Nadmierna senność u dzieci – jakie są najczęstsze przyczyny?
Hipersomnia – jak pokonać ciągłą senność?
Hipersomnia polega na odczuwaniu wzmożonej senności, która pojawia się pomimo spania podczas wypoczynku nocnego. Senność może występować w trakcie codziennych czynności i aktywności. Z pewnością wiele osób żyjących szybkim tempem życia, intensywnie pracujących, może odczuwać senność kilkakrotnie w ciągu dnia i zastanawiać się czy to już coś niepokojącego.
Hipersomnia – jak ją rozpoznać?
Poczucie zmęczenia i nadmiernej senności może trwać kilka dni, jeśli akurat jesteśmy w okresie wzmożonego wysiłku, czy dzieją się w naszym życiu stresujące wydarzenia.
Jeżeli jednak senność trwa przez okres przynajmniej trzech miesięcy, warto skorzystać z porady specjalisty i ustalić przyczynę. Niepokojące powinny być napady senności, które pojawiają się w trakcie rozmowy, podczas ważnego, emocjonującego wydarzenia, na przykład w trakcie egzaminu czy ważnego spotkania służbowego. Choremu bardzo trudno utrzymać czuwanie w ciągu dnia, zapada w sen podczas zwykłych czynności.
Sen może być bardzo krótki lub trwać ok. 30 minut. Zazwyczaj daje on poczucie regeneracji, chociaż bywa i tak, że drzemki nie zapewniają poprawy samopoczucia.
Podejrzenie hipersomnii powinno być zawsze konsultowane z lekarzem specjalistą. Nie należy lekceważyć objawów choroby, gdyż stanowią ryzyko wypadków komunikacyjnych i wypadków w pracy.
W literaturze można znaleźć dane, że na hipersomnię cierpi 5–15 proc. ludzi, w Polsce problem dotyczy 5 proc. społeczeństwa.
Przyczyny i rodzaje hipersomnii
Hipersomnia może towarzyszyć schorzeniom powodującym zaburzenia snu. Osoby cierpiące na bezdech senny, zespół niespokojnych nóg, niektóre choroby mózgu, mogą cierpieć z powodu hipersomnii, wynikającej w tych przypadkach z fragmentarycznego snu. Hipersomnia może wystąpić też przy okazji infekcji przebiegających z gorączką, a także w zaburzeniach endokrynologicznych (niedoczynność tarczycy, hipoglikemia), w przebiegu niewydolności nerek, niektórych chorobach psychicznych oraz na skutek działania lub odstawienia substancji psychoaktywnych.
W klasyfikacji wymienia się także hipersomnie nie spowodowane zaburzeniami okołodobowego rytmu snu. Mowa tu o narkolepsji, narkolepsji z katapleksją, zespole Kleinego-Levina czy hipersomnii spowodowanej nadużywaniem substancji psychoaktywnych.
Narkolepsja jest prawdopodobnie najbardziej znana, nie każdy jednak wie, że jest zespołem chorobowym z napadami senności, której towarzyszy katapleksja, porażenie przysenne i omamy między czuwaniem a snem. Narkolepsja nie jest schorzeniem łatwym do zdiagnozowania, według danych literaturowych zazwyczaj mija 15 lat nim narkolepsja zostaje prawidłowo rozpoznana. Najbardziej charakterystycznym objawem jest nadmierna senność, nierzadko chory zapada w sen podczas wykonywania bardzo ważnej i odpowiedzialnej pracy. Sen trwający 15-20 minut zazwyczaj pozwala na regenerację, jednak po ok. 2-3 godzinach pojawia się kolejna, silna potrzeba snu. Niestety, tym objawom towarzyszą inne, wynikające z zaburzeń stanu snu i czuwania. Pacjenci zgłaszają problemy z pamięcią i koncentracją oraz drażliwość. Narkolepsji towarzyszy często katapleksja, która polega na nagłej, odwracalnej, obustronnej utracie napięcia mięśni. Objaw jest odwracalny, a wywołują go silne emocje. Napad katapleksji może być częściowy lub całkowity i mija samoistnie w ciągu kilku minut, a napady mogą występować kilkakrotnie w ciągu dnia lub raz na kilka lat, co dodatkowo utrudnia rozpoznanie choroby. Pacjenci cierpiący z powodu narkolepsji zgłaszają również objawy wskazujące na tzw. porażenie przysenne, które jest jednym z objawów narkolepsji.
Porażenie przysenne polega na przemijającej, uogólnionej niezdolności do poruszania się i mówienia podczas zasypiania lub w trakcie budzenia się. Pacjenci odczuwają dodatkowo lęk, który z czasem może być mniejszy, gdyż objawy porażenia przysennego samoistnie mijają.
Dodatkowym objawem choroby są wspomniane wyżej omamy, na które skarżą się pacjenci. Mogą być bardzo realistyczne i żywe, są to doznania zmysłowe – wzrokowe, dotykowe i słuchowe. Pacjenci odczuwają lęk z powodu tak realistycznych omamów. W literaturze doznania te opisywane są jako omamy hipnagogiczne i hipnopompiczne. Narkolepsja może rozpoczynać się w okresie pokwitania dając już pierwsze objawy, początek choroby może też przypadać między 35. a 45. rokiem życia.
Jak pokonać nadmierną senność?
Leczenie narkolepsji jest leczeniem objawowym, a stosowanie kofeiny jest w tym przypadku nieskuteczne. Stosuje się leki na receptę, których skuteczność wykazano w badaniach, jednak żaden znany lek nie usuwa całkowicie senności. W utrzymaniu odpowiedniego poziomu czuwania pomaga regularny sen nocny, który powinien trwać 9 godzin. Drzemki powinny być zaplanowane w południe i wczesnym popołudniem, każda drzemka powinna trwać 15-20 minut. Można również zaplanować drzemki co 4 godziny.
Sen powinien być higieniczny, to znaczy zapewnić regenerację i odpoczynek. Warto zadbać, by warunki otoczenia temu sprzyjały, przestrzegać zaplanowanych godzin przeznaczonych na sen. Dbając o jakość snu, dbamy o regulację rytmu snu i czuwania, a przy tym o zdrowie całego organizmu.
Bibliografia zwiń/rozwiń
W. Szelenberger, Hipersomnie pochodzenia ośrodkowego, „Pneumonologia i Alergologia Polska”, t. 75, supl. 1, 2007.
Podziel się:
