Likopen (E160d) – charakterystyka, właściwości i zastosowanie. W jakich produktach można go znaleźć?
Karolina Dereń

Likopen (E160d) – charakterystyka, właściwości i zastosowanie. W jakich produktach można go znaleźć?

Żywność o właściwościach prozdrowotnych cieszy się coraz większym zainteresowaniem konsumentów. Dużą popularność zyskują artykuły spożywcze, w których obecne są substancje bioaktywne wykazujące udowodniony, pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Do substancji takich możemy zaliczyć między innymi likopen. Jakie ma właściwości? 

Likopen – czym jest? 

Likopen jest związkiem należącym do grupy barwników zwanych karotenoidami. Karotenoidy to żółte, pomarańczowe bądź czerwone związki, które biorą udział w procesie fotosyntezy, a także chronią komórki oraz tkanki roślin przed uszkodzeniami świetlnymi, poprzez zamianę nadmiaru energii w ciepło. Karotenoidy są również naturalnymi przeciwutleniaczami, czyli związkami neutralizującymi wolne rodniki. Nadmiar wolnych rodników w organizmie jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia i może wiązać się z rozwojem wielu chorób, w tym nowotworów. Do karotenoidów należą również prekursory witaminy A. Przykładami najlepiej poznanych karotenoidów są: β-karoten, luteina, zeaksantyna oraz właśnie likopen. 

Likopen to najprościej mówiąc barwnik, który produkowany jest przez rośliny oraz niektóre mikroorganizmy. Likopen to główny karotenoid występujący w pomidorach, dlatego też odpowiada za ich barwę. Jest wielonienasyconym związkiem rozpuszczalnym w tłuszczach. Głównym źródłem likopenu w diecie człowieka są pomidory, a zwłaszcza ich przetwory (np. sok pomidorowy, koncentrat pomidorowy, przecier, ketchup). Oprócz tego w mniejszych ilościach likopen występuje także w arbuzie, papai, owocach gujawy oraz w różowym grejpfrucie.  

Likopen w przeciwieństwie do karotenoidów, takich jak na przykład β-karoten, nie ulega przekształceniu do retinolu, czyli związku pełniącego funkcję witaminy A.  

Właściwości likopenu 

Likopen jest związkiem posiadającym wiele właściwości prozdrowotnych. Warto wspomnieć, że likopen spośród całej grupy karotenoidów posiada najsilniejsze właściwości antyoksydacyjne, czyli neutralizujące wolne rodniki.   

W organizmie człowieka wolne rodniki powstają w wyniku działania wielu czynników. Należą do nich reakcje wewnątrzkomórkowe, promieniowanie nadfioletowe oraz jonizujące, ultradźwięki, a także palenie papierosów czy przewlekły stres. Wolne rodniki wykazują działanie niekorzystne, m.in. wpływają na zaburzenia w budowie cytoszkieletu komórki, inaktywację enzymów, a także transformację nowotworową komórek. Wiele dowodów wskazuje na to, że nadmiar wolnych rodników wpływa na przyśpieszenie procesów starzenia oraz na rozwój wielu chorób przewlekłych, w tym nowotworów. Dlatego też istotne jest dostarczenie wraz z dietą związków bioaktywnych o właściwościach antyoksydacyjnych, które pomagają usuwać wolne rodniki.

Oprócz właściwości antyoksydacyjnych likopen wykazuje również działanie przeciwzapalne, immunomodulujące, czyli stymulujące układ odpornościowy, wpływa także na hamowanie nieprawidłowych procesów wzrostowych komórek.  

Wyniki przeprowadzonych badań, zarówno na modelach zwierzęcych, jak i liniach komórkowych czy też z udziałem pacjentów, jasno wskazują na fakt, że ze względu na swoje właściwości prozdrowotne likopen dostarczany wraz dietą stanowi profilaktykę w rozwoju wielu chorób. Należą do nich: rak prostaty, rak jajnika, rak piersi, guzy mózgu, choroby sercowo-naczyniowe. 

Powiązane produkty

Likopen – zastosowanie 

W związku z licznymi korzyściami związanymi ze spożywaniem produktów bogatych w likopen zaleca się zastosowanie w swojej diecie jego naturalnych źródeł (pomidorów, przecierów pomidorowych, koncentratów itp.). Likopen znalazł zastosowanie, np. jako wyizolowany związek, celowo dodawany w procesach produkcyjnych. 

Według opinii konsumentów barwa jest jednym z najważniejszych wyróżników produktu. Z tego względu producenci w swoich wyrobach stosują różnego rodzaju barwniki. Naturalne barwniki uważane są za dodatki bezpieczne, otrzymywane z surowców roślinnych i zwierzęcych. Przykładem takiego barwnika jest właśnie wyekstrahowany z pomidorów lub z grejpfrutów likopen. Na opakowaniach produktów jest on oznaczony symbolem E160d.  

Oprócz stosowania bezpośredniego w procesach technologicznych istnieje możliwość dodawania likopenu do pożywienia zwierząt. Autorzy sugerują, że dodatek likopenu wpływa zarówno na poprawę jakości otrzymywanego surowca zwierzęcego, jak i wiąże się z pozytywnym oddziaływaniem na funkcje przyżyciowe zwierząt oraz efekty produkcyjne.  

Ze względu na swoje właściwości likopen znalazł również zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, a także jako składnik kosmetyków.  

Likopen (E160d) – w jakich produktach można go znaleźć? 

W przypadku likopenu jako naturalnie występującego (a nie celowo dodanego) barwnika głównym jego źródłem są pomidory. Największa ilość likopenu występuje natomiast w przetworach pomidorowych. Zawartość likopenu w pomidorach zależy od wielu czynników, np. od odmiany, dojrzałości, czasu zbioru, przeprowadzonych procesów technologicznych. Świeże pomidory zawierają od 1,21–6,43 mg likopenu 100 g produktu. Najwięcej likopenu znajduje się w koncentratach pomidorowych i wynosi od 38,0–49,3 mg likopenu w 100 gramach produktu.  

Likopen jako wyekstrahowany barwnik, oznaczony na opakowaniach symbolem E160d używany jest jako dodatek do żywności (odpowiada za poprawę barwy produktu).  W takiej formie znajdziemy go m.in. w sosach, przetworach, dżemach, marmoladach, a także wędlinach.  

W przypadku przemysłu farmaceutycznego likopen wykorzystywany jest do produkcji suplementów diety w formie tabletek z likopenem, dostępnych w aptekach. Ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne likopen można znaleźć w składzie np. kremów nawilżających.  

Podsumowując, likopen to bioaktywny związek posiadający wiele właściwości prozdrowotnych. Najbardziej korzystne dla zdrowia jest dostarczenie likopenu wraz pożywieniem, czyli głównie z pomidorami bądź ich przetworami. Warto zwrócić uwagę na ich obecność w codziennej diecie.  

  1. J. Costa-Rodrigues, O. Pinho, P. Monteiro, Can lycopene be considered an effective protection against cardiovascular disease?, "Food Chem." nr 15 (245) 2018. 
  2. M. Grabowska, D. Wawrzyniak, K. Rolle, Let food be your medicine: nutraceutical properties of lycopene, "Food Funct." nr 10 (6) 2019. 
  3. N. Skiepko, I. Chwastowska-Siwiecka, J. Kondratowicz, Właściwości likopenu i jego wykorzystanie do produkcji żywności funkcjonalnej, "Żywność. Nauka. Technologia. Jakość", nr 6 (103) 2015. 
  4. K. Terlikowska, Witkowska A., Dobrzycka B. i wsp., Likopen w chemoprofilaktyce raka piersi, "Przegląd menopauzalny", nr 4 2013. 
  5.  D. Wawrzyniak, O. Wawrzyniak, P. Chomczyński i wsp., Likopen w chemoprofilaktyce chorób nowotworowych oraz sercowo-naczyniowych, "Nauka",  nr 3 2015. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak przetrwać święta, będąc na diecie?

    Święta to czas odpoczynku, spokoju oraz spędzania beztroskiego czasu z najbliższymi – i byłoby świetnie, gdyby każdemu właśnie z tym się kojarzyły. Niestety, dla wielu osób, a zwłaszcza tych będących na diecie odchudzającej, czas ten kojarzy się ze stresem oraz obawą o przybranie nadmiernych kilogramów. Czy te obawy są słuszne? 

  • Zdrowe przekąski na sylwestra – jakie przygotować?

    Zdrowe przekąski to doskonały wybór nie tylko podczas sylwestra, ale również podczas innych okazji do świętowania. Są one zarówno smaczne, jak i dostarczają nam wiele cennych witamin i składników mineralnych. Które przekąski warto przygotować na sylwestra?

  • Chrzan – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie

    Choć chrzan kojarzymy głównie z okresem świąt wielkanocnych jako niezastąpioną przyprawę o charakterystycznym smaku i zapachu, to okazuje się, że posiada on także wiele właściwości prozdrowotnych. Jakich dokładnie? Co zawiera korzeń chrzanu? Czy pomoże na przeziębienie? Czy niektóre związki zawarte w chrzanie pomogą w walce z nowotworami? Odpowiadamy.

  • Sok z aronii – jakie ma właściwości i na co pomaga? Jak go zrobić?

    Sok z aronii, obok syropu, dżemu czy nalewki, to jeden z głównych przetworów uzyskiwanych z tego owocu. Jakie dokładnie właściwości ma sok z aronii? Jak go zrobić i dlaczego warto przyrządzić go na zimę? Podpowiadamy.

  • Majeranek – wartości odżywcze, właściwości i zastosowanie. Jak go przechowywać i do czego dodawać?

    Majeranek to przyprawa, która jest dobrze znana w polskich kuchniach. Oprócz jego walorów smakowych docenia się także jego właściwości lecznicze. Poprawia trawienie, działa przeciwzapalnie oraz wiatropędnie. Olejek majerankowy będzie pomocny w walce z trądzikiem. Co jeszcze warto wiedzieć o majeranku? Czym różni się od oregano?

  • Peskatarianizm – na czym polega?

    Obecnie coraz więcej osób postanawia zmienić swój sposób żywienia, decydując się na przejście na wegetarianizm i wykluczenie mięsa z diety. Modelem żywieniowym bazującym na diecie wegetariańskiej jest peskatarianizm, który zakłada wykluczenie mięsa czerwonego i białego, ale pozostawienie w menu ryb oraz owoców morza. Jakie są zasady diety peskatariańskiej i dla kogo będzie ona dobrym wyborem?

  • Maślanka – właściwości zdrowotne i przeciwwskazania. Czy maślanka jest zdrowa?

    Mleko oraz przetwory mleczne to ważna grupa produktów w żywieniu zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Produkty te zawierają duże ilości dobrze przyswajalnego wapnia, pełnowartościowe białko, witaminy oraz składniki mineralne. Jednym z najważniejszych wyrobów przemysłu mleczarskiego jest maślanka. Na co jest dobra maślanka? Jakie ma właściwości oraz kto powinien unikać jej spożywania?

  • Grzyby reishi – działanie, zalecenia i przeciwwskazania

    Lakownica żółtawa, znana szerzej jako grzyb reishi, zyskuje coraz większą popularność. Grzyby te cenione są ze względu na swoje potencjalne właściwości prozdrowotne, które obejmują między innymi działanie antyoksydacyjne. Sugeruje się, że grzyby reishi mogą korzystnie wpływać na odporność organizmu oraz wspierać układ nerwowy i układ krążenia. Jakie jest dokładne działanie grzybów reishi? Czy istnieją przeciwwskazania do stosowania lakownicy żółtawej, czyli „grzyba nieśmiertelności”?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl