Szczepionka przeciw RSV dla dorosłych. Kto powinien ją przyjąć?

Wirus syncytialny układu oddechowego (RSV) to patogen powszechnie kojarzony z ciężkimi infekcjami u niemowląt i małych dzieci. Coraz więcej dowodów klinicznych wskazuje jednak, że stanowi on również istotne zagrożenie dla zdrowia dorosłych, szczególnie tych w podeszłym wieku oraz obciążonych chorobami przewlekłymi. Wprowadzenie na rynek nowych szczepionek przeciwko RSV stanowi przełom w profilaktyce, oferując skuteczną ochronę. W artykule szczegółowo omówimy wskazania do szczepienia na RSV u dorosłych – wyjaśnimy, kto powinien rozważyć przyjęcie tej immunizacji, aby zminimalizować ryzyko ciężkiego przebiegu choroby, hospitalizacji i powikłań, zwłaszcza w obliczu nadchodzącego sezonu infekcyjnego.

1. Czym jest RSV i jaką chorobę wywołuje?
2. Szczepienie przeciw RSV – wskazania
3. Czy szczepienie na RSV w ciąży jest bezpieczne?
4. Schemat szczepienia na RSV
5. Możliwe działania niepożądane szczepionki przeciw RSV
6. Szczepienie przeciw RSV – najczęściej zadawane pytania

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest wirus RSV oraz jakie schorzenia może wywoływać,
• które grupy osób są najbardziej narażone na ciężki przebieg zakażenia RSV,
• jak wygląda schemat podawania szczepionki oraz jakie ewentualne działania niepożądane mogą wystąpić.

Dzięki temu artykułowi poznasz wskazania do szczepienia przeciw RSV i zrozumiesz czy jest ono bezpieczne dla kobiet w ciąży.

Czym jest RSV i jaką chorobę wywołuje?

Syncytialny wirus oddechowy, znany szerzej jako RSV, stanowi istotny czynnik etiologiczny infekcji układu oddechowego, zwłaszcza u niemowląt, osób starszych oraz osób z obniżoną odpornością. Patogen ten wywołuje przede wszystkim zakażenia dolnych dróg oddechowych, które mogą przejawiać się zapaleniem oskrzelików lub zapaleniem płuc. Charakteryzuje się zdolnością do wywoływania poważnych stanów zapalnych, które w niektórych przypadkach prowadzą do hospitalizacji, zwłaszcza wśród osób z grup ryzyka.

Dla kogo jest groźny wirus RSV?

Największe ryzyko powikłań po zakażeniu RSV dotyczy niemowląt do 6. miesiąca życia, osób starszych powyżej 60. roku życia oraz pacjentów z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, sercowo-naczyniowego lub immunologicznymi zaburzeniami. U tych grup infekcje RSV mogą przebiegać w sposób ciężki, zwiększając ryzyko poważnych komplikacji zdrowotnych.

Szczepienie przeciw RSV – wskazania

Obecnie dostępne szczepionki przeciwko RSV są rekomendowane przede wszystkim dla kilku grup:

• osób dorosłych w wieku 60 lat i starszych,
• osób między 50. a 59. rokiem życia, które zmagają się z chorobami przewlekłymi, szczególnie układu oddechowego czy sercowo-naczyniowego,
• kobiet ciężarnych między 24. a 36. tygodniem ciąży, co ma na celu przekazanie biernej ochrony dziecku od momentu narodzin do około 6. miesiąca życia.

Czy szczepienie na RSV w ciąży jest bezpieczne?

Jedyną szczepionką, która może być stosowana w ciąży jest Abrysvo. Najczęściej zgłaszanymi przez kobiety w ciąży, które otrzymały szczepionkę Abrysvo działaniami niepożądanymi były: ból w miejscu wstrzyknięcia, ból głowy, ból mięśni i nudności. Decyzję o szczepieniu podejmuje lekarz oceniając stosunek korzyści do ryzyka indywidualnie dla każdej pacjentki.

Schemat szczepienia na RSV

Szczepienie przeciwko RSV, niezależnie od grupy docelowej, polega na jednorazowym podaniu preparatu.

• Droga podania: iniekcja domięśniowa (Intramuscular, IM).
• Miejsce podania: zazwyczaj mięsień naramienny (w ramię) u dorosłych lub zgodnie ze standardowymi wytycznymi w przypadku innych grup.
• Dawkowanie: pojedyncza dawka zapewnia skuteczną i długotrwałą odpowiedź immunologiczną.

Schemat szczepienia na RSV u osób dorosłych i seniorów

Głównym celem szczepienia dorosłych, zwłaszcza osób starszych (powyżej 60. roku życia) lub osób z przewlekłymi chorobami układu krążenia lub oddechowego, jest ochrona przed ciężkim przebiegiem i hospitalizacją.

• Wymagane dawki: jedna dawka.
• Długotrwała ochrona: obecne dane sugerują, że ochrona uzyskana po podaniu pojedynczej dawki jest długotrwała, utrzymuje się przez kilka sezonów (minimum 2 lata), a jej efektywność kliniczna jest stabilna. W przeciwieństwie do szczepionki przeciw grypie, nie ma obecnie rekomendacji dla corocznych dawek przypominających. Schemat ten znacząco ułatwia logistykę i zwiększa chęć poddania się szczepieniu.
• Decyzja o szczepieniu: szczepienie może być podane o dowolnej porze roku, choć najlepiej jest to zrobić przed rozpoczęciem sezonu zachorowań na RSV (zazwyczaj jesienią/zimą).

Schemat szczepienia na RSV u kobiet ciężarnych (strategia ochrony niemowląt)

Kluczową innowacją jest strategia, w której szczepienie matki chroni jej dziecko poprzez transfer przeciwciał przez łożysko (immunizacja bierna). Jest to najbardziej efektywny sposób ochrony niemowląt, które są najbardziej narażone na ciężki przebieg RSV.

• Okres podania: kobiety ciężarne powinny zostać zaszczepione w optymalnym oknie czasowym między 32. a 36. tygodniem ciąży (optymalnie do 36+6 tygodnia).
• Uzasadnienie czasu podania szczepionki: ten okres jest kluczowy, ponieważ zapewnia maksymalny czas na wytworzenie przez organizm matki przeciwciał i ich aktywny transport do płodu przed porodem. Zaszczepienie zbyt wcześnie mogłoby spowodować spadek poziomu przeciwciał w okresie narodzin, a zbyt późno mogłoby nie dać wystarczającego czasu na transfer.
• Cel: celem jest osiągnięcie wysokiego stężenia ochronnych przeciwciał klasy IgG u noworodka w ciągu pierwszych 6 miesięcy życia, czyli w okresie największego ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia RSV.
• Częstotliwość: każda kobieta w ciąży, która chce chronić swoje dziecko, otrzymuje pojedynczą dawkę w trakcie danej ciąży.

Możliwe działania niepożądane szczepionki przeciw RSV

Szczepionki przeciwko wirusowi syncytialnemu układu oddechowego (RSV) stanowią istotne narzędzie w profilaktyce zakażeń, zwłaszcza u grup podwyższonego ryzyka, takich jak niemowlęta (poprzez szczepienie matek w ciąży) i osoby starsze. Kluczowym aspektem ich wprowadzenia na rynek jest dogłębna ocena profilu bezpieczeństwa. Dane z badań klinicznych oraz nadzoru po wprowadzeniu do obrotu konsekwentnie wskazują na korzystny profil bezpieczeństwa tych preparatów.

Reakcje miejscowe

Najczęściej odnotowywanymi zdarzeniami niepożądanymi są reakcje miejscowe w miejscu wstrzyknięcia. Wynikają one z naturalnej odpowiedzi układu odpornościowego na podany preparat i zazwyczaj mają charakter łagodny lub umiarkowany. Występuje:

• ból w miejscu podania (jest to najczęściej zgłaszany objaw),
• zaczerwienienie (rumień),
• niewielki obrzęk lub stwardnienie w miejscu iniekcji.

Objawy ogólne

Oprócz reakcji miejscowych, u zaszczepionych osób mogą wystąpić również ogólnoustrojowe działania niepożądane. Są one zazwyczaj łagodne, przemijające i świadczą o aktywacji układu immunologicznego:

• zmęczenie (uczucie osłabienia lub znużenia),
• bóle głowy,
• bóle mięśni (mialgia) i/lub stawów (artralgia),
• niewielkie, przemijające podwyższenie temperatury ciała (gorączka).

Przeciwwskazania do szczepienia przeciwko RSV

Istnieje kilka istotnych przeciwwskazań do szczepienia, które koniecznie powinny zostać zweryfikowane przez lekarza kwalifikującego do zabiegu. Należą do nich:

• uczulenie na składniki zawarte w preparacie,
• reakcje anafilaktyczne po wcześniejszym podaniu szczepionek,
• aktywna infekcja przebiegająca z gorączką,
• indywidualne przeciwwskazania medyczne wymienione podczas oceny stanu zdrowia pacjenta.

Szczepienie przeciw RSV – najczęściej zadawane pytania

Czy można zaszczepić się przeciwko wirusowi RSV w aptece?

Szczepionka przeciw RSV znajduje się na liście szczepień, które mogą być realizowane w aptekach.

Jak długo działa szczepionka na RSV?

Pojedyncza dawka szczepionki zapewnia ochronę przed zakażeniem RSV przez okres kilku lat, co znacząco ogranicza ryzyko infekcji w szczególnie narażonych sezonach.

Czy można zaszczepić dziecko przeciw RSV?

Bezpośrednie szczepienia ochronne niemowląt na RSV nie są obecnie zalecane ze względu na niedojrzały układ odpornościowy. Ochronę zapewnia sposób bierny, poprzez szczepienie kobiety ciężarnej, co chroni dziecko przez pierwsze miesiące życia.

Czy można zaszczepić się przeciwko RSV bez chorób przewlekłych?

Tak, choć głównie rekomenduje się szczepienie osobom z grup podwyższonego ryzyka, każda dorosła osoba może podjąć decyzję o szczepieniu po konsultacji z lekarzem.

Czy można zarazić się wirusem RSV po zaszczepieniu?

Choć szczepionka znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania, nie eliminuje go całkowicie, dlatego możliwe jest zakażenie, jednak zwykle przebiega ono łagodniej.