Domowe sposoby na zaparcia – jak szybko i skutecznie poradzić sobie z problemami z wypróżnianiem? Zioła i leki na zaparcia
Piotr Gmachowski

Domowe sposoby na zaparcia – jak szybko i skutecznie poradzić sobie z problemami z wypróżnianiem? Zioła i leki na zaparcia

Domowe sposoby na zaparcia, nazywane potocznie zatwardzeniem, obejmują przede wszystkim zmianę stylu życia – włączenie do diety większej ilości produktów zawierających błonnik, wypijanie większej ilości płynów oraz regularną aktywność fizyczną. Na problemy z wypróżnianiem można także zastosować preparaty ziołowe mające właściwości przeczyszczające (np. liście senesu, kłącze rzewienia). Wśród leków bez recepty na zaparcia znajdują się natomiast środki: pęczniejące (np. siemię lniane), osmotyczne (np. laktuloza), zmiękczające (np. glicerol) oraz drażniące (np. olej rycynowy).

Domowe sposoby na zaparcia – czym są zaparcia?

Zaparcia to przedłużone zaleganie treści pokarmowej w końcowym odcinku przewodu pokarmowego. Zaparciem określa się także utrudnione wydalanie stolca. Przyczyn problemów z wypróżnianiem może być wiele, od sytuacji przypadkowych, np. zaparcia w podróży, poprzez niewłaściwą dietę zawierającą zbyt małą ilość błonnika pokarmowego i płynów, aż po poważne schorzenia, takie jak niedrożność jelit. Zaparcia częściej dotykają kobiety niż mężczyzn, nierzadko występuje także zatwardzenie u dziecka.

W przypadku przewlekłych, często nawracających i uciążliwych problemów z wypróżnianiem, należy udać się do lekarza. Jeżeli natomiast zaparcia zdarzają się sporadycznie, warto wypróbować domowe sposoby leczenia zaparć.

Domowe sposoby na zaparcia – dieta

Pacjenci borykający się z problemami zaparć powinni w szczególności zwrócić uwagę na swoją dietę – jadłospis powinien zawierać duże ilości błonnika (włókna pokarmowego), czyli substancji nieulegających trawieniu. Wskazane jest jednak, aby pamiętać, żeby przy zwiększeniu ilości błonnika w diecie, zwiększyć także ilość spożywanych w ciągu dnia płynów.

Wśród produktów, które są szczególnie bogate w błonnik znajdują się:

  • pieczywo ciemne (z pełnego ziarna),
  • kasza gryczana,
  • kasza jaglana,
  • ryż brązowy,
  • płatki owsiane,
  • płatki jęczmienne,
  • owoce suszone, np.: suszone śliwki (kilka sztuk na czczo), morele, rodzynki,
  • świeże owoce, np.: jabłka, pomarańcze, banany,
  • warzywa strączkowe.

Do diety osób, u których występują zaparcia warto włączyć także otręby pszenne oraz siemię lniane. Dzienna zawartość błonnika w diecie powinna wynosić od 30 do 40 gramów. Błonnik zawarty w diecie, poprzez wypełnienie przewodu pokarmowego, daje uczucie sytości oraz reguluje jego pracę, zapobiegając w ten sposób zaparciom. Dietę w zaparciach należy zmieniać stopniowo i ostrożnie, w szczególności, kiedy w diecie pacjenta wcześniej nie występowały duże ilości błonnika. Objawem niepożądanym diety bogatej w błonnik mogą być wzdęcia związane z dużą ilością gazów, które powstają w procesie fermentacji włókien błonnika.

Polecane dla Ciebie

Domowe sposoby na zaparcia – właściwa ilość płynów

Istotną kwestią podczas leczenia dolegliwości związanych z zaparciami jest odpowiednia ilość wypijanych płynów. Mniejsza ilość napojów, zwłaszcza wody, sprawia, że stolce uzyskują twardą i trudną do wydalenia konsystencję. Zaleca się wypijanie od 2. do 3. litrów płynów dziennie. Warto korzystać z wody mineralnej, soków owocowych lub warzywnych bezpośrednio wyciskanych, najlepiej z cząstkami (szczególnie trafnym wyborem będzie sok z kiszonej kapusty lub ze śliwek), a także z herbat owocowych lub ziołowych. Wypróżnienie może ułatwić szklanka wody z sokiem z cytryny wypita rankiem, na czczo. Warto pamiętać, iż stosując w diecie środki pęczniejące, np. otręby pszenne, owsiane, siemię lniane należy spożywać duże ilości płynów (2–3 litry dziennie).

Przy zaparciach wskazane są także fermentowane produkty mleczne, które zawierają dobroczynne bifidobakterie i pałeczki kwasu mlekowego:

  • jogurty,
  • kefiry,
  • zsiadłe mleko.
Przy problemach z wypróżnianiem należy unikać spożywania słodyczy, zwłaszcza czekolady i ciast, a także produktów wysokoprzetworzonych i fast foodów

Domowe sposoby na zaparcia – aktywność fizyczna

Bardzo ważną kwestią w walce z dolegliwościami zaparć jest aktywność fizyczna. Przy siedzącym trybie życia, pasaż treści jelitowej jest spowolniony, co może prowadzić do występowania problemów z wypróżnianiem, dlatego tak ważne są regularne ćwiczenia dostosowane do indywidualnych możliwości. Warto korzystać z prostych form aktywności, takich jak:

  • spacery,
  • jazda na rowerze,
  • bieganie,
  • pływanie
  • ćwiczenia cardio.

