Adenowirusy – czym się charakteryzują i jakie wywołują choroby? Czy adenowirusy są groźne?
Piotr Gmachowski

Adenowirusy – czym się charakteryzują i jakie wywołują choroby? Czy adenowirusy są groźne?

Adenowirusy to cząstki zakaźne należące do rodziny wirusów DNA odpowiadające za znaczną część infekcji o podłożu wirusowym zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Objawy zakażenia adenowirusowego mogą dotyczyć układu oddechowego (ból gardła, gorączka, kaszel, katar), pokarmowego (biegunka, wymioty), oczu (zapalenie rogówki i spojówki). Niekiedy mogą powodować także zapalenie wątroby, nerek czy mięśnia sercowego. Jak leczy się zakażenie adenowirusem?

Adenowirusy – charakterystyka ogólna

Adenowirusy są patogenami szeroko rozpowszechnionymi w środowisku. Są one odpowiedzialne głównie za występowanie zakażeń górnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego oraz zakażeń narządu wzroku. Adenowirusy są podzielone na kilka podrodzajów, następnie odpowiednie rodzaje adenowirusów dzieli się na serotypy (wyodrębniono ponad 50 różnych szczepów adenowirusów). Wirusy te różnią się pod względem patogenności oraz możliwością wywoływania różnych objawów klinicznych choroby. Warto zauważyć, iż tylko część spośród wszystkich serotypów wywołuje objawy chorobowe u człowieka. 

Adenowirusy mogą być szczególnie niebezpieczne dla osób z obniżoną odpornością oraz dla noworodków. Do zakażenia może dojść drogą kropelkową lub drogą fekalno-oralną, np. poprzez kontakt z zanieczyszczoną wodą na basenach kąpielowych. Okres inkubacji wynosi odpowiednio dla zakażeń układu oddechowego – 2-14 dni, natomiast dla zakażeń układu pokarmowego – 3-10 dni.

Chorobotwórczość adenowirusów

Adenowirusowe zakażenia układu oddechowego u dorosłych i u dzieci – objawy

Objawy zakażenia układu oddechowego adenowirusem u pacjentów pediatrycznych mogą wiązać się z:

  • nieswoistymi chorobami gorączkowymi,
  • zakażeniami górnych dróg oddechowych,
  • zapaleniem gardła,
  • zapaleniem płuc,
  • ropnym zapaleniem migdałków.

Typowe zapalenia gardła i górnych dróg oddechowych o podłożu adenowirusowym dotyczą głównie dzieci w wieku pomiędzy 6. miesiącem, a 5. rokiem życia. Zgodnie z danymi literaturowymi choroba zazwyczaj przebiega łagodnie, lecz często obserwuje się wystąpienie wysokiej gorączki. Zauważono, iż zakażenie adenowirusem może mieć przebieg w postaci zespołu pseudokrztuścowego, któremu towarzyszy napadowy kaszel. W przypadku niemowląt i małych dzieci zakażenie obejmujące dolne drogi oddechowe może przebiegać w postaci zapalenia płuc i oskrzeli, a także może objawiać się gorączką, nieżytem gardła oraz zapaleniem spojówek.

W przypadku osób dorosłych wystąpić mogą następujące objawy:

  • wysoka gorączka,
  • dreszcze,
  • suchy kaszel,
  • ból głowy,
  • bóle mięśni,
  • zapalenie gardła,
  • zapalenie krtani,
  • zapalenie tchawicy,
  • zapalenie płuc oraz zapalenie oskrzeli.

Dowiedz się więcej na temat zapalenia gardła o podłożu wirusowym.

Adenowirusowe zapalenie rogówki i spojówki

Adenowirusy stanowią jedną z głównych przyczyn występowania zapaleń rogówki i spojówki. Choroba na początku dotyczy jednego oka, następnie przebieg może być obustronny. Do objawów choroby można zaliczyć:

  • obrzęk powiek,
  • światłowstręt,
  • łzawienie,
  • bolesność gałki ocznej,
  • podwyższoną temperaturę ciała,
  • powiększenie węzłów chłonnych przyusznych.

Wirus może przenosić się poprzez dotyk nieumytych rąk oraz używanie wspólnych ręczników. Warto zwrócić uwagę, iż zakażeniom może sprzyjać używanie soczewek kontaktowych oraz korzystanie z pływalni. 

Infekcje wywołane przez adenowirusy – nieżyt żołądkowo-jelitowy

Adenowirusy są drugim w kolejności, po rotawirusach, czynnikiem etiologicznym biegunek u dzieci. W przypadku biegunek adenowirusowych stolce są w większości przypadków wodniste, bez krwawych podbiegnięć. Dość typowym, dodatkowym objawem dla przebiegu biegunek wywołanych przez adenowirusy jest gorączka oraz wymioty. Warto zaznaczyć, iż biegunki wywołane przez adenowirusy dotyczą głównie dzieci do 2. roku życia.

Inne rodzaje zakażeń adenowirusowych

Adenowirusy mogą również powodować:

  • krwotoczne zapalenie pęcherza u dzieci, w szczególności u chłopców – do objawów choroby zalicza się krwiomocz oraz częstomocz, a także gorączkę; zakażenia dotyczą głownie dzieci w wieku od 6. do 15. lat i mają nagły początek,
  • zapalenia opon mózgowych i mózgu – występujące rzadko, najczęściej u pacjentów z obniżoną odpornością,
  • zapalenia mięśnia sercowego,
  • zapalenia wątroby oraz nerek.

Do rzadkich powikłań zakażeń spowodowanych przez adenowirusy literatura fachowa zalicza powikłania neurologiczne. Neuroinfekcje spowodowane przez adenowirusy niosą wysokie ryzyko zgonu. Choroba najczęściej dotyczy noworodków oraz osób z niewydolnością układu odpornościowego.

Powiązane produkty

Adenowirusy – leczenie i zapobieganie

Leczenie zakażeń adenowirusowych opiera się na wykorzystaniu leków, które działają objawowo oraz wspomagająco. Aktualnie nie ma skutecznej terapii, która jest specyficzna dla chorób wywołanych przez adenowirusy. Publikacje naukowe zwracają jednak uwagę w przypadku leczenia ciężkich zakażeń, u osób z obniżoną odpornością na możliwość wykorzystania leków przeciwwirusowych (cidofowir i rybawiryna), lecz wyniki są niejednoznaczne. 

Aby uchronić się przed zakażeniem należy pamiętać o częstym myciu rąk i przedmiotów po kontakcie z chorym. Podstawą jest przestrzeganie zasad higieny.
  1. T. Dzieciątkowski, A. Rola, A. Midak-Siewirska, Adenowirusowe zakażenia ludzi, „Postępy Mikrobiologii” 2008, nr 47, s. 15-22.
  2. J. M. Langley, Adenoviruses „Pediatrics Rev.” 2005, nr 26, s. 244-248.
  3. L. Lenaerts, L. Naesens, Antiviral therapy for adenovirus infections, „Antiviral Res.” 2006, nr 71, s. 172-180.
  4. L. Fianchi, A. Scardocci, P. Cattani, i in., Adenovirus meningoencephalitis in a patient with largeB-cell lymphoma, „Ann. Hematol.” 2003, nr 82, s. 313-315.
  5. M. Rogalska, Adenowirusy, „mp.pl” [online], https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/160803,adenowirusy, [dostęp:] 30.04.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Krztusiec – przyczyny, objawy, leczenie kokluszu

    Krztusiec (koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych wywołaną przez pałeczki krztuśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Na ciężki przebieg krztuśca narażone są zwłaszcza niemowlęta poniżej 6. miesiąca życia. Jak przebiega krztusiec i jak go rozpoznać? Jak wygląda leczenie kokluszu? W jaki sposób można się przed nim uchronić?

  • Pneumocystoza – objawy, rozpoznanie i leczenie

    Pneumocystoza to zapalenie płuc spowodowane zakażeniem Pneumocystis jirovecii. Choroba występuje u osób z obniżoną odpornością m.in. z powodu AIDS lub przyjmowania leków immunosupresyjnych, dlatego zalicza się ją do zakażeń oportunistycznych. Pneumocystoza to poważna choroba objawiająca się dusznością i suchym kaszlem, która może prowadzić nawet do śmierci.

  • Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

    Masz katar, kaszel i gorączkę? Czy to zwykłe przeziębienie, grypa czy może COVID-19? Objawy tych chorób mogą być bardzo podobne, co utrudnia samodzielne postawienie diagnozy. Dowiedz się, jakie są kluczowe różnice między tymi schorzeniami i kiedy warto skonsultować się z lekarzem.

  • Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie RZS

    Reumatoidalne zapalenie stawów (inaczej RZS lub gościec stawowy) to przewlekła choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Powszechnie określa się ją także jako reumatyzm. Początkowo atakuje najczęściej symetrycznie małe i średnie stawy rąk i nóg, ale w konsekwencji prowadzi do wielu zmian ogólnoustrojowych – jej najbardziej charakterystycznym objawem jest ból stawów, ich zaczerwienienie i obrzęk. Jak leczy się reumatoidalne zapalenie stawów? Czy istnieją domowe sposoby na RZS?

  • Monakolina K – co to jest? Właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

    Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główną przyczynę zachorowalności i śmiertelności nie tylko w Polsce, lecz również na całym świecie. U podłoża większości z nich leży miażdżyca naczyń krwionośnych, która jest bezpośrednio związana z zaburzeniami lipidowymi. Jednym z proponowanych sposobów radzenia sobie z tym problemem jest stosowanie suplementacji w oparciu o monakolinę K.

  • Co zrobić, kiedy dziecko kaszle, a osłuchowo jest czyste?

    Kaszel dziecka bez innych objawów może być związany z przebytym niedawno zakażeniem układu oddechowego albo sygnalizować rozwijającą się w organizmie infekcję dróg oddechowych. Istnieją jednak inne przyczyny kaszlu u dzieci, które wymagają bardziej zaawansowanych badań. Jakie to przyczyny i jak je zdiagnozować?

  • Grypa i RSV – szczepionka, podobieństwa i różnice

    Grypa i RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus) to dwie powszechne choroby wirusowe, które mają znaczący wpływ na zdrowie publiczne, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Obie mogą prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u osób starszych, niemowląt oraz osób z osłabionym układem odpornościowym. W tym artykule przyjrzymy się bliżej podobieństwom i różnicom między grypą a RSV, ze szczególnym uwzględnieniem dostępnych szczepień.

  • Dieta w zaburzeniach lękowych. Co jeść, a czego unikać przy stanach lękowych?

    Zaburzenia lękowe dotykają znaczny odsetek dorosłych i dzieci. Osoby z zaburzeniami zmagają się z przewlekłym lękiem i stresem, który często powoduje cierpienie psychiczne i znaczne upośledzenie funkcjonowania pacjentów w wielu sferach ich życia. Tymczasem odpowiednia dieta w zaburzeniach lękowych może korzystnie wpływać na zdrowie układu nerwowego i pomagać w łagodzeniu objawów zaburzeń lękowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.