Ból - leki przeciwbólowe i przeciwzapalne

Ból jest subiektywnym, przykrym wrażeniem zmysłowym, które powstaje, gdy w organizmie pojawiają się bodźce uszkadzające tkankę albo stwarzające takie zagrożenie. Jest on bardzo powszechnym doświadczeniem, towarzyszącym wielu problemom zdrowotnym. W każdym przypadku wymaga leczenia objawowego, a więc zastosowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Pozwalają one uśmierzyć nieprzyjemne doznania – tak, aby było możliwe odczucie ulgi i powrót do normalnego funkcjonowania.

Leki przeciwbólowe dostępne bez recepty są dostępne w szerokiej gamie wariantów. Różnią się zarówno składem, jak i działaniem czy formą podania. W efekcie są zażywane przy zróżnicowanych dolegliwościach, którym towarzyszy ból.

Leki przeciwbólowe – rodzaje

Leki przeciwbólowe można podzielić przede wszystkim ze względu na zawarte w nich substancje czynne. Determinują one przeznaczenie oraz sposób stosowania poszczególnych preparatów.

Do najpopularniejszych substancji stosowanych w środkach przeciwbólowych należą:

• paracetamol – to popularny lek przeciwbólowy, który jest przeznaczony do stosowania przy bólach różnego pochodzenia, np. przy bólach głowy, gardła, zębów, kości, stawów, mięśni itp. Ma również działanie przeciwgorączkowe;
• ibuprofen – to lek przeciwbólowy i przeciwzapalny z grupy NLPZ. Ma działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne i może być stosowane przy bólu różnego pochodzenia o nasileniu od małego do umiarkowanego;
• kwas acetylosalicylowy – również zaliczany do leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych z grupy NLPZ; ponadto ma działanie przeciwzakrzepowe;
• diklofenak – to także niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ) i przeciwbólowy; najczęściej środki przeciwbólowe z tą substancją są wykorzystywane przy bólach pochodzenia reumatycznego, a także – zewnętrznie – przy bólu gardła;
• metamizol – to silny lek przeciwbólowy i przeciwzapalny o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i rozkurczowym; wykazuje synergizm działania z lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi z grupy NLPZ, a także z paracetamolem i analgetykami opioidowymi. W efekcie można go stosować w terapii bólu ostrego;
• ketoprofen – kolejny niesteroidowy lek przeciwzapalny, który przez wielu jest uznawany za najsilniejszy lek przeciwbólowy dostępny bez recepty. Wiele zależy jednak od dawki preparatu. Najczęściej ten środek jest rekomendowany przy umiarkowanych bólach mięśni i stawów czy bólach głowy;
• naproksen – lek z grupy NLPZ stosowany głównie podczas leczenia stanów zapalnych i bólów reumatycznych; wykazuje też działanie hamujące agregację trombocytów;
• lidokaina – to środek przeciwbólowy o działaniu miejscowo znieczulającym. Jest wykorzystywany w preparatach do zastosowania zewnętrznego, np. w tabletkach do ssania na gardło;
• benzydamina – lek z grupy NLPZ o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, a także znieczulającym i odkażającym (przy zastosowaniu zewnętrznym); jest stosowany np. w lekach na ból gardła;
• drotaweryna – jest lekiem rozkurczowym, stosowanym przy bólach towarzyszących skurczom; np. przy kamicy dróg moczowych, kamicy nerkowej, zapaleniu pęcherza czy przy objawach okołomenstruacyjnych.

Środki przeciwbólowe – formy leków

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne są dostępne w wielu postaciach. Można sięgnąć m.in. po:

• tabletki przeciwbólowe – w tym dojelitowe, wyróżniające się powolnym uwalnianiem substancji czynnej; może się to przełożyć na wydłużone działanie; w tej grupie można znaleźć silne leki przeciwbólowe bez recepty;
• kapsułki zawierające leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – ta postać sprzyja szybszemu uwolnieniu się substancji czynnych, a co za tym idzie – skróceniu czasu oczekiwania na uśmierzenie dolegliwości;
• tabletki musujące – są przeznaczone do rozpuszczenia w wodzie, co sprzyja szybkiemu rozpoczęciu działania preparatu i ułatwia jego przyjęcie, np. przy problemach z połykaniem;
• proszki przeciwbólowe – środki do rozpuszczenia w płynie o podobnych właściwościach jak preparaty musujące;
• środki przeciwbólowe do stosowania zewnętrznego – np. maści, żele, kremy, a także spraye zawierające substancje uśmierzające ból i przeciwzapalne.

Bezpieczne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – jak je stosować?

Leki przeciwzapalne bez recepty, podobnie jak inne środki lecznicze, mogą wywoływać skutki uboczne. Ryzyko ich wystąpienia można ograniczyć do minimum, postępując zgodnie z informacjami zawartymi w ulotkach preparatów. Należy szczególnie uwagę zwrócić na to, że:

• tabletki przeciwbólowe zawierające różne substancje czynne najczęściej nie mogą być ze sobą łączone, ponieważ może to wywołać reakcję niepożądaną;
• środki na ból mogą wchodzić w interakcje z przyjmowanymi na bieżąco innymi lekami.

Ważne jest także przestrzeganie zaleceń odnośnie do maksymalnej dawki środka na dobę – jej przekroczenie może mieć bardzo poważne konsekwencje.

Zachowanie powyższych zasad zwiększa bezpieczeństwo przyjmowania nawet mocnych tabletek przeciwbólowych. Warto więc o nich pamiętać.