Domowe sposoby na zaparcia – zioła na zaparcia

Na problemy z wypróżnianiem można zastosować zioła. Występują one zazwyczaj w postaci ziół do zaparzania lub tabletek. Roślinne środki przeczyszczające swoje działanie zawdzięczają występowaniem glikozydów antrachinonowych. Zaliczamy je do grupy środków działających drażniąco na jelito grube. Związki te występują w:

  • liściach senesu,
  • kłączu rzewienia,
  • korzeniu kruszyny,
  • korzeniu szakłaku amerykańskiego,
  • alonie – zagęszczonym soku aloesu.

Glikozydy antrachinonowe w okrężnicy pod wpływem bakterii ulegają hydrolizie. Następnie, po wchłonięciu powstałych związków, następuje wywieranie bezpośredniego działania pobudzającego na sploty nerwowe błony mięśniowej jelita. W ten sposób zostaje pobudzona perystaltyka jelit. Działanie przeczyszczające zauważa się po około 8.–12. godzinach od zastosowania preparatów. Glikozydy antrachinonowe nie powinny być stosowane przez kobiety w okresie ciąży, ze względu na fakt, iż związki te powodują przekrwienie narządów miednicy mniejszej.

Ważną informacją jest fakt, iż dane preparaty ziołowe stosowane w nadmiarze i przez długi okres czasu mogą prowadzić do zaparć nawykowych.

Domowe sposoby na zaparcia – leki bez recepty na problemy z wypróżnianiem

Wśród domowych sposobów na walkę z uciążliwymi zaparciami znajdują się środki dostępne bez recepty – leki na zaparcia. Wyróżniamy środki przeczyszczające pęczniejące, osmotyczne, zmiękczające oraz drażniące.

Pęczniejące leki przeczyszczające 

W grupie pęczniejących leków przeczyszczających znajdują się śluzy roślinne zaliczane do rozpuszczalnej frakcji błonnika (występujące np. w nasionach babki jajowatej, babki płesznik, nasionach lnu). Działanie substancji z tej grupy polega na zwiększeniu objętości mas kałowych na skutek chłonięcia wody. Dzięki temu mechanizmowi zostaje pobudzony pasaż jelit. Plusem stosowania śluzów roślinnych na problemy z wypróżnianiem jest fakt, że działają one delikatniej niż leki syntetyczne, ponieważ nie powodują skurczów jelit. Ponieważ pobudzają perystaltykę jelit w sposób łagodny, można je stosować w profilaktyce zaparć.

Osmotyczne leki przeczyszczające

Leki przeczyszczające osmotyczne powodują zatrzymanie wody w jelitach, co zmiękcza masy kałowe i ułatwia wypróżnianie. Do tej grupy leków zaliczamy:

  • solne środki przeczyszczające, np. siarczan magnezu – sól gorzka – mechanizm działania polega na zatrzymaniu oraz powodowaniu przenikania wody do światła jelita, dzięki czemu przyspieszony zostaje pasaż treści jelitowej, działanie solnych środków przeczyszczających zauważa się po około 2–4 godzinach po podaniu doustnym,
  • makrogole (polietylenoglikole) – mechanizm działania tych związków jest podobny do działania solnych środków przeczyszczających,
  • laktulozę – czyli półsyntetyczny disacharyd, mechanizm działania tego związku jest podobny do wyżej wymienionej soli i makrogoli, aby laktuloza wykazała właściwości osmotyczne musi nastąpić jej rozkład w jelicie grubym oraz fermentacja, wytworzony kwas mlekowy oraz octowy działają przeczyszczająco.

Zmiękczające (poślizgowe) środki przeczyszczające

Do leków przeczyszczających zmiękczających kał zaliczamy:

  • parafinę ciekłą – nie wchłania się z przewodu pokarmowego, mechanizm działania polega na pokrywaniu powierzchni mas kałowych i błony śluzowej jelita cienką warstwą, co w konsekwencji powoduje rozmiękczenie mas kałowych i ułatwienie wypróżnienia,
  • dokuzan sodowy – środek powierzchniowo czynny, który ułatwia wnikanie wody oraz tłuszczu w głąb mas kałowych, co w konsekwencji powoduje zwiększenie objętości i zmianę konsystencji kału, ułatwiając defekację,
  • glicerol – stosowany w postaci czopków, działa miejscowo drażniąco, pobudza perystaltykę jelit i ułatwia wypróżnianie.

Drażniące leki przeczyszczające

Drażniące leki przeczyszczające możemy podzielić na dwie grupy w zależności od punktu uchwytu:

  • środku działające drażniąco na jelito cienkie – do grupy tej zaliczmy olej rycynowy,
  • środki działające drażniąco na jelito grube – do tej grupy zaliczamy wymienione wcześniej środki roślinne zawierające glikozydy antrachinonowe oraz bisakodyl.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, a dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub odbudowy estetycznej, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij