Problemy z zaśnięciem – przyczyny, jak sobie radzić?

Problemy z zaśnięciem to coraz powszechniejsze zjawisko, które może dotyczyć tak naprawdę każdego – niezależnie od wieku, płci czy przynależności etnicznej. Za tym dotkliwym problemem często kryje się bezsenność, ale również szereg zaburzeń zarówno psychicznych, jak i somatycznych. 

Sen jest podstawową potrzebą organizmu każdego z nas. W trakcie snu nasz organizm ma szansę odpocząć i zregenerować się. Niestety na zaburzenia snu, a tym samym na problemy z zaśnięciem narażeni są zarówno mężczyźni, jak i kobiety w niemal każdym wieku. Problemy z zasypianiem oraz wynikająca z tego deprywacja snu będzie mieć natomiast negatywne konsekwencje dla naszego zdrowia.

Co zrobić, gdy nie można zasnąć?

Kłopoty z zasypianiem, częste budzenie się w nocy lub wybudzanie się zbyt wcześnie rano i problemy z ponownym zaśnięciem, to objawy, które powinny skłonić nas do zastanowienia się nad tym, jak wygląda higiena naszego snu. Może bowiem okazać się, że nawet niewielkie zmiany w codziennych wieczornych rytuałach, wyraźnie wpłyną na lepszą jakość i ilość snu.

Jeżeli jednak symptomy te utrzymują się przez długi czas i towarzyszy im drażliwość w ciągu dnia, nadmierna senność, ciągłe uczucie zmęczenia czy trudności z koncentracją, warto udać się do specjalisty, który zdiagnozuje nasz problem i pomoże znaleźć jego źródło. Kłopoty ze snem mogą sygnalizować choroby somatyczne, zaburzenia psychiczne lub inne dolegliwości, dlatego nie wolno ich bagatelizować.

Zbyt wczesne budzenie się i niemożność ponownego zaśnięcia

Zbyt wczesne budzenie się rano może mieć wiele przyczyn. Jeżeli występuje ono sporadycznie, możemy podejrzewać, że spowodowane jest stresem, niepokojem lub innymi czynnikami zewnętrznymi. Powtarzające się wczesne budzenie, któremu towarzyszy niemożność ponownego zaśnięcia, może być jednak również objawem zaburzeń psychicznych, np. depresji.

Na wczesne budzenie się i problemy z zaśnięciem skarżą się także rodzice niemowlaków i dzieci. Wówczas spowodowane może być to skokami rozwojowymi dziecka, ale i dolegliwościami bólowymi, czy chorobami somatycznymi, dlatego też każdy niepokojący sygnał powinien zostać skonsultowany z lekarzem.

Problemy ze snem a bezsenność (insomnia) – różnica

Problemy ze snem mogą towarzyszyć każdemu z nas. Ich charakterystyczną cechą jest to, że pojawiają się sporadycznie. Jak jednak odróżnić je od bezsenności?

Bezsenność (insomnia disorder-ID) jest najpowszechniejszą chorobą spośród wszystkich zaburzeń snu – dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn w różnym wieku. Zgodnie z definicją może  współwystępować z chorobą lub problemem zdrowotnym, a także może być skutkiem schorzenia lub samodzielną chorobą. Badania pokazują, że współwystępuje ona z m.in. depresją, schizofrenią, zaburzeniami związanymi ze stresem i traumą, czy zaburzeniami poznawczymi.

Może ona przyjmować różne fazy, a wśród charakterystycznych objawów bezsenności wymienia się:

• trudności w zasypianiu,
• budzenie się w nocy i niemożność ponownego zaśnięcia,
• senność w ciągu dnia,
• uczucie zmęczenia i drażliwość,
• trudności z zaśnięciem pomimo zmęczenia.

Najlepsze sposoby na zaśnięcie (domowe sposoby, leki)

Wiele osób zmagających się z problemami ze snem, szuka sposobów na szybkie zaśnięcie. Na początku warto dokładnie przyjrzeć się naszej higienie snu i od tego zacząć wprowadzać stopniowe zmiany. Jakie są sposoby na problemy z zaśnięciem? Przede wszystkim należy:

• zachować stałe pory wstawania i chodzenia spać,
• dbać o wieczorne rytuały wyciszające i relaksujące – mogą być to ćwiczenia oddechowe, słuchanie spokojnej muzyki, joga, czy medytacja,
• unikać korzystania z urządzeń elektronicznych przed snem emitujących światło niebieskie, które hamuje produkcję melatoniny,
• unikać drzemek w ciągu dnia lub je ograniczyć,
• zadbać o wygodny materac i poduszkę,
• zadbać o świeże powietrze w pomieszczeniu i utrzymać w nim temperaturę w granicach 18-21 stopni Celsjusza,
• wprowadzić aktywność fizyczną w ciągu dnia, która sprzyja łatwiejszemu zasypianiu.

Część osób mających kłopoty ze snem sięga również po tabletki na problemy z zasypianiem, w których składzie znajduje się m.in. kozłek lekarski, szyszki chmielu, melisa, lawenda czy mięta. Czasami zaleca się stosowanie naturalnych środków z melatoniną ułatwiających zasypianie i poprawiających jakość snu.

Problemy z zaśnięciem – przyczyny

Jako jedną z przyczyn kłopotów ze snem badacze wskazują na używanie łóżka do innych czynności, np. do pracy, jedzenia, czy oglądania telewizji. W efekcie mózg przestaje kojarzyć łóżko ze spaniem i podczas próby zaśnięcia, nasz organizm pozostaje w stanie czuwania.

Jako przyczyny problemów z zaśnięciem wymienia się również takie czynniki jak:

• nadmierny stres – który utrzymuje organizm w gotowości do działania. Stres może sprzyjać wybudzaniu się w nocy,
• nieregularne godziny snu,
• drzemki w ciągu dnia,
• spożywanie przed snem obfitych i ciężkostrawnych posiłków,
• nadużywanie kofeiny,
• niewłaściwy styl życia,
• brak aktywności fizycznej w ciągu dnia,
• kryzysy życiowe.

Ponadto trudności z zasypianiem mogą być także objawem:

• zaburzeń psychicznych (np. depresji, zaburzeń lękowych),
• chorób somatycznych,
• zaburzeń medycznych, np. nadciśnienia tętniczego,
• stosowania niektórych leków.

Badania pokazują, że trudności z zasypianiem dotyczą częściej kobiet w ciąży, w szczególności w 3. trymestrze. Niestety obecnie problemy ze snem zaczynają występować również w młodym wieku. Mowa tu nie tylko o problemach z zaśnięciem u niemowlaka, ale i u dziecka. Przyczyny w tym przypadku także będą zróżnicowane i mogą dotyczyć: dolegliwości bólowych, trudności z wyciszenie się, stresu, chorób somatycznych i wielu innych czynników.

Należy pamiętać, że sen jest bardzo istotny dla prawidłowego rozwoju dziecka, w związku z czym utrzymujące się objawy mogące wskazywać na zaburzenia snu powinny zostać skonsultowane z lekarzem.

Problemy z zaśnięciem – skutki braku lub małej ilości snu

Co się dzieje w ludzkim organizmie po 24 godzinach bez snu? Po tym czasie zaczynamy obserwować już pierwsze negatywne konsekwencje. Przede wszystkim jesteśmy rozdrażnieni, zmagamy się z kłopotami z koncentracją, mamy zmniejszoną czujność oraz towarzyszy nam brak energii.

Skutkami trudności z zasypianiem, a tym samym bezsenności będzie więc znaczne pogorszenie funkcji poznawczych, pamięci, koncentracji i skupienia uwagi. Nieodpowiednia jakość snu będzie przekładać się na inne sfery naszego życia: pracę zawodową, relację z innymi, kondycję fizyczną i psychiczną.

Kłopoty ze snem mogą także przyczyniać się do nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, czy otyłości. Po 48 godzinach bez snu osłabieniu ulega nasz układ odpornościowy, co powoduje, że jesteśmy bardziej podatni na infekcję, wirusy i przeziębienia. Skutki braku snu mogą więc doprowadzić do poważnych problemów zarówno w sferze zdrowia fizycznego, jak i psychicznego.