Likopen (E160d) – charakterystyka, właściwości i zastosowanie. W jakich produktach można go znaleźć?
Karolina Dereń

Likopen (E160d) – charakterystyka, właściwości i zastosowanie. W jakich produktach można go znaleźć?

Żywność o właściwościach prozdrowotnych cieszy się coraz większym zainteresowaniem konsumentów. Dużą popularność zyskują artykuły spożywcze, w których obecne są substancje bioaktywne wykazujące udowodniony, pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Do substancji takich możemy zaliczyć między innymi likopen. Jakie ma właściwości? 

Likopen – czym jest? 

Likopen jest związkiem należącym do grupy barwników zwanych karotenoidami. Karotenoidy to żółte, pomarańczowe bądź czerwone związki, które biorą udział w procesie fotosyntezy, a także chronią komórki oraz tkanki roślin przed uszkodzeniami świetlnymi, poprzez zamianę nadmiaru energii w ciepło. Karotenoidy są również naturalnymi przeciwutleniaczami, czyli związkami neutralizującymi wolne rodniki. Nadmiar wolnych rodników w organizmie jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia i może wiązać się z rozwojem wielu chorób, w tym nowotworów. Do karotenoidów należą również prekursory witaminy A. Przykładami najlepiej poznanych karotenoidów są: β-karoten, luteina, zeaksantyna oraz właśnie likopen. 

Likopen to najprościej mówiąc barwnik, który produkowany jest przez rośliny oraz niektóre mikroorganizmy. Likopen to główny karotenoid występujący w pomidorach, dlatego też odpowiada za ich barwę. Jest wielonienasyconym związkiem rozpuszczalnym w tłuszczach. Głównym źródłem likopenu w diecie człowieka są pomidory, a zwłaszcza ich przetwory (np. sok pomidorowy, koncentrat pomidorowy, przecier, ketchup). Oprócz tego w mniejszych ilościach likopen występuje także w arbuzie, papai, owocach gujawy oraz w różowym grejpfrucie.  

Likopen w przeciwieństwie do karotenoidów, takich jak na przykład β-karoten, nie ulega przekształceniu do retinolu, czyli związku pełniącego funkcję witaminy A.  

Właściwości likopenu 

Likopen jest związkiem posiadającym wiele właściwości prozdrowotnych. Warto wspomnieć, że likopen spośród całej grupy karotenoidów posiada najsilniejsze właściwości antyoksydacyjne, czyli neutralizujące wolne rodniki.   

W organizmie człowieka wolne rodniki powstają w wyniku działania wielu czynników. Należą do nich reakcje wewnątrzkomórkowe, promieniowanie nadfioletowe oraz jonizujące, ultradźwięki, a także palenie papierosów czy przewlekły stres. Wolne rodniki wykazują działanie niekorzystne, m.in. wpływają na zaburzenia w budowie cytoszkieletu komórki, inaktywację enzymów, a także transformację nowotworową komórek. Wiele dowodów wskazuje na to, że nadmiar wolnych rodników wpływa na przyśpieszenie procesów starzenia oraz na rozwój wielu chorób przewlekłych, w tym nowotworów. Dlatego też istotne jest dostarczenie wraz z dietą związków bioaktywnych o właściwościach antyoksydacyjnych, które pomagają usuwać wolne rodniki.

Oprócz właściwości antyoksydacyjnych likopen wykazuje również działanie przeciwzapalne, immunomodulujące, czyli stymulujące układ odpornościowy, wpływa także na hamowanie nieprawidłowych procesów wzrostowych komórek.  

Wyniki przeprowadzonych badań, zarówno na modelach zwierzęcych, jak i liniach komórkowych czy też z udziałem pacjentów, jasno wskazują na fakt, że ze względu na swoje właściwości prozdrowotne likopen dostarczany wraz dietą stanowi profilaktykę w rozwoju wielu chorób. Należą do nich: rak prostaty, rak jajnika, rak piersi, guzy mózgu, choroby sercowo-naczyniowe. 

Polecane dla Ciebie

Likopen – zastosowanie 

W związku z licznymi korzyściami związanymi ze spożywaniem produktów bogatych w likopen zaleca się zastosowanie w swojej diecie jego naturalnych źródeł (pomidorów, przecierów pomidorowych, koncentratów itp.). Likopen znalazł zastosowanie, np. jako wyizolowany związek, celowo dodawany w procesach produkcyjnych. 

Według opinii konsumentów barwa jest jednym z najważniejszych wyróżników produktu. Z tego względu producenci w swoich wyrobach stosują różnego rodzaju barwniki. Naturalne barwniki uważane są za dodatki bezpieczne, otrzymywane z surowców roślinnych i zwierzęcych. Przykładem takiego barwnika jest właśnie wyekstrahowany z pomidorów lub z grejpfrutów likopen. Na opakowaniach produktów jest on oznaczony symbolem E160d.  

Oprócz stosowania bezpośredniego w procesach technologicznych istnieje możliwość dodawania likopenu do pożywienia zwierząt. Autorzy sugerują, że dodatek likopenu wpływa zarówno na poprawę jakości otrzymywanego surowca zwierzęcego, jak i wiąże się z pozytywnym oddziaływaniem na funkcje przyżyciowe zwierząt oraz efekty produkcyjne.  

Ze względu na swoje właściwości likopen znalazł również zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, a także jako składnik kosmetyków.  

Likopen (E160d) – w jakich produktach można go znaleźć? 

W przypadku likopenu jako naturalnie występującego (a nie celowo dodanego) barwnika głównym jego źródłem są pomidory. Największa ilość likopenu występuje natomiast w przetworach pomidorowych. Zawartość likopenu w pomidorach zależy od wielu czynników, np. od odmiany, dojrzałości, czasu zbioru, przeprowadzonych procesów technologicznych. Świeże pomidory zawierają od 1,21–6,43 mg likopenu 100 g produktu. Najwięcej likopenu znajduje się w koncentratach pomidorowych i wynosi od 38,0–49,3 mg likopenu w 100 gramach produktu.  

Likopen jako wyekstrahowany barwnik, oznaczony na opakowaniach symbolem E160d używany jest jako dodatek do żywności (odpowiada za poprawę barwy produktu).  W takiej formie znajdziemy go m.in. w sosach, przetworach, dżemach, marmoladach, a także wędlinach.  

W przypadku przemysłu farmaceutycznego likopen wykorzystywany jest do produkcji suplementów diety w formie tabletek z likopenem, dostępnych w aptekach. Ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne likopen można znaleźć w składzie np. kremów nawilżających.  

Podsumowując, likopen to bioaktywny związek posiadający wiele właściwości prozdrowotnych. Najbardziej korzystne dla zdrowia jest dostarczenie likopenu wraz pożywieniem, czyli głównie z pomidorami bądź ich przetworami. Warto zwrócić uwagę na ich obecność w codziennej diecie.  

  1. J. Costa-Rodrigues, O. Pinho, P. Monteiro, Can lycopene be considered an effective protection against cardiovascular disease?, "Food Chem." nr 15 (245) 2018. 
  2. M. Grabowska, D. Wawrzyniak, K. Rolle, Let food be your medicine: nutraceutical properties of lycopene, "Food Funct." nr 10 (6) 2019. 
  3. N. Skiepko, I. Chwastowska-Siwiecka, J. Kondratowicz, Właściwości likopenu i jego wykorzystanie do produkcji żywności funkcjonalnej, "Żywność. Nauka. Technologia. Jakość", nr 6 (103) 2015. 
  4. K. Terlikowska, Witkowska A., Dobrzycka B. i wsp., Likopen w chemoprofilaktyce raka piersi, "Przegląd menopauzalny", nr 4 2013. 
  5.  D. Wawrzyniak, O. Wawrzyniak, P. Chomczyński i wsp., Likopen w chemoprofilaktyce chorób nowotworowych oraz sercowo-naczyniowych, "Nauka",  nr 3 2015. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij