Leki na bezsenność – czy ich stosowanie jest bezpieczne?
Krzysztof Słomiak

Leki na bezsenność – czy ich stosowanie jest bezpieczne?

Bezsenność to najczęściej występujące zaburzenie rytmu dobowego. Może być objawem towarzyszącej choroby somatycznej, zaburzeń psychicznych, stosowania leków lub nadużywaniem substancji psychoaktywnych – jest to tzw. bezsenność wtórna, ale może być także samodzielną jednostką chorobową – tzw. bezsenność pierwotna.

Ze względu na czas trwania objawów bezsenność dzieli się na: przygodną (o czasie trwania do kilku dni), krótkotrwałą (która trwa do 4 tygodni) oraz przewlekłą (trwającą powyżej miesiąca). Charakteryzują je podobne objawy: trudność w zaśnięciu i utrzymaniu ciągłego snu, sen o złej jakości oraz zbyt wczesne budzenie się. Symptomy te są określane jako nieprawidłowe, gdy oddziałują na samopoczucie lub zaburzają funkcjonowanie człowieka w ciągu dnia. W leczeniu bezsenności mogą pomóc preparaty nasenne. Jakie są ich rodzaje oraz jak długo można je przyjmować, aby nie wyrządzić sobie szkody?

Sposoby leczenia bezsenności

Pacjenci cierpiący na bezsenność najchętniej leczą się sami, za pomocą leków bez recepty, preparatów ziołowych, alkoholu lub suplementów diety. Dopiero kiedy objawy są niezwykle uciążliwe i wpływają negatywnie na ich życie społeczne oraz zawodowe, udają się do lekarza po leki dostępne na receptę.

Do grupy leków, które są stosowane w leczeniu bezsenności zalicza się:

  • leki uspokajające: pochodne benzodiazepiny,
  • leki nasenne: antagoniści receptora GABA, tzw. leki „Z” (zolpidem, zaleplon, zopiklon i eszopiklon),
  • inne: leki przeciwdepresyjne, leki przeciwhistaminowe, neuroleptyki,
  • leki dostępne bez recepty: melatonina, preparaty pochodzenia roślinnego.

Pochodne benzodiazepin

W Polsce benzodiazepiny to najczęściej stosowane leki w leczeniu bezsenności. Są one przeważnie dobrze tolerowane przez pacjentów, rzadko wchodzą w interakcję z innymi lekami. Oprócz działania nasennego wykazują również działanie anksjolityczne (przeciwlękowe), przeciwdrgawkowe, zmniejszające napięcie mięśniowe, amnestyczne. Hamują ośrodek oddechowy oraz wpływają na koordynację i ośrodek równowagi. Są stosowane w wielu innych wskazaniach. Do działań niepożądanych wynikających z ich zażywania należą: zaburzenia pamięci, senność, zaburzenia koordynacji ruchowej, osłabienie siły mięśniowej, mogą pojawić się objawy paradoksalne jak: agresja, drażliwość, niepokój, pobudzenie.

Ich długotrwałe stosowanie niesie ryzyko powstania tolerancji i uzależnienia, dlatego nie powinno się ich stosować dłużej niż 4 tygodnie. Odstawienie benzodiazepin przez osoby uzależnione, ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu odstawienia, powinno odbywać się po konsultacji z lekarzem. Zespół ten charakteryzuje się następującymi objawami: "bezsennością z odbicia", uczuciem niepokoju, lęku, zaburzeniami nastroju, drażliwością, bólami mięśniowymi, drżeniem mięśniowym, zaburzeniami koncentracji, nudnościami oraz wymiotami, zaburzeniami świadomości. Benzodiazepiny są przeciwwskazane przy zespole bezdechu sennego i niewydolności oddechowej, gdyż hamują ośrodek oddechowy. Nie wolno ich stosować również w ciąży  są teratogenne i mogą powodować zespół wiotkiego dziecka. Nie podaje się ich również w niewydolności nerek czy wątroby, u osób uzależnionych od alkoholu oraz u osób w podeszłym wieku  powodują zaburzenia równowagi, mają działanie amnestyczne i miorelaksacyjne.

Polecane dla Ciebie

Leki „Z”

Leki nasenne II generacji  leki „Z” są stosowane wyłącznie w leczeniu zaburzeń snu. Maksymalny czas ich ciągłego podawania powinien wynosić 4 tygodnie, gdyż może powstawać tolerancja oraz ryzyko uzależnienia. Są lekami silnie działającymi. Są przeciwwskazane m.in. przy uszkodzeniach wątroby, niewydolności oddechowej i zespole bezdechu sennego, miastenii i poniżej 18 roku życia. Działaniami niepożądanymi ich stosowania mogą być zawroty i bóle głowy. Objawy zespołu abstynencyjnego są podobne do tych wywołanych przez benzodiazepiny.

Inne leki nasenne

Przy konieczności stałego przyjmowania środków nasennych lub obecnych przeciwwskazania do stosowania benzodiazepin oraz agonistów receptora GABA można rozważyć terapię innymi grupami: lekami przeciwdepresyjnymi, przeciwhistaminowymi czy neuroleptykami. Można je stosować przez dłuższy czas i nie powodują uzależnienia. Jednak ich stosowanie powinno być również koniecznie monitorowane przez lekarza.

Melatonina

Długotrwałe przyjmowanie  środków nasennych dostępnych w aptekach bez recepty może, w przypadku przewlekłych zaburzeń snu spowodowanych depresją, zaburzeniami lękowymi lub chorobami somatycznymi, opóźnić właściwe rozpoznanie choroby i leczenie. Dużą popularnością wśród pacjentów cieszy się melatonina, która jest naturalnym hormonem wytwarzanym przez szyszynkę w organizmie człowieka. Jest ona chronobiotykiem, czyli substancją wyznaczającą właściwą porę na sen i  co warte podkreślenia  nie ma działania nasennego.  Jest najskuteczniejsza u osób cierpiących na zaburzenia snu związanymi z pracą zmianową, przekraczaniem stref czasowych tzw. jet–lag lub osób niewidomych. W innych postaciach może nie być tak zadowalająco skuteczna.

Natura w służbie snu

Preparaty roślinne znajdują zastosowanie w leczeniu bezsenności, gdy zaburzenia snu są krótkotrwałe i wynikają ze stresu. Są alternatywą dla leków nasennych. Występują często jako preparaty złożone, zawierające najczęściej wyciąg z kozłka lekarskiego, szyszek chmielu, melisy. Mają niewiele skutków ubocznych, ale mogą wchodzić w liczne interakcje z innymi lekami. Należy pamiętać, że tylko niektóre preparaty roślinne zostały ocenione w badaniach naukowych.

Przyjmowanie leków nasennych powinno być w każdym przypadku przemyślane i konsultowane z lekarzem. Nie wolno lekceważyć ich działań niepożądanych oraz sygnałów jakie daje nam nasz organizm w trakcie terapii. Jest to grupa leków niezwykle silnie wpływające na nasze życie. Trzeba pamiętać, że te leki mogą nam zarówno pomóc, jak i zaszkodzić.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij