Adenowirusy – czym się charakteryzują i jakie wywołują choroby? Czy adenowirusy są groźne?

Adenowirusy – charakterystyka ogólna

Adenowirusy są patogenami szeroko rozpowszechnionymi w środowisku. Są one odpowiedzialne głównie za występowanie zakażeń górnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego oraz zakażeń narządu wzroku. Adenowirusy są podzielone na kilka podrodzajów, następnie odpowiednie rodzaje adenowirusów dzieli się na serotypy (wyodrębniono ponad 50 różnych szczepów adenowirusów). Wirusy te różnią się pod względem patogenności oraz możliwością wywoływania różnych objawów klinicznych choroby. Warto zauważyć, iż tylko część spośród wszystkich serotypów wywołuje objawy chorobowe u człowieka. 

Chorobotwórczość adenowirusów

Adenowirusowe zakażenia układu oddechowego u dorosłych i u dzieci – objawy

Objawy zakażenia układu oddechowego adenowirusem u pacjentów pediatrycznych mogą wiązać się z:

• nieswoistymi chorobami gorączkowymi,
• zakażeniami górnych dróg oddechowych,
• zapaleniem gardła,
• zapaleniem płuc,
• ropnym zapaleniem migdałków.

Typowe zapalenia gardła i górnych dróg oddechowych o podłożu adenowirusowym dotyczą głównie dzieci w wieku pomiędzy 6. miesiącem, a 5. rokiem życia. Zgodnie z danymi literaturowymi choroba zazwyczaj przebiega łagodnie, lecz często obserwuje się wystąpienie wysokiej gorączki. Zauważono, iż zakażenie adenowirusem może mieć przebieg w postaci zespołu pseudokrztuścowego, któremu towarzyszy napadowy kaszel. W przypadku niemowląt i małych dzieci zakażenie obejmujące dolne drogi oddechowe może przebiegać w postaci zapalenia płuc i oskrzeli, a także może objawiać się gorączką, nieżytem gardła oraz zapaleniem spojówek.

W przypadku osób dorosłych wystąpić mogą następujące objawy:

• wysoka gorączka,
• dreszcze,
• suchy kaszel,
• ból głowy,
• bóle mięśni,
• zapalenie gardła,
• zapalenie krtani,
• zapalenie tchawicy,
• zapalenie płuc oraz zapalenie oskrzeli.

Dowiedz się więcej na temat zapalenia gardła o podłożu wirusowym.

Adenowirusowe zapalenie rogówki i spojówki

Adenowirusy stanowią jedną z głównych przyczyn występowania zapaleń rogówki i spojówki. Choroba na początku dotyczy jednego oka, następnie przebieg może być obustronny. Do objawów choroby można zaliczyć:

• obrzęk powiek,
• światłowstręt,
• łzawienie,
• bolesność gałki ocznej,
• podwyższoną temperaturę ciała,
• powiększenie węzłów chłonnych przyusznych.

Wirus może przenosić się poprzez dotyk nieumytych rąk oraz używanie wspólnych ręczników. Warto zwrócić uwagę, iż zakażeniom może sprzyjać używanie soczewek kontaktowych oraz korzystanie z pływalni. 

Infekcje wywołane przez adenowirusy – nieżyt żołądkowo-jelitowy

Adenowirusy są drugim w kolejności, po rotawirusach, czynnikiem etiologicznym biegunek u dzieci. W przypadku biegunek adenowirusowych stolce są w większości przypadków wodniste, bez krwawych podbiegnięć. Dość typowym, dodatkowym objawem dla przebiegu biegunek wywołanych przez adenowirusy jest gorączka oraz wymioty. Warto zaznaczyć, iż biegunki wywołane przez adenowirusy dotyczą głównie dzieci do 2. roku życia.

Inne rodzaje zakażeń adenowirusowych

Adenowirusy mogą również powodować:

• krwotoczne zapalenie pęcherza u dzieci, w szczególności u chłopców – do objawów choroby zalicza się krwiomocz oraz częstomocz, a także gorączkę; zakażenia dotyczą głownie dzieci w wieku od 6. do 15. lat i mają nagły początek,
• zapalenia opon mózgowych i mózgu – występujące rzadko, najczęściej u pacjentów z obniżoną odpornością,
• zapalenia mięśnia sercowego,
• zapalenia wątroby oraz nerek.

Do rzadkich powikłań zakażeń spowodowanych przez adenowirusy literatura fachowa zalicza powikłania neurologiczne. Neuroinfekcje spowodowane przez adenowirusy niosą wysokie ryzyko zgonu. Choroba najczęściej dotyczy noworodków oraz osób z niewydolnością układu odpornościowego.

Adenowirusy – leczenie i zapobieganie

Leczenie zakażeń adenowirusowych opiera się na wykorzystaniu leków, które działają objawowo oraz wspomagająco. Aktualnie nie ma skutecznej terapii, która jest specyficzna dla chorób wywołanych przez adenowirusy. Publikacje naukowe zwracają jednak uwagę w przypadku leczenia ciężkich zakażeń, u osób z obniżoną odpornością na możliwość wykorzystania leków przeciwwirusowych (cidofowir i rybawiryna), lecz wyniki są niejednoznaczne.