kobieta nie jest zadowolona ze swojej skóry
Agnieszka Jakubiec

Wolne rodniki – jak wpływają na skórę? Co robić, by uchronić naskórek przed stresem oksydacyjnym?

Wolne rodniki są jedną z głównych przyczyn starzenia się organizmu i skóry. Gdy jest ich za dużo, a nasz organizm nie może sobie z nimi poradzić, prowadzą nie tylko do powstawania zmarszczek, ale również przebarwień i mogą być jedną z przyczyn suchej skóry. Co robić, aby tego uniknąć? Jakich efektów możemy się spodziewać, używając kosmetyków z antyoksydantami? Odpowiadamy.

  1. Stres oksydacyjny i wolne rodniki – czym są?
  2. Jak wolne rodniki działają na naskórek?
  3. Jak wolne rodniki działają na skórę właściwą, kolagen i elastynę?
  4. Jak chronić skórę przed wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym?

Stres oksydacyjny i wolne rodniki – czym są?

Wolne rodniki to atomy lub cząsteczki posiadające jeden lub więcej niesparowanych elektronów, co czyni je wyjątkowo niestabilnymi cząsteczkami. Znane są głównie ze swojego szkodliwego wpływu na organizm. Przyśpieszają jego starzenie się oraz są przyczyną wielu chorób.

Gdy wzrasta ilość wolnych rodników, a systemy obronne organizmu opierające się na antyoksydantach nie są wystarczające, zostaje zaburzona równowaga i dochodzi do stresu oksydacyjnego.

Stres oksydacyjny wiąże się z negatywnymi skutkami dla całego organizmu. Jest przyczyną dysfunkcji komórek, a nawet ich śmierci, dlatego spowalnia mechanizmy regeneracyjne organizmu i znacząco przyspiesza starzenie się. Z tego powodu coraz popularniejsze staje się stosowanie antyoksydantów w kosmetykach i suplementacji.

Warto jednak wiedzieć, że niewielka ilość wolnych rodników, a dokładniej ich fizjologiczne stężenie, jest niezbędne dla zdrowia organizmu. To właśnie m.in. one odpowiadają ze prawidłowy przebieg reakcji zapalnych w organizmie i stanowią broń w walce z drobnoustrojami. Pełnią również istotną rolę w procesach różnicowania się komórek jako mediatory oraz regulatory procesów komórkowych.

Powiązane produkty

Źródła wolnych rodników    

Ilość wolnych rodników, na które jest narażony organizm człowieka, może być częściowo kontrolowana. Najłatwiej jest ograniczyć egzogenne źródła reaktywnych form tlenu. Należą do nich przede wszystkim promieniowanie UV, nikotyna, alkohol, niewłaściwa dieta (nadmiar kalorii, wysoko przetworzone produkty), zanieczyszczenia przemysłowe i środowiskowe, promieniowanie jonizujące, stres, leczenie farmakologiczne, utlenione kosmetyki, metale ciężkie, a nawet intensywny wysiłek fizyczny (sport wyczynowy).

Jednak mimo prowadzenia zdrowego trybu życia należy regularnie dostarczać antyoksydantów w diecie i pielęgnacji ze względu wolne rodniki produkowane przez nasz własny organizm.

To właśnie oddychanie komórkowe, proces niezbędny do uzyskania energii dla każdej komórki ciała, jest głównym, endogennym źródłem wolnych rodników. W trakcie szeregu reakcji związanych z transportem elektronów w mitochondrialnym łańcuchu oddechowym około 2–5% elektronów „wypada” ze szlaku, wchodzi w reakcję z tlenem i powoduje powstanie reaktywnej formy tlenu, która zaczyna „atakować” każdą kolejną cząsteczkę spotkaną na swojej drodze. Powstałe w trakcie produkowania energii komórkowej ATP wolne rodniki atakują również mitochondria, powodując ich uszkodzenie, co sprzyja generowaniu jeszcze większej ilości wolnych rodników powodując efekt błędnego koła.

Żeby zapobiec uszkodzeniu mitochondriów i zoptymalizować wydajność całego procesu oddychania komórkowego, a tym samym spowolnić starzenie się, warto dbać o prawidłowy poziom antyoksydantów w organizmie, zwłaszcza koenzymu Q10.

Rodzaje antyoksydantów, które wspierają naszą walkę z wolnymi rodnikami

Ponieważ wolne rodniki stanowią duże zagrożenie dla zdrowia, organizm ludzki wykształcił mechanizmy obronne oparte na antyoksydantach, które chronią komórki przed uszkodzeniami.

Pierwsza linia obrony polega na niedopuszczeniu do wytworzenia wolnych rodników. Odpowiadają za nią produkowane przez organizm antyoksydanty enzymatyczne: peroksydaza i katalaza glutationowa oraz dysmutaza ponadtlenkowa.

Drugą linię obrony stanowią antyoksydanty, które – oddając elektron – przerywają reakcje wolnorodnikowe. Należą do nich antyoksydanty nieenzymatyczne produkowane przez organizm: glutation i koenzym Q10, jak i te przyjmowane z pożywieniem: witaminy A, C, E, polifenole.

Ostatnia linią obrony jest naprawa lub w ostateczności eliminacja uszkodzonej komórki.

KOLAGEN

SERUM DO TWARZY

OLEJKI DO TWARZY

Jak wolne rodniki działają na naskórek?

Na poziome naskórka wolne rodniki przyczyniają się do apoptozy (śmierci) komórek warstw żywych skóry, czyli keratynocytów. W efekcie dochodzi do ścieńczenia naskórka. Mniejsza grubość warstw żywych, a dokładniej warstwy ziarnistej, sprawia, że naczynia krwionośne są coraz bardziej widoczne, „prześwitują przez skórę”. Jednocześnie, w ramach mechanizmu obronnego skóry, dochodzi do zwiększenia ilości korneocytów (martwych komórek), czyli pogrubienia warstwy rogowej naskórka. Skóra staje się szorstka, poszarzała. Pogrubiona warstwa rogowa utrudnia wchłanianie kosmetyków i zmniejsza skuteczność stosowanych preparatów.

Warto również pamiętać, że to właśnie keratynocyty produkują kluczowe dla funkcjonowania bariery hydrolipidowej składniki NMF (naturalnego czynnika nawilżającego) oraz lipidy stanowiące cement międzykomórkowy. Im mniej keranocytów posiada naskórek, tym mniejsza będzie produkcja związków odpowiadających za jego nawilżenie i prawidłowe funkcjonowanie bariery hydrolipidowej.

Stres oksydacyjny jest jedną z przyczyn przesuszania się skóry, jej podrażnienia i zwiększonej wrażliwości na czynniki zewnętrzne. Dodatkowo cieńsza warstwa naskórka oraz obecność wolnych rodników stymuluje aktywność melanocytów, a więc zwiększa ryzyko przebarwień i utrudnia ich terapię.

Jak wolne rodniki działają na skórę właściwą, kolagen i elastynę?

Wolne rodniki uszkadzają również wiele struktur na poziomie skóry właściwej, przyczyniając się do powstawania zmarszczek oraz utraty jędrności. Poprzez spowolnienie aktywności fibroblastów wolne rodniki zmniejszają syntezę kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego. Do tego zwiększają aktywność metaloproteinaz, w tym tych odpowiedzialnych za rozkład kolagenu.

Nadmiar wolnych rodników może być jedną z przyczyn braku efektu terapii stymulujących produkcję kolagenu. Nowo powstały kolagen w wyniku działania wolnych rodników zostaje uszkodzony zanim w pełni dojrzeje (proces dojrzewania kolagenu trwa 3 miesiące) i zacznie pełnić swoje funkcje podporowe.

Jak chronić skórę przed wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym?

Antyoksydanty (przeciwutleniacze) jako zamiatacze wolnych rodników dbają o dobrą kondycję skóry, zmniejszając uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki, takie jak uszkodzenie DNA komórek czy zaburzenie ich zdolności do regeneracji i pełnienia funkcji biologicznych. Dlatego kluczowe dla zdrowia i piękna skóry jest stosowanie antyoksydantów w diecie i pielęgnacji.

  1. A. Nowak, J. Zielonka, M. Turek i in., Wpływ przeciwutleniaczy zawartych w owocach na proces starzenia się skóry, „Postępy fitoterapii”, nr 2 2014.
  2. U. Gałka, J. Ogonowski, Koenzym Q – powstawanie, właściwości i zastosowanie w preparatach kosmetycznych, „LAB” nr 5 2015.
  3. W. Czerwonka, D. Puchalsa, R. Zarzycka-Bienias i in., Zastosowanie witaminy E w kosmetologii, „Kosmetologia Estetyczna”, nr 1 2019.
  4. J. Marwicka, A. Zięba, Antyoksydanty jako obrona przed reaktywnymi formami tlenu, „Aesthetic Cosmetology and Medicine” nr 6 2021.
  5. M. Chwil, B. Denisow, Wybrane aspekty biokosmetologii, Lublin 2021.
  6. M. Rutkowski, T. Matuszewski, J. Kędziora i in., Witaminy E, A i C jako antyoksydanty, Polski Merkuriusz Lekarski 2010.
  7. J. Marwicka, A. Gałuszka, Zastosowanie preparatów witaminowych w procesie pielęgnacji skóry, „ Aesthetic Cosmetology and Medicine”, nr 4 2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Najlepsze zabiegi kosmetyczne na wiosnę. Jakich substancji potrzebuje skóra po zimie?

    Po zimie skóra i ciało wymagają większej uwagi i troski. Wraz z nadejściem wiosny warto dostarczyć skórze odpowiednich składników aktywnych, aby przywrócić jej zdrowy wygląd. Wiosna to także idealny moment na wykonanie profesjonalnych zabiegów kosmetycznych. Jakie zabiegi najlepiej sprawdzą się o tej porze roku? Jakich substancji dostarczyć skórze?

  • Jak stosować kwasy kosmetyczne i właściwie dobrać je do typu cery?

    Peeling chemiczny (chemabrazja) to rodzaj eksfoliacji skóry, który polega na zastosowaniu określonych substancji chemicznych w celu usunięcia martwego naskórka. Polecany jest osobom, które walczą z trądzikiem, przebarwieniami lub bliznami potrądzikowymi. Peeling chemiczny może być również zalecany przy redukcji płytkich zmarszczek. Na czym polega peeling chemiczny, czy można bezpiecznie wykonać go w domu oraz ile zabiegów należy wykonać, aby dostrzec pierwsze efekty? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Kosmetyki dla alergików

    Choć określenie skóra alergiczna i wrażliwa nie dotyczą tego samego zespołu, rozdzielenie ich jest niezmiernie trudne. Podrażnienia występujące u osób charakteryzujących się skórą wrażliwą wyglądają podobnie do wysypki alergicznej.

  • Clean beauty – co to jest, jakie kosmetyki wybierać?

    W dzisiejszych czasach coraz częściej zwraca się uwagę na składy kosmetyków. Konsumenci szukają produktów zawierających naturalne składniki, takie jak ekstrakty z ziół i kwiatów, oleje roślinne czy enzymy. Obecnie w branży kosmetycznej zauważalny jest trend clean beauty. Jest on dość wymagający i bezkompromisowy. Opiera się na holistycznym podejściu do pielęgnacji. Czym jest popularny trend clean beauty?

  • Zioła do kąpieli - jak działają?

    Obecnie coraz większym zainteresowaniem cieszą się leki pochodzenia roślinnego. Na rynku polskim w wielu czasopismach ukazują się artykuły popularyzujące ziołolecznictwo, co dodatkowo ułatwia dostęp do informacji na temat właściwości farmakologicznych i leczniczych ziół, a także wykorzystaniu tej wiedzy w kosmetologii. Zawarte w surowcach roślinnych substancje czynne mogą zostać użyte nie tylko w postaci toników czy płukanek do włosów, ale również w postaci kąpieli.

  • Poranne oczyszczanie twarzy – co musisz wiedzieć

    Integralną częścią stosowanego przez kobiety na całym świecie – niezależnie od długości i szerokości geograficznej – rytuału pielęgnacyjnego jest dokładne oczyszczenie skóry. To pierwszy, a zarazem najważniejszy etap, który zapewnia skuteczne działanie aplikowanych, kolejno po sobie, preparatów.

  • Kosmetyki dla mężczyzn. Czym się różnią od damskich wersji?

    Badając strukturę skóry, zazwyczaj zwraca się uwagę na kolor oraz jej wiek. Coraz częściej porusza się także zmiany strukturalne dotyczące płci. Pomimo, że są one minimalne, to jednak różnice spowodowane wydzielaniem testosteronu, wpływają w znaczący sposób na funkcję skóry mężczyzn. Z myślą o nich, przemysł kosmetyczny proponuje specjalną gamę kosmetyków, która sprosta wymaganiom każdego pana.

  • Rodzaje cery. Jak rozpoznać rodzaj skóry i wybrać odpowiednią pielęgnację?

    Każda skóra ma swoje unikalne potrzeby, a kluczem do jej zdrowego wyglądu jest odpowiednia pielęgnacja. Masz cerę suchą, tłustą, mieszaną, a może normalną? Dowiedz się, jak prawidłowo rozpoznać typ cery i jakich kosmetyków używać, aby cieszyć się promienną i zadbaną skórą każdego dnia!

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl