PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego) – jak sobie z nim radzić?

Co miesiąc powtarza się niemal ten sam scenariusz – dopada Cię huśtawka nastrojów, nie możesz się skoncentrować, przybierasz na wadze nawet do 3 kg, czujesz się opuchnięta, piersi sprawiają Ci ból, nie możesz spać, masz migrenę, nudności, zaparcia lub biegunkę, a twarz i dekolt pokrywają się wypryskami? To tylko część z ponad 100 objawów, które  świadczą o zespole napięcia przedmiesiączkowego, czyli PMS. Jak złagodzić jego objawy?

PMS – czym jest i co go powoduje? 

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (ang. Premenstrual Syndrome, PMS) jest zespołem uciążliwych objawów występujących u kobiet przed miesiączką. Obejmuje objawy zarówno fizyczne, jak i objawy psychologiczne o różnym nasileniu. PMS uważa się za przewlekłe schorzenie, które wpływa na jakość życia kobiety oraz relacje interpersonalne i wydajność w pracy. 

Przyczyna występowania zespołu napięcia przedmiesiączkowego nie jest jeszcze w pełni wyjaśniona. Uważa się, że PMS występuje na skutek interakcji między hormonami płciowymi a neuroprzekaźnikami w mózgu takimi jak serotonina. Występowaniu zespołu przedmiesiączkowego sprzyja również niski poziom zjonizowanego wapnia we krwi. PMS dotyczy najczęściej kobiet powyżej 30. roku życia.

PMS – jak się objawia? Kiedy się pojawia i ile trwa? 

Objawy PMS to przede wszystkim drażliwość, zmienność nastroju, zdenerwowanie, konfliktowość, obniżona zdolność odczuwania przyjemności. Kobiety cierpiące z powodu zespołu przedmiesiączkowego mogą obserwować u siebie zwiększoną wrażliwość na odrzucenie, wybuchy płaczu, nadmierny smutek i lęk. Symptomom tym towarzyszą objawy fizyczne takie jak tkliwość piersi, ból i wzdęcie brzucha, obrzęk, ból głowy, nudności, mdłości, ogólny dyskomfort oraz stres przedmiesiączkowy.

Kobiety, które doświadczają PMS, odczuwają wyżej opisane objawy w sposób łagodny lub umiarkowany. U około 10% kobiet może wystąpić ekstremalnie złe samopoczucie, mówimy wtedy o przedmiesiączkowych zaburzeniach dysforycznych (ang. Premenstrual disphoric disorder, PMDD). 

PMS a ciąża 

Niektóre symptomy zespołu napięcia przedmiesiączkowego mogą przypominać objawy wczesnej ciąży. W obu przypadkach zmiany hormonalne mogą nasilać m.in. tkliwość i bolesność piersi. Dlatego objawy PMS nie wykluczają ciąży, ale także nie można uznawać ich za jej potwierdzenie, zwłaszcza przed terminem spodziewanej miesiączki. Jeżeli kobieta podejrzewa, że może być w ciąży, a objawy przypominające PMS utrzymują się i miesiączka nie wystąpiła w spodziewanym terminie okresu, warto wykonać test ciążowy i udać się na wizytę do lekarza ginekologa w celu potwierdzenia ewentualnej ciąży. 

O czym może świadczyć brak zespołu przedmiesiączkowego? 

Niektóre kobiety mogą zastanawiać się, co może być przyczyną braku PMS. Podkreślić należy, że zespół napięcia przedmiesiączkowego dotyczy wielu kobiet, ale nie musi występować u wszystkich. Dane literaturowe wskazują, że hormony wytwarzane przez ciałko żółte są uznawane za czynniki wywołujące PMS. Jeżeli w danym cyklu nie dochodzi do owulacji, nie powstaje ciałko żółte i jego hormony, wówczas objawy PMS nie wystąpią. 

Jak można łagodzić objawy PMS bez leków? 

Równie ważnym sposobem radzenia sobie z PMS jest przestrzeganie właściwych zaleceń dietetycznych. W diecie powinno być mniej używek takich jak alkohol i kofeina, ograniczyć należy także spożycie soli, słonych przekąsek oraz czekolady. Wyeliminowanie nadmiaru soli może okazać się prostą i skuteczną metodą radzenia sobie z objawami PMS takimi jak obrzęki i wzdęcia. Ograniczenie napojów z kofeiną pozwala zmniejszyć drażliwość. 

Leczenie PMS 

Leczenie PMS powinno być dopasowane indywidualnie w zależności od nasilenia objawów u kobiety. Leczenie ma na celu wyeliminowanie lub złagodzenie objawów i poprawę komfortu życia pacjentek. Uważa się, że niski poziom serotoniny we krwi związany jest z występowaniem PMS. W pierwszej kolejności zaleca się leki należące do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), które zwiększają poziom serotoniny. Jest to grupa leków wydawanych z przepisu lekarza, należą do niej przede wszystkim: citalopram, escitalopram, fluoksetyna i sertralina oraz paroksetyna. Z uwagi na związek niskiego poziomu wapnia w organizmie z występowaniem PMS i PMDD dobre efekty lecznicze uzyskuje się, stosując węglan wapnia. 

W leczeniu PMS stosuje się również doustne środki antykoncepcyjne. Korzystne efekty uzyskuje się po zastosowaniu połączenia etynyloestradiolu z drospirenonem. Doustne środki antykoncepcyjne hamują owulację i regulują poziom hormonów i cykl miesięczny. Terapia ta ma na celu uzyskanie złagodzenia objawów, zwłaszcza bólu i tkliwości piersi, a także obrzęków. 

Suplementcja przy PMS 

Olej z wiesiołka dwuletniego bogaty jest w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które wspomagają prawidłowy przebieg cyklu miesiączkowego. Uzupełnienie diety w olej z wiesiołka może pomóc złagodzić ból piersi w przebiegu PMS, a także zachować zdrowy wygląd skóry. 

Spośród dostępnych na rynku suplementów diety warto zwrócić uwagę na witaminę B6, witaminę E i magnez. Są suplementami diety dostępnymi w postaci tabletek i pomagają złagodzić objawy zespołu miesiączkowego takie jak drażliwość, uczucie zmęczenia i wzdęcia. 

Zioła w PMS 

Kilka produktów roślinnych uważa się za skuteczne w łagodzeniu objawów PMS. Niepokalanek mnisi (Castus agnus) jest skuteczny w łagodzeniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego takich jak bolesność i tkliwość piersi oraz tych związanych z zatrzymaniem wody w organizmie. Korzystne działanie na objawy PMS może wykazywać również dziurawiec, a także pluskwica groniasta (Cimicifuga racemosa).