Tabletki antykoncepcyjne jedno- i dwuskładnikowe – które wybrać? Jaka jest różnica?

Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Występują głównie w dwóch rodzajach: tabletki jednoskładnikowe, które zawierają wyłącznie progestagen, oraz tabletki dwuskładnikowe – mają w składzie estrogen i progesteron. Które są skuteczniejsze? Jakie mają zalety i wady?

1. Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe – czym są?
2. Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe – czym są? Czy są skuteczniejsze?
3. Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe i dwuskładnikowe – największe różnice i możliwe skutki uboczne
4. Czy przy tabletkach antykoncepcyjnych trzeba zażywać suplementy?

Jedną ze skutecznych metod zapobiegania zajścia w ciążę jest stosowanie doustnej terapii hormonalnej. Dostępne są tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe (nazywane minitabletkami) lub tabletki dwuskładnikowe. Oba rodzaje antykoncepcji są przepisywane przez lekarza ginekologa i wydawane w aptece wyłącznie po okazaniu recepty. Podczas stosowania doustnej terapii antykoncepcyjnej warto włączyć suplementację witamin i minerałów, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe – czym są?

Jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, nazywane minitabletkami, mają w swoim składzie wyłącznie progestageny. Nie zawierają estrogenów, dlatego w porównaniu z tabletkami dwuskładnikowymi są bezpieczniejsze w kwestii działań niepożądanych związanych z incydentami zakrzepowymi. Progestageny nie oddziałują na laktację, dlatego z powodzeniem mogą być stosowane przez kobiety w okresie karmienia piersią. Jednakże progestageny mogą trzykrotnie zwiększać ryzyko zachorowania na cukrzycę u kobiet, które w okresie ciąży przebyły cukrzycę.

Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe – czym są? Czy są skuteczniejsze?

Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne zawierają w swoim składzie estrogen oraz progesteron w różnych dawkach. Antykoncepcja dwuskładnikowa jest bardzo skuteczną metodą zapobiegania ciąży.

Mechanizm działania tych preparatów polega na:

• zablokowaniu owulacji,
• zwiększeniu gęstości śluzu w obrębie szyjki macicy, dzięki czemu jest on nieprzepuszczalny dla nasienia,
• zmianach w strukturze błony śluzowej macicy (endometrium), która nie jest wtedy w stanie przyjąć komórki jajowej, jeśli doszłoby w jakikolwiek sposób do zapłodnienia.

Wyróżnia się trzy rodzaje dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych:

• jednofazowe – wszystkie tabletki w opakowaniu mają taką samą zawartość hormonów,
• dwufazowe – występują dwa rodzaje tabletek: pierwsze składają się jedynie z estrogenów, a drugie z progestagenów i estrogenów,
• trójfazowe – w opakowaniu znajdują się trzy rodzaje tabletek z różną zawartością hormonów.

Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe i dwuskładnikowe – największe różnice i możliwe skutki uboczne

Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe zawierają w swoim składzie jeden składnik czynny, czyli pochodną progesteronu – progestagen. Z kolei tabletki dwuskładnikowe składają się z dwóch rodzajów hormonów: estrogenów i progesteronu. W przeciwieństwie do tabletek dwuskładnikowych tabletki jednoskładnikowe mogą być stosowane przez kobiety w okresie karmienia oraz przez kobiety, które nie mogą przyjmować estrogenów.

Tabletki dwuskładnikowe wykazują większą skuteczność w zapobieganiu ciąży. Mogą jednak powodować dodatkowe działania niepożądane związane z ryzykiem wystąpienia chorób zakrzepowo-zatorowych, takich jak udar mózgu, zator płucny lub zawał.

Z tego względu podczas stosowania dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych kobiety powinny monitorować krzepliwość krwi poprzez wykonywanie regularnych badań laboratoryjnych: APTT (czas kaolinowo-kefalinowy), czas protrombinowy (PT), poziom płytek krwi oraz poziomy enzymów wątrobowych – ALAT i AspAT. Kobiety palące papierosy powinny zerwać z nałogiem, ponieważ może on dodatkowo zwiększać potencjał prozakrzepowy dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych. Podczas dotychczasowych obserwacji nie odnotowano wpływu jednoskładnikowych tabletek na zaburzenia krzepliwości krwi oraz ryzyko pojawienia się zaburzeń zakrzepowo-zatorowych.

Należy jednak pamiętać, że zarówno jedno-, jak i dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne mogą powodować skutki uboczne. Obie grupy preparatów mogą przyczyniać się do wystąpienia zmiennego nastroju, zwiększonej tkliwości piersi, obniżenia popędu seksualnego (niskie libido), wzrostu masy ciała oraz bólu głowy.

Czy przy tabletkach antykoncepcyjnych trzeba zażywać suplementy?

Przeprowadzone dotychczas badania wykazały, że stosowanie doustnej terapii hormonalnej może powodować obniżenie poziomu witamin i składników mineralnych w organizmie. Dlatego podczas przyjmowania doustnych tabletek antykoncepcyjnych warto wprowadzić dodatkową suplementację składników mineralnych, takich jak magnez, cynk, selen, oraz witamin C, E i z grupy B.

Witaminy C i E, będące silnymi antyoksydantami, powodują obniżenie stresu oksydacyjnego, który bywa podwyższony u kobiet stosujących hormonalną terapię antykoncepcyjną. Niedobór magnezu występujący podczas stosowania doustnych tabletek antykoncepcyjnych może przyczyniać się do zwiększenia prawdopodobieństwa wystąpienia zakrzepicy.