Rotawirusy u dzieci i dorosłych – objawy zarażenia, diagnostyka i leczenie
Katarzyna Gmachowska

Rotawirusy u dzieci i dorosłych – objawy zarażenia, diagnostyka i leczenie

Rotawirusy są najczęstszą przyczyną wystąpienia biegunki infekcyjnej u dzieci, zwłaszcza poniżej 5. roku życia. Do częstych objawów zakażenia rotawirusami zalicza się obfitą, wodnistą biegunkę, gorączkę, wymioty, cechy infekcji górnych dróg oddechowych oraz brak apetytu. Jak uchronić się przed rotawirusami? 

Najczęstszym powikłaniem biegunki rotawirusowej jest odwodnienie, które może być stanem zagrażającym życiu dziecka. Wirus przenosi się drogą pokarmową, zwłaszcza przez niemyte ręce, bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub skażonymi przedmiotami. Skuteczną profilaktyką przez ciężkim przebiegiem zakażenia rotawirusami jest szczepienie, które podaje się dzieciom w wieku 6–24 tygodni życia, w postaci doustnej.  

Rotawirusy – czym są? Jaką chorobę wywołują? 

Zakażenie rotawirusami jest najczęstszą przyczyną ostrej biegunki infekcyjnej u dzieci, zwłaszcza poniżej 5. roku życia. Przenoszą się drogą pokarmową, czyli na brudnych rękach, niemytych warzywach, owocach. Po wniknięciu z pokarmem do przewodu pokarmowego wirusy namnażają się w komórkach nabłonka jelita cienkiego, prowadząc do ich uszkodzenia. Skutkuje to zaburzeniem wchłaniania elektrolitów i wody ze światła jelita i powstawaniem biegunki. Wodniste stolce są oddawane przez osobę chorą nawet kilkanaście razy na dobę. Stolce w zakażeniu rotawirusowym są wodniste, obfite oraz tryskające. U dzieci zakażonych rotawirusami biegunce często towarzyszą gorączka, wymioty oraz cechy infekcji górnych dróg oddechowych. Niekiedy zakażenie rotawirusowe ma ciężki przebieg wymagający hospitalizacji dziecka.  

Rotawirus a adenowirus  

Zakażenie adenowirusami ma podobne objawy jak w przypadku infekcji rotawirusowej (biegunka, bóle brzucha, gorączka, wymioty, brak apetytu). Dodatkowo adenowirusy często powodują zapalenie spojówek oraz infekcje dróg oddechowych. W diagnostyce zarówno adeno-, jak i rotawirusów wykorzystuje się badanie próbki kału.  

Rotawirusy – kto najbardziej jest narażony na zarażenie?  

Biegunka o etiologii rotawirusowej najczęściej dotyczy dzieci poniżej 5. roku życia, zwłaszcza w wieku 6–24. miesiąca życia. U najmłodszych dzieci często przebieg infekcji jest cięższy, szybciej dochodzi do odwodnienia na skutek nasilającej się biegunki. Zakażenie rotawirusowe ze względu na różnorodność serotypów wirusa można przebyć kilkakrotnie, jednakże najczęściej kolejne infekcje mają łagodniejszy przebieg. 

Biegunka rotawirusowa może wystąpić także u dorosłych, choć najczęściej ma ona łagodniejsze objawy niż u małych dzieci. Najwięcej zachorowań na rotawirusy występuje w sezonie zimowo-wiosennym.  

Polecane dla Ciebie

Rotawirusy – jak dochodzi do zarażenia? Nosicielstwo rotawirusów 

Do zakażenia rotawirusami dochodzi drogą fekalno-oralną, czyli wraz z zanieczyszczonymi pokarmami, przez brudne ręce, a także przez kontakt z chorym lub skażonymi przedmiotami. Rotawirusy są wysoce zakaźne, co oznacza, że do zakażenia wystarczy niewielka ilość wirusów. Wydala się je z kałem w dużych ilościach podczas biegunki, a nawet po jej ustaniu (średnio około 20 dni, jednakże zdarza się, że wirus może być wydalany z kałem nawet przez kilka tygodni). Rotawirusy są w stanie przetrwać na rękach oraz w środowisku długi czas. Nie stwierdza się trwałego nosicielstwa rotawirusów.  

Rotawirusy – objawy zarażenia 

Do najczęstszych objawów zakażenia rotawirusami zaliczamy: 

  • wodnistą, obfitą biegunkę, w stolcu może pojawić się śluz, 
  • gorączkę lub stan podgorączkowy, 
  • wymioty, 
  • brak apetytu, 
  • objawy infekcji górnych dróg oddechowych (katar, kaszel, ból gardła), 
  • odwodnienie – częsty objaw występujący w biegunce o etiologii rotawirusowej. Zwykle dotyczy małych dzieci, u których cechy odwodnienia ujawniają się szybciej i mają cięży przebieg.  
Objawy zakażenia rotawirusami utrzymują się zwykle 4–10 dni. U około 30% dzieci może występować bezobjawowe zakażenie, jednakże pomimo braku objawów, dana osoba jest zakaźna dla otoczenia.  

Rotawirusy – diagnostyka 

U dziecka z podejrzeniem biegunki infekcyjnej wykonuje się badanie kału w kierunku obecności rotawirusów. Sprawdza się także stężenie elektrolitów we krwi, aby wykluczyć zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, które często występują podczas długotrwałej lub obfitej biegunki. Zakażenie rotawirusem lekarz zgłasza do Państwowej Inspekcji Sanitarnej. 

Rotawirusy – leczenie  

Większość dzieci z biegunką rotawirusową nie wymaga leczenia szpitalnego, które jest wskazane dla dzieci z ciężkim odwodnieniem, uporczywymi wymiotami, objawami neurologicznymi takimi jaka apatia, senność, drgawki lub niemożnością skutecznego nawadniania w warunkach domowych.  

Podstawą terapii w zakażeniu rotawirusami jest doustne nawadnianie pacjenta. Najlepszym preparatem są doustne płyny nawadniające, które dzięki zoptymalizowanemu składowi zapewniają odpowiednią podaż elektrolitów zapobiegających odwodnieniu.  

Należy pamiętać, aby płyny nawadniające przyjmować w małych ilościach, schłodzone, aby nie nasilać odruchu wymiotnego. Przez pierwsze 4 godziny nawadniania poleca się podaż płynów w ilości 75 ml na każdy kilogram masy ciała dziecka oraz dodatkowo 5–10 ml po każdym luźnym stolcu lub wymiotach. U dzieci karmionych piersią należy kontynuować naturalny sposób karmienia. 

Żywienie w infekcji rotawirusowej 

U dzieci z ostrą biegunką rotawirusową zaleca się dość szybki powrót do diety stosowanej przez pojawieniem się objawów. Zazwyczaj po 4-godzinnym okresie skutecznego nawadniania doustnym płynem wieloelektrolitowym można wrócić do normalnej diety, stosując produkty lekkostrawne. Dzieci karmione piersią powinny mieć kontynuowane karmienie pokarmem mamy, należy pamiętać o częstszym przystawianiu dziecka do piersi, aby zmniejszyć ryzyko odwodnienia.  

Nie zaleca się rutynowego stosowania diety bezlaktozowej po przebytym zakażeniu rotawirusowym. W przypadku zaobserwowania nasilenia objawów po spożyciu produktów mlecznych można podejrzewać wtórną, przejściową nietolerancję laktozy, która jest spowodowana uszkodzeniem nabłonka jelit przez wirusy. W tej sytuacji pomocne może być zastosowanie przejściowej diety bez laktozy.   

Powikłania po rotawirusie 

Najczęstszym powikłaniem występującym u dzieci z zakażeniem rotawirusowym jest odwodnienie na skutek obfitej biegunki oraz wymiotów. Do cech odwodnienia u dzieci zalicza się suchość skóry i błon śluzowych, zmniejszone napięcie skóry, przyspieszoną akcję serca, osłabienie, senność, zapadnięte ciemiączko, brak łez, zmniejszenie lub brak oddawanego moczu oraz utratę masy ciała. Wyróżnia się odwodnienie w stopniu lekkim, umiarkowanym i ciężkim, które jest stanem zagrażającym życiu i wymaga nawadniania dożylnego w szpitalu.  

Rotawirusy – jak się przed nimi chronić? Szczepionka na rotawirusy  

Do skutecznych metod profilaktyki przed zakażeniem rotawirusami zalicza się: 

  1. Dbanie o higienę, częste mycie rąk, zwłaszcza przed jedzeniem, po skorzystaniu z toalety czy po powrocie z podwórka, przedszkola.  
  2. Ograniczenie kontaktu z osobami chorymi na rotawirusy.
  3. Dezynfekcja skażonych przedmiotów.
  4. Obróbka termiczna przygotowywanych potraw, mycie owoców i warzyw przed jedzeniem.
  5. Szczepienie przeciwko rotawirusom – zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu infekcji. Szczepionkę przeciw rotawirusom podaje się dzieciom w wieku 6–24 tygodni życia. Jest to szczepionka w formie doustnej. Zazwyczaj jest dobrze tolerowana przez dzieci. Szczepionka przeciw rotawirusom jest szczepionką żywą, dlatego dziecko przez około 7 dni od szczepienia może wydalać z kałem wirusy, które mogą być niebezpieczne, zwłaszcza dla osób z niedoborem odporności.  
  6. Wykazano, że wyłączne karmienie piersią dziecka do 6. miesiąca życia zmniejsza ryzyko infekcji rotawirusowej.  
  1. B. Siewert, J. Wysocki, Zakażenia rotawirusami – przebieg kliniczny i możliwości profilaktyki, "Pediatria po Dyplomie", nr 01 2018. 
  2. E. Kuchar , A. Nitsch-Osuch, L. Szenborn, Rotawirusy jako ważna przyczyna zakażeń szpitalnych na oddziałach dziecięcych, "Zakażenia", nr 6 2011. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży pogarszają się z roku na rok. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacje dotyczące odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

  • Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę

    Nużeniec jest pasożytem należącym do roztoczy. Jest niewidoczny gołym okiem, ponieważ ma bardzo niewielkie rozmiary. Gatunki bytujące na człowieku to: nużeniec ludzki oraz nużeniec krótki. Liczba osób zarażonych wzrasta wraz z wiekiem. Nawet ponad 80% osób powyżej 70. roku życia może być zarażonych nużeńcem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij