Antyoksydanty w kosmetykach i terapiach anti age – rodzaje, efekty, stosowanie, wskazówki przy wyborze

Najskuteczniejsze antyoksydanty w kosmetykach i terapiach anti age

Wraz ze wzrostem świadomości społeczeństwa na temat szkodliwego działania stresu oksydacyjnego na skórę i organizm na rynku beauty pojawiło się wiele produktów, zarówno do pielęgnacji, jak i suplementacji, o działaniu antyoksydacyjnym. Do najsilniejszych antyoksydantów o potwierdzonym działaniu należą m.in. koenzym Q10, witaminy A, C i E, kwas felurowy, karotenoidy, melatonina, glutation i polifenole.

Antyoksydanty w kosmetykach – znaczenie i zastosowanie koenzymu Q10

Koenzym Q10 jest jednym z najważniejszych związków stosowanych w terapiach spowalniających starzenie się skóry. Jest niezbędny dla prawidłowego przebiegu oddychania komórkowego i produkcji energii komórkowej ATP, kluczowej dla funkcjonowania każdej komórki w ciele. Dodatkowo neutralizuje wolne rodniki, stymuluje syntezę naturalnych, endogennych antyoksydantów oraz regeneruje inne antyoksydanty np. witaminę E.

Deficyt koenzymu Q10 skutkuje spadkiem ilości ATP, co spowalnia wszystkie procesy życiowe komórki, w tym zdolność do regeneracji czy produkcji np. kolagenu oraz powoduje niedotlenienie komórek, przyśpieszając starzenie się organizmu.

Szczególnie korzystny wpływ na organizm ma połączenie koenzymu Q10 i witaminy E. Duet tych uzupełniających się antyoksydantów jeszcze skuteczniej chroni błony komórkowe przed utlenieniem i uszkodzeniem.

Koenzym Q10 znajduje również zastosowanie w kosmetykach i zabiegach kosmetologicznych jako zamiatacz wolnych rodników. Ze względu na swój lipofilowy charakter (rozpuszczalność w tłuszczach) posiada dobrą zdolność penetracji w głąb naskórka. Chroni błony komórkowe przed szkodliwym wpływem wolnych rodników oraz zmniejsza ryzyko niedotlenienia komórek. Stymuluje metabolizm komórkowy, dzięki czemu skóra staje się lepiej nawilżona (produkcja NMF, ceramidów) oraz jędrniejsza (synteza kolagenu, elastyny, kwasu hialuronowego).

Antyoksydanty w kosmetykach – witamina E

Witamina E należy do drugiej linii obrony przed wolnymi rodnikami, czyli do antyoksydantów nieenzymatycznych przerywających reakcje łańcuchowe spowodowane wolnymi rodnikami. Deficyt witaminy E przyczynia się do przyśpieszanego starzenia się organizmu, rogowacenia skóry oraz gorszego gojenia się ran. Ponieważ nadmiar tej witaminy jest łatwo wydalany z organizmu, należy zadbać o jej regularną podaż z pożywieniem oraz (jeśli zachodzi taka potrzeba) suplementacją.

Wyjątkowa struktura witaminy E sprawia, że zaaplikowana na skórę z łatwością przenika przez warstwy naskórka, gdzie wbudowuje się w lipidy komórkowe, chroniąc je przed utlenieniem. Jedna jej cząsteczka potrafi zabezpieczyć nawet tysiąc cząsteczek kwasów tłuszczowych, co czyni witaminę E niezbędnym składnikiem każdej terapii anti age. Chroniąc błony komórkowe i kwasy tłuszczowe przed oksydacją, witamina E przyczynia się do poprawy wyglądu skóry. Zwiększa zdolności skóry do wiązania wody, co przekłada się na poprawę jej nawilżenia oraz elastyczności.

Witamina E jest również cennym składnikiem kosmetyków chroniących przed promieniowaniem UV. Zwiększa potencjał ochronny filtrów przeciwsłonecznych oraz zmniejsza podrażnienia wywołane działaniem słońca.

Witamina E doskonale łączy się nie tylko z koenzymem Q10, ale również z witaminą C. Witamina C regeneruje rodnik tokoferylowy (utlenioną witaminę E) do aktywnej formy witaminy E, która ponownie może pełnić funkcję ochronną wobec lipidów. Mimo iż witaminę E można zauważyć w składzie praktycznie każdego kosmetyku z frakcją lipidową (tłuszczową), to najczęściej pełni w nich funkcję antyoksydacyjną jedynie wobec masy kosmetyku, chroniąc zawarte np. w kremie oleje przed utlenieniem.

Antyoksydanty w kosmetykach – witamina C

Witamina C jest kluczowa dla zdrowia całego organizmu. Wraz ze stresem, paleniem papierosów czy nadmierną ekspozycją na słońce jej poziom w organizmie i w skórze znacząco spada. To najczęściej stosowany w kosmetykach składnik o działaniu antyoksydacyjnym. Dzięki swojej popularności dostępna jest w wielu formach, zarówno rozpuszczalnej w wodzie, takiej jak: kwas askorbinowy, sól sodowa (SAP) oraz sól magnezowa kwasu askorbinowego (MAP) jak i rozpuszczalnej w tłuszczach, pod postacią palmitynianu askorbylu i tetraizopalmitynianu askorbylu.

Jest jedynym z najbardziej uniwersalnych składników aktywnych, który znajdzie zastosowanie w pielęgnacji każdego rodzaju skóry. Stosowana w pielęgnacji domowej i kosmetologicznej wykazuje szereg pozytywnych działań na skórę. Chroni ją przed wpływem wolnych rodników, działa przeciwzapalnie, wspiera gojenie się ran, wzmacnia naczynia krwionośne i hamuje aktywność tyrozynazy, a więc zmniejsza przebarwienia i rozjaśnia skórę.

Dodatkowo hamuje produkcję elastyny w wyniku działania promieniowania UV, zapobiegając powstawaniu elastozy posłonecznej (nieestetycznym zgrubieniom i grudkom na skórze w miejscu kumulacji włókien elastynowych). Jednocześnie witamina C hamuje działanie metaloproteinaz – enzymów odpowiedzialnych za rozpad kolagenu i elastyny.

Antyoksydanty w kosmetykach – kwas felurowy

Kwas felurowy wykazuje silne działanie antyoksydacyjne, neutralizuje wolne rodniki oraz wspiera naprawę uszkodzeń wywołanych działaniem wolnych rodników. Dzięki swojej lipofilności (skłonności do rozpuszczania w tłuszczach) dobrze penetruje przez warstwę rogową w głąb naskórka.

Kwas felurowy sprawdza się w terapii skóry z przebarwieniami. Nie tylko ze względu na swój potencjał antyoksydacyjny, ale również dlatego, że hamuje ekspresję tyrozynazy – enzymu odpowiadającego za produkcję melaniny.

Szczególnie cenne jest połączenie kwasu felurowego z witaminą C. Kwas felurowy stabilizuje rozpuszczalny w wodzie kwas askorbinowy, który jest stosunkowo nietrwałym związkiem. Takie połączenie zwiększa kilkukrotnie potencjał antyoksydacyjny produktu oraz jeszcze skuteczniej pozwala zapobiegać nowotworom skóry i uszkodzeniom posłonecznym.

Antyoksydanty w kosmetykach – witamina A i karotenoidy

Wszystkie retionoidy wykazują potencjał antyoksydacyjny, również retinol, jednak w charakterze antyoksydantów najczęściej stosuje się karotenoidy: beta karoten, likopen, luteinę, zeaksantynę oraz astaksantynę. Chronią one skórę przed działaniem wolnych rodników, wpierają naprawę i odbudowę włókien elastynowych i kolagenowych uszkodzonych działaniem słońca. Dodatkowo hamują aktywność enzymów odpowiadających za rozkład kolagenu i elastyny. Związki te powinno się uwzględnić zarówno w pielęgnacji, jak i suplementacji.

Według ostatnich doniesień, jeszcze silniejsze działanie antyoksydacyjne niż beta karoten wykazuje astaksantyna. Ten lipofilowy związek aplikowany w kosmetyku na skórę łatwo wnika w warstwę rogową. Chroni komórki przed wolnymi rodnikami, działa przeciwzapalnie oraz znacząco zmniejsza produkcję melaniny, wspierając terapię przebarwień.

Antyoksydanty w kosmetykach – melatonina i glutation

To wyjątkowo silne antyoksydanty produkowane naturalnie przez organizm, które coraz częściej pojawiają się również w recepturach kosmetycznych. Melatonina uważana jest za silniejszy antyoksydant niż witamina E. Stymuluje syntezę naturalnych antyoksydantów enzymatycznych, jednocześnie zmniejszając aktywność enzymów prooksydacyjnych. Odpowiada również za redukcję wolnych rodników powstających w mitochondriach.

W kosmetykach szczególnie korzystne jest połączenie melatoniny z innymi antyoksydantami, które zwiększają jej potencjał antyoksydacyjny.

Glutation należy do grupy nieenzymatycznych antyoksydantów produkowanych przez organizm. Jest jednym z najistotniejszych antyoksydantów. Nie tylko chroni komórki przed działaniem wolnych rodników, ale również przed toksynami. Jest kluczowy dla działania innych antyoksydantów przyjmowanych z pożywieniem. Regeneruje np. witaminy C i E, pozwalając im niwelować wolne rodniki.

Aplikowany na skórę glutation chroni komórki i spowalnia starzenie się. Sprawdzi się również w pielęgnacji cery trądzikowej ze względu na dużą zawartość siarki. Z powodzeniem może też być stosowany w pielęgnacji skóry ze skłonnością do przebarwień, ponieważ hamuje aktywność tyrozynazy, rozjaśnia przebarwienia i poprawia koloryt skóry.

Kiedy najlepiej aplikować kosmetyki z antyoksydantami?

Kosmetyki z antyoksydantami obowiązkowo powinny znaleźć się w porannej rutynie pielęgnacyjnej. To właśnie w ciągu dnia skóra jest mocniej narażona na działanie wolnych rodników, choćby ze względu na działanie promieniowania UV. Antyoksydanty należy stosować cały rok, ponieważ poziom promieniowania UVA (które przenika również przez szyby okienne) zimą i latem jest tak samo wysoki. Zmianom sezonowym ulega jedynie poziom promieniowania UVB. Jednocześnie nie ma żadnych przeciwwskazań do stosowania takich kosmetyków również wieczorem.

Kosmetyki z antyoksydantami – na co zwracać uwagę przy ich wyborze?

Antyoksydanty można znaleźć praktycznie w każdym kosmetyku. Jeśli jednak są wymienione w drugiej części składu INCI lub na jego samym końcu – nie będą pełnić funkcji ochronnej wobec skóry, a jedynie zapobiegną utlenianiu kosmetyku.

Również obecność antyoksydantu w początkowych składnikach INCI będzie wskazówką, że jego stężenie powinno być wystarczające, aby zadziałał terapeutycznie.

Wybierając kosmetyk z fazą lipidową i wodną (krem, emulsja, serum), warto szukać formuł zawierających zarówno antyoksydanty rozpuszczalne w wodzie (witamina C, polifenole, glutation), jak i rozpuszczalne w tłuszczach (witamina E, beta karoten, koenzym Q10), co pozwoli kompleksowo ochronić komórki naskórka oraz składniki cementu międzykomórkowego.

Należy również wybierać kosmetyki zawierające szczególnie korzystne połączenia antyoksydantów, które zostały podane wyżej w tekście. np. kwas askorbionowy + witamina E + kwas felurowy.