Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy) u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i leczenie

Krup wirusowy (podgłośniowe zapalenie krtani) to jedna z chorób górnych dróg oddechowych u dzieci, która jest przenoszona drogą kropelkową. Jej przebieg jest zwykle łagodny, lecz nasilające się objawy czy brak poprawy w leczeniu są podstawą do hospitalizacji. Co wywołuje podgłośniowe zapalenie krtani u dzieci i jakie symptomy mu towarzyszą? W jaki sposób leczy się krup wirusowy u dziecka?

1. Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy) – co to za choroba i jakie są jej przyczyny?
2. Czy krup wirusowy u dzieci jest groźny?
3. Podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka – objawy
4. Diagnostyka krupu dziecięcego
5. Jak się leczy podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka?
6. Zalecenia dla rodziców przy podgłośniowym zapaleniu krtani u dziecka

Podgłośniowe zapalenie krtani u dzieci, inaczej nazywane krupem wirusowym, wywoływane jest głównie przez wirusy. Najczęściej występuje u dzieci poniżej 6. roku życia. Zazwyczaj objawy krupu takie jak szczekający kaszel, świst krtaniowy (stridor), chrypka i duszność pojawiają się nagle, częściej w nocy lub nad ranem. Choć zdecydowana większość dzieci z podgłośniowym zapaleniem krtani ma łagodne objawy, to u niewielkiej części może wystąpić duża duszność prowadząca do niewydolności oddechowej wymagającej pilnej hospitalizacji.  

Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy) – co to za choroba i jakie są jej przyczyny?

Podgłośniowe zapalenie krtani, nazywane też krupem wirusowym, występuje najczęściej u dzieci w wieku do 6. roku życia i zazwyczaj ma łagodny przebieg. Jest to choroba wirusowa i może być powodowana przez: wirus syncytialny (ang. respiratory syncytial virus, RSV), wirusy paragrypy, grypy i adenowirusy. Zakażenie wirusowe powoduje powstanie stanu zapalnego okolicy podgłośniowej krtani, co prowadzi do zwężenia jej światła i utrudnionego przepływu powietrza. Kompensując utrudnione oddychanie, dzieci zaczynają szybciej i głębiej oddychać, pojawiają się stridor (świst krtaniowy) oraz szczekający kaszel.  

Czy krup wirusowy u dzieci jest groźny?

Choć w większości przypadków podgłośniowe zapalenie krtani u dzieci ma łagodny przebieg, to może się zdarzyć, że wystąpią objawy, które będą wymagały leczenia w warunkach szpitalnych.

Wskazaniami do hospitalizacji dziecka z objawami krupu wirusowego są:

• nasilające się cechy duszności lub brak ich ustępowania po zastosowanym leczeniu,
• wiek dziecka poniżej 6. miesiąca życia,
• zaburzenia oddychania i świadomości,
• podejrzenie zapalenia nagłośni,
• zły stan ogólny dziecka.

Ciężka postać podgłośniowego zapalenia krtani charakteryzuje się występowaniem uporczywego, męczącego, szczekającego kaszlu, głośnym stridorem, niepokojem dziecka, obecnością duszności spoczynkowej i może prowadzić do niewydolności oddechowej i potrzeby intubacji. Do rzadkich powikłań krupu wirusowego należą: zapalenie płuc, bakteryjne zapalenie tchawicy i obrzęk płuc.

Podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka – objawy

Objawy podgłośniowego zaplenia krtani rozwijają się szybko i często są poprzedzone symptomami infekcji górnych dróg oddechowych takimi jak katar, kaszel lub stan podgorączkowy. Pierwsze przejawy krupu wirusowego oraz nasilające się oznaki występują najczęściej w nocy oraz nad ranem.

Do typowych objawów podgłośniowego zapalenia krtani u dzieci zaliczamy:
•    szczekający kaszel – bywa bardzo męczący, 
•    stridor (świst krtaniowy) – występuje podczas wdechu na skutek obrzęku i zwężonego światła podgłośnowej okolicy krtani,
•    chrypkę,
•    objawy duszności: wciąganie międzyżebrzy, przyspieszony oddech, bladość, niepokój,
•    stan podgorączkowy.

Diagnostyka krupu dziecięcego

Rozpoznanie podgłośniowego zapalenia krtani u dzieci stawia się na podstawie typowych oznak takich jak szczekający kaszel, stridor, a także występowania cech duszności. Objawy krupu wirusowego należy różnicować z zapaleniem nagłośni, ostrym zapaleniem krtani, obrzękiem naczynioruchowym, reakcją alergiczną, obecnością ciała obcego w drogach oddechowych lub przełyku, poparzeniem termicznym bądź chemicznym dróg oddechowych, a także ropniem okołomigdałkowym. 

Jak się leczy podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka?

W leczeniu krupu wirusowego stosuje się nebulizację (tj. podawanie płynnego leku w postaci rozpylonej mgiełki bezpośrednio do układu oddechowego, np. metodą inhalacji) z glikokortykostroidu (budezonidu). Jeśli dziecko nie współpracuje, można podać leki drogą doustną lub domięśniową. 

Według aktualnych wytycznych w przypadku umiarkowanego i ciężkiego przebiegu podgłośniowego zapalenia krtani u dzieci można wykonać inhalację z adrenaliny, która zmniejsza obrzęk dróg oddechowych ułatwiając oddychanie. Należy jednak pamiętać, że epinefryna (adrenalina) działa około 2 godziny, po tym czasie objawy mogą nawrócić, dlatego można ją stosować tylko pod nadzorem lekarza i niezbędna jest obserwacja dziecka przez co najmniej 4 godziny po inhalacji. Inhalacji z adrenaliny nie wolno stosować u dzieci z wadami serca (np. tetralogii Fallota). 

Zalecenia dla rodziców przy podgłośniowym zapaleniu krtani u dziecka

Większość dzieci z podgłośniowym zapaleniem krtani prezentuje łagodne objawy choroby i może być leczona w domu. Oto kilka wskazówek dla rodziców:

• jeśli występuje gorączka, należy podać leki przeciwgorączkowe dla dzieci (paracetamol, ibuprofen) w dawce odpowiedniej dla wagi i wieku,
• ważne jest odpowiednie nawodnienie dziecka, niemowlęta należy często przystawiać do piersi,
• u dziecka z objawami krupu nie jest zalecane stosowanie leków przeciwkaszlowych, wykrztuśnych czy uspakajających,
• chłodniejsze powietrze może zmniejszać nasilenie objawów krupu,
• płacz, wysiłek i niepokój dziecka nasilają objawy duszności i kaszel, dlatego należy zapewnić komfort psychiczny choremu dziecku.