinnych. Który suplement z wit. B6 wybrać, jaka jest jej optymalna dawka dobowa i jakie są skutki zaburzeń jej ilości w organizmie? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Szczepionka na grypę 2024/2025 – kto i kiedy powinien się zaszczepić? Którą szczepionkę wybrać?

    Grypa to bardzo zakaźna choroba wirusowa. Przyjmuje się, że jedna chora osoba zaraża cztery kolejne. W zależności od grupy osób szczepionych i sezonu grypowego szczepionki na grypę chronią przed infekcją grypową ok. 40–70% zaszczepionych osób oraz zabezpieczają w znacznym stopniu przed powikłaniami pogrypowymi. WHO szacuje, że każdego roku na grypę choruje 10% dorosłej populacji i nawet 30% dzieci. Czym się szczepić na grypę w sezonie 2024/2025?

  • Problemy z żołądkiem a substancje naturalne. Dowody naukowe i innowacyjne podejście lecznicze

    Prawie każdemu z nas przynajmniej raz w życiu zdarzyło się doświadczyć niestrawności czy refluksu żołądkowo-przełykowego, charakteryzujących się bólem brzucha, trudnościami w trawieniu czy pieczeniem za mostkiem. Dwoma organami, których powyższy problem dotyczy w największym stopniu, są przełyk i żołądek.

  • INR testy do kontroli krzepliwości krwi – jak je wykonać? Cena, refundacja

    W styczniu 2024 roku wprowadzono do wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie aparaty i paski testowe do przeprowadzania testów diagnostycznych INR/PT. Wyroby te podlegają refundacji w przypadku pacjentów leczonych lekami przeciwzakrzepowymi z grupy antagonistów witaminy K oraz spełniających określone w rozporządzeniu kryteria. Testy INR do wykonania w warunkach domowych pozwalają w łatwy i szybki sposób monitorować terapię antykoagulantami takimi jak acenokumarol i warfaryna, co pozwala kontrolować prawidłowy zakres terapeutyczny dla pacjenta.

  • Przeciwdziałanie samobójstwom – gdzie szukać pomocy?

    Samobójstwa stanowią poważny problem zdrowia publicznego na całym świecie, w tym także w Polsce. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), co roku życie odbiera sobie około 700 tysięcy osób, co oznacza, że co 40 sekund ktoś umiera w wyniku samobójstwa.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl