Grzyby reishi – działanie, zalecenia i przeciwwskazania

Lakownica żółtawa, znana szerzej jako grzyb reishi, zyskuje coraz większą popularność. Grzyby te cenione są ze względu na swoje potencjalne właściwości prozdrowotne, które obejmują między innymi działanie antyoksydacyjne. Sugeruje się, że grzyby reishi mogą korzystnie wpływać na odporność organizmu oraz wspierać układ nerwowy i układ krążenia. Jakie jest dokładne działanie grzybów reishi? Czy istnieją przeciwwskazania do stosowania lakownicy żółtawej, czyli „grzyba nieśmiertelności”?

1. Co to są grzyby reishi? Czy lakownica żółtawa to grzyb nieśmiertelności?
2. Grzyby reishi – działanie. Właściwości Ganoderma lucidum
3. Spożycie grzybów reishi – zalecenia
4. Jak stosować grzyby reishi? Ekstrakty, suplementy diety, kapsułki
5. Grzyby reishi – skutki uboczne
6. Przeciwwskazania do stosowania grzybów reishi

Co to są grzyby reishi? Czy lakownica żółtawa to grzyb nieśmiertelności?

Nazywane „grzybami nieśmiertelności” od wieków stosowane są w tradycyjnej medycynie chińskiej. Ze względu na rosnące zainteresowanie naturalnymi suplementami w ostatnich latach moda na grzyby reishi dotarła do zachodnich krajów. Promowane są jako środek wszechstronny, wspomagający nasze zdrowie. Czy grzyby reishi faktycznie mogą korzystnie na nas wpływać?

Lakownica żółtawa (Ganoderma lucidum) to gatunek grzyba o długiej historii stosowania w medycynie tradycyjnej sięgającej ponad 4000 lat, szczególnie w krajach Dalekiego Wschodu. Właściwości terapeutyczne G. lucidum były opisane w kodeksie aptecznym z czasów dynastii Qin (221–206 p.n.e.) zwanym Shen Nong Ben Cao Jing. Tradycyjne zastosowanie tego surowca miało wpływ na kulturę, co znalazło odzwierciedlenie w sztuce od czasów dynastii Yuan (1280–1368 n.e.), kiedy wizerunki grzyba pojawiały się w malarstwie i rzeźbie oraz jako elementy dekoracyjne na meblach, a nawet kobiecych akcesoriach. Grzyb ten bywa różnie nazywany w zależności od kraju. W Japonii określa się go jako „reishi”, w Chinach jako „lingzhi”, a w Korei „youngzhi”. Według różnych źródeł nazewnictwo to można tłumaczyć jako „zioło o duchowej mocy”, „boski grzyb” czy „grzyb nieśmiertelności”.

Grzyby reishi były stosowane do leczenia różnych dolegliwości, takich jak osłabienie po długotrwałych chorobach, bezsenność, brak apetytu, zawroty głowy, przewlekłe zapalenie wątroby, podwyższony poziom cholesterolu, zatrucia, choroby serca, nadciśnienie, „zmęczenie z niedoboru”, ostra choroba wysokościowa, rak oraz kaszel oskrzelowy u osób starszych.

Choć w Azji grzyby reishi wykorzystywane są od wieków, badania nad ich właściwościami na Zachodzie rozpoczęły się dopiero około 30 lat temu.

Jak wyglądają grzyby reishi?

Ganoderma lucidum rośnie w naturze w ograniczonych ilościach, a jego owocnikowanie trwa kilka miesięcy. Grzyb ma zazwyczaj kształt wachlarza, nerki lub półkola i przybiera ciemnoczerwoną, czerwonobrązową lub czerwonoczarną barwę z żółtymi odcieniami na brzegach. Nazwa „lucidum” pochodzi od łacińskiego słowa oznaczającego „jasny”, co nawiązuje do połyskującej powierzchni grzyba.

Grzyby reishi – działanie. Właściwości Ganoderma lucidum

O właściwościach grzybów reishi mówi się ze względu na zawartość wielu biologicznie aktywnych składników, w tym triterpenów, polisacharydów i białek. Triterpeny, które są podklasą terpenów, występują w różnych częściach grzyba reishi (w owocnikach, grzybni i zarodnikach). Wykazują one działanie przeciwnowotworowe, antyoksydacyjne, obniżające poziom cholesterolu we krwi i korzystne w przypadku nadciśnienia.

Duże ilości polisacharydów w grzybach pełnią funkcje immunomodulujące (wspierające układ odpornościowy) i przeciwnowotworowe. Ponadto z lakownicy żółtawej wyizolowano kilka białek bioaktywnych, np. Lingzhi-8, które jest immunomodulatorem, oraz ganodermin o właściwościach przeciwgrzybiczych.

Grzyby reishi mają duży potencjał jako źródło naturalnych związków o znaczących właściwościach przeciwwirusowych, co uzasadnia dalsze badania w kierunku zastosowań terapeutycznych grzybów. Przesłanki te oparte są na badaniach związanych z wirusem grypy, enterowirusem 71, wirusem Denga oraz SARS-CoV-2.

Pojawiają się doniesienia o możliwości wykorzystania grzybów reishi jako substytutu prebiotyków. Prebiotyki to substancje, które wspierają wzrost korzystnych mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym, dzięki czemu przynoszą znaczne korzyści zdrowotne. Suplementacja polisacharydami pochodzącymi z grzybów reishi zmieniała różnorodność mikrobioty jelitowej, wspierała wzrost korzystnych bakterii (np. Lactobacillus) i hamowała wzrost patogenów (np. Campylobacter).

Grzyby reishi są badane pod kątem potencjalnych właściwości hipoglikemicznych, co może być szczególnie istotne w leczeniu cukrzycy Choć istnieją obiecujące przesłanki dotyczące wpływu na poziom glukozy we krwi, wyniki badań są niejednoznaczne i często ograniczone do badań wstępnych lub na małych próbach.

Czy grzyby reishi wspomagają układ krążenia i układ nerwowy?

Sugeruje się, że grzyby reishi mają pozytywny wpływ na przebieg chorób sercowo-naczyniowych. Badania wskazują, że ekstrakty z grzybów reishi mogą wpływać na obniżenie poziomu cholesterolu, trójglicerydów i ciśnienia krwi, a także zapobiegać agregacji płytek krwi. Mogą również wykazywać działanie ochronne na układ nerwowy.

W jednym z badań, w którym brały udział osoby z rakiem piersi, wykazano, że przyjmowanie sproszkowanych suszonych grzybów reishi w ciągu 4 tygodni zmniejszało zmęczenie, lęk oraz wpływało na poprawę jakości życia. Według aktualnej literatury spożywanie grzybów reishi może spowolnić postęp choroby Alzheimera. Wykazano również, że ekstrakt z G. lucidum wpłynął na poprawę pamięci i percepcji przestrzennej w badaniu z użyciem szczurów. Pomimo obiecujących informacji naukowcy podkreślają jednak konieczność dalszych badań nad grzybami reishi i ich aktywnymi składnikami, aby w pełni zrozumieć ich mechanizmy działania.

Spożycie grzybów reishi – zalecenia

Grzyb reishi charakteryzuje się gorzkim smakiem. Gorycz zależy od konkretnego szczepu grzyba, warunków jego uprawy oraz procesu produkcji. Chociaż reishi jest uprawiany i sprzedawany jako żywność, jego specyficzna konsystencja, twardość, sztywność i gorzki smak sprawiają, że nie jest typowym składnikiem codziennej diety. Z tego powodu grzyb ten jest najczęściej spożywany w postaci suszonej lub jako ekstrakt.

Jednym z głównych wyzwań związanych z suplementacją reishi jest brak standaryzacji produktów. Obecnie nie ma standardów dotyczących rodzaju używanych grzybów, metod ekstrakcji ani składu aktywnych związków. Utrudnia to porównywanie wyników różnych badań oraz ustalenie optymalnej dawki. Dodatkowo brakuje informacji na temat bezpieczeństwa długoterminowego stosowania reishi, zwłaszcza u osób z chorobami przewlekłymi lub przyjmujących inne leki.

Dawkowanie suplementów z grzybów reishi może się różnić w zależności od formy produktu, dlatego ważne jest, aby dokładnie sprawdzić informacje umieszczone na opakowaniu oraz zalecenia producenta. Przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem i rozważyć indywidualne za i przeciw. Należy pamiętać, że samodzielne stosowanie tego typu produktów może nie być zalecane dla każdego i może stanowić zagrożenie w przypadku niektórych osób.

Jak stosować grzyby reishi? Ekstrakty, suplementy diety, kapsułki

Grzyby reishi są dostępne na rynku w różnych formach, takich jak proszki, ekstrakty, kapsułki. Kapsułki są jedną z najwygodniejszych form, są łatwe do przyjęcia i pozwalają na precyzyjne dawkowanie. Reishi pod postacią proszku może być dodawany do różnych napojów, kawy, herbaty, smoothies, a nawet do różnego rodzaju potraw. Lakownicę żółtawą w formie płynnego ekstraktu również można dodać do napojów lub spożyć bezpośrednio. Grzyb można stosować jako element zróżnicowanej diety.

Grzyby reishi – skutki uboczne

Ganoderma lucidum jest ogólnie uważany za bezpieczny. W badaniach z udziałem ludzi, które obejmowały monitorowanie wskaźników bezpieczeństwa, takich jak biomarkery wątrobowe, nerkowe i hematologiczne, nie odnotowano poważnych nieprawidłowości ani poważnych działań niepożądanych. Sporadycznie zgłaszano łagodne efekty uboczne – suchość w ustach, ból gardła i nudności. Z drugiej strony istnieją jednak doniesienia o przypadkach hepatotoksyczności związanej z proszkiem z G. lucidum, choć mogą one wynikać z dodatkowych składników.

Jedno z badań wykazało, że pacjenci przyjmujący doustnie 1,5–9 g dziennie ekstraktu z grzybów reishi doświadczali przejściowych objawów, takich jak pragnienie, senność, zaczerwienienie, wzdęcia, częste oddawanie moczu, nietypowe pocenie się i biegunka. Inne badania sugerują, że w zależności od dawki i stanu zdrowia spożycie grzybów reishi może prowadzić do różnych negatywnych skutków takich jak alergie czy problemy z wątrobą. Informacje te obnażają znaczne luki w wiedzy w tym zakresie oraz podkreślają konieczność dalszych badań.

Przeciwwskazania do stosowania grzybów reishi

Szczególną ostrożność podczas suplementacji grzybami reishi powinny zachować niektóre osoby. Prawdopodobnie grzyby reishi mogą nie być dobrym wyborem dla osób stosujących leki przeciwzakrzepowe, ponieważ ze względu na swoje potencjalne właściwości mogą potęgować działanie tych preparatów. Podobnie jest w przypadku osób zażywających leki hipoglikemizujące oraz obniżające ciśnienie.

Ze względu na działanie immunomodulujące grzyby reishi nie będą też właściwą opcją dla osób przyjmujących leki immunosupresyjne. W związku z brakiem wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania grzybów reishi podczas ciąży i karmienia piersią na ten moment raczej nie zaleca się suplementacji kobietom ciężarnym i karmiącym.