Astaksantyna jako cenny antyoksydant – jakie ma właściwości i gdzie można ją znaleźć?

Prowadzimy obecnie niezwykle wymagający dla naszych organizmów styl życia: pośpiech, stres, niedobory snu, zmęczenie, niewłaściwy sposób odżywiania. To wszystko może skutkować problemami zdrowotnymi, czasem niezwykle poważnymi. Coraz bardziej docenia się więc rolę profilaktyki schorzeń cywilizacyjnych, a badacze najchętniej sięgają do nieprzebranych bogactw substancji naturalnych, które bardzo często charakteryzuje bezcenne, prozdrowotne działanie oraz bezpieczeństwo stosowania. Astaksantyna to kolejny przykład tego bogactwa: dba o dobrą kondycję ciała i zdrowia nie tylko fizycznego, ale również psychicznego. 

Astaksantyna – co to za związek? 

Astaksantyna (3,3’-dihydroksy-β, β-karoten-4,4’-dion) to rozpuszczalny w tłuszczach organiczny ksantofil, hydroksylowa (wodorotlenowa) pochodna karotenów. Należy do grupy tetraterpenów, a w swojej cząsteczce posiada wiele sprzężonych wiązań podwójnych oraz grupy hydroksylowe i ketonowe stanowiące o dużej polarności oraz o wysokim potencjale przeciwutleniającym. Astaksantyna charakteryzuje się fioletowym zabarwieniem. Absorbuje światło o długości fali λ= 480 nm. Używana bywa jako barwnik do żywności o oznaczeniu E161j.

Pochodzenie astaksantyny – gdzie ją znaleźć?

Astaksantyna pozyskiwana jest ze źródeł naturalnych lub w wyniku syntezy chemicznej. Naturalnie produkowana jest przede wszystkim przez glony – na skalę przemysłową wykorzystuje się głównie astaksantynę wytwarzaną przez mikroalgi Haematococcus pluvialis.  

Organizmy wyższe nie wykazują zdolności syntezowania tej substancji, jednak dzięki temu, że kumuluje się ona w organizmie, możemy zaobserwować jej obecność na wyższych poziomach łańcucha pokarmowego: w czerwonym mięsie krewetek, kryla, łososia, pstrągów, w zabarwieniu raków i innych skorupiaków. Również charakterystyczna barwa flamingów to efekt obecności tego karotenoidu! 

Właściwości i działanie astaksantyny 

Astaksantyna niebezpodstawnie nazywana jest królową karotenoidów. To jedna z najsilniej działających prozdrowotnie nowo odkrytych substancji, co wynika głównie z jej działania antyoksydacyjnego. Działanie przeciwutleniające astaksantyny jest zdecydowanie silniejsze niż pozostałych karotenoidów.

Astaksantyna dezaktywuje wolne rodniki i spowalnia powstawanie reaktywnych form tlenu, a tym samym chroni przed uszkodzeniami DNA, mitochondria, błony lipidowe. Obniża stres oksydacyjny, dzięki czemu chroni komórki przed przyspieszonym starzeniem się oraz broni organizm przed rozwojem wielu chorób. 

Astaksantyna – zastosowanie 

Astaksantyna stosowana jest przede wszystkim ze względu na działanie ochronne na układ sercowo-naczyniowy. Pozytywnie wpływa na profil lipidowy krwi, zmniejszając stężenie cholesterolu LDL i triacylogliceroli (trójglicerydów), a zwiększając stężenie cholesterolu HDL. Mówi się również o potencjalnym wpływie astaksantyny na regulację ciśnienia krwi. 

Astaksantyna przenika przez barierę krew-mózg, chroniąc układ nerwowy przed działaniem wolnych rodników. Tym samym bada się wpływ tego karotenoidu na prewencję chorób neurodegeneracyjnych, np. choroby Alzheimera lub Parkinsona. Badania dowiodły też, że istotnie wpływa ona na poprawę nastroju i samopoczucia oraz przynosi efekty antydepresyjne. 

Uważa się, że astaksantyna może zapobiegać powstawaniu wrzodów żołądka, ponieważ łagodzi jego stany zapalne oraz redukuje ilość bakterii Helicobater pylori. 

Wykazuje również pozytywny wpływ na działanie narządu wzroku: obniża objawy przemęczenia, suchości, nieostrości widzenia oraz poprawia zdolność gałki ocznej do akomodacji. 

Astaksantyna ma dobroczynny wpływ na skórę. Nie tylko przeciwdziała procesom starzenia i powiązanym z nimi zmianom (zmarszczkom, bruzdom), ale również działa ochronnie przeciw promieniowaniu UV – nazywana jest nawet wewnętrznym ekranem przeciwsłonecznym. Astaksantyna zwiększa poziom nawilżenia skóry oraz przywraca jej elastyczność, wpływa na wytwarzanie kolagenu i elastyny. Obniża zawartość melaniny w skórze, dzięki czemu zapobiega powstawaniu przebarwień, nadaje skórze jednolity koloryt. Astaksantyna jest wykorzystywana w kosmetykach chroniących skórę przed promieniowaniem słonecznym, w preparatach zmniejszających zmiany hiperpigmentacyjne, w kremach i produktach matujących, odżywczych, tonizujących, nawilżających, ujędrniających. 

Astaksantyna – przeciwskazania, skutki uboczne 

Astaksantyna uznawana jest za bezpieczną w stosowaniu. Nie zaobserwowano objawów toksyczności tego karotenoidu. 

Astaksantyna – jaką wybrać i jak dawkować? 

Jaka postać astaksantyny jest  najlepsza? Najbardziej ceniona jest ta pochodzenia naturalnego – to właśnie jej przypisywane są wszystkie wyżej wymienione właściwości prozdrowotne. Astaksantyna naturalna, w porównaniu do syntetycznej, zawiera jeden określony izomer o konkretnych właściwościach; zawiera również mniej zanieczyszczeń. 

Astaksantyna to substancja lipofilna, zaleca się zatem przyjmowanie preparatu wraz z posiłkiem bogatym w tłuszcze. Natomiast pokarmy zawierające duże ilości błonnika pokarmowego utrudniają wchłanianie wszystkich karotenoidów.