Dlaczego potrzebujemy snu?

Czy możemy funkcjonować bez snu? To pytanie, które ludzie zadają sobie od wieków. Wielu osobom wydaje się bowiem, że czas snu to czas bezproduktywny i w pewnym sensie zmarnowany. Jednak nie jest to prawda.

Dlaczego potrzebny nam sen?

Sen jest jedną z podstawowych potrzeb fizjologicznych – czasem odpoczynku i regeneracji. Jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Podczas snu zmienia się praca układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, trawiennego i endokrynnego, dochodzi również do utrwalania zdobytej w ciągu dnia wiedzy¹.

Sen nie przebiega tak samo w ciągu całej nocy. Składa się z następujących po sobie naprzemiennie faz: NREM (non-rapid eye movement sleep) – o wolnych ruchach gałek ocznych i REM (rapid eye movement sleep) – o szybkich ruchach gałek ocznych. Tworzą one tzw. cykle snu, z których każdy trwa 80–120 minut i kończy się zwykle krótkim wybudzeniem. Aby wypocząć potrzebujmy 4–6 cykli snu².

Od czego zależy to ile snu potrzebujemy?

Czas trwania snu i jego pora niezbędne do wypoczęcia są uwarunkowane genetycznie, dlatego właśnie mamy wśród nas „sowy” i „skowronki”².

U nastolatków często dochodzi do opóźnienia fazy snu – dlatego kładą się po północy, żeby fizjologicznie wstać dopiero ok. 9.00. Osoby starsze natomiast wcześnie chodzą spać i wcześnie wstają, ale potrzebują drzemek w ciągu dnia. Z wiekiem zmienia się też tzw. latencja snu, czyli czas od położenia się do zaśnięcia – u młodych dorosłych wynosi ok. 30 minut, a powyżej 65. roku życia wydłuża się do ok. 45 minut².

Jakie czynniki wpływają na jakość snu?

Najważniejszym czynnikiem regulującym rytm dobowy, a więc wpływającym na porę snu, jest światło. Ważne są też czynniki takie jak wysiłek fizyczny czy pory spożywania posiłków. Poza naturalnymi czynnikami środowiskowymi bardzo duże znaczenie ma korzystanie z zegarów, które umożliwia wykonywanie określonych czynności o stałych porach, niezależnie od wschodów i zachodów słońca. W naszym organizmie za regulację zegara biologicznego i wskazywanie organizmowi okresów ciemności odpowiada melatonina. Hormon ten pomaga w skróceniu czasu potrzebnego na zaśnięcie².

Sprawdź ofertę preparatów poprawiających jakość snu

Czy problemy ze snem są częste i kiedy je rozpoznajemy?

Możliwość korzystania ze sztucznego oświetlenia spowodowała, że coraz częściej mamy do czynienia z zaburzeniami rytmu dobowego, a zaburzenia snu należą obecnie do najczęstszych problemów zdrowotnych². Objawy bezsenności stwierdza się u 30–50 proc. dorosłych. U około 9–15 proc. osób objawy bezsenności istotnie wpływają na funkcjonowanie i samopoczucie w ciągu dnia³.

Jakie mogą być przyczyny bezsenności?

Bezsenność trwająca kilka dni do 4 tygodni najczęściej spowodowana jest stresem, takim jak np. problemy zawodowe, szkolne, rodzinne, przeprowadzka, podróż ze zmianą stref czasowych. Może także wiązać się z infekcją lub chorobą przebiegającą z bólem.

Bezsenność przewlekła, trwająca dłużej niż 1 miesiąc, najczęściej jest związana z depresją i zaburzeniami lękowymi lub chorobami przewlekłymi, np. reumatoidalnymi, przewlekłymi zespołami bólowymi, chorobami neurologicznymi oraz uzależnieniami (na przykład od alkoholu)³.

Co pomaga zachować zdrowy sen?

Zachowanie zdrowego, dającego wypoczynek snu jest bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania w ciągu dnia. Dlatego ważne jest przestrzeganie zasad tzw. higieny snu. Czas spędzany w łóżku powinien być ograniczony tylko do godzin nocnych, kiedy naprawdę idziemy spać. W łóżku nie powinniśmy uczyć się ani pracować. Dorośli ludzie (pomijając tych w podeszłym wieku) powinni unikać drzemek w ciągu dnia. Po południu, ale nie tuż przed snem, wskazana jest aktywność fizyczna trwająca co najmniej 30 minut, która nieco nas zmęczy. W ciągu dnia należy jak najwięcej korzystać ze światła dziennego, a wieczorem, przed snem, dobrze jest unikać silnego sztucznego światła. Jeżeli chcemy uniknąć problemów ze snem, lepiej jest prowadzić regularny tryb życia, kłaść się i wstawać zawsze o mniej więcej tej samej porze. Ważne jest też, aby przed snem wyciszyć się i zrelaksować⁴.

W razie potrzeby wspomagać zdrowy sen mogą naturalne składniki roślinne, takie jak chmiel czy melisa lekarska oraz melatonina. Do prawidłowego funkcjonowania całego układu nerwowego przyczyniają się także magnez i witamina B6, które zmniejszają uczucie zmęczenia i znużenia⁵.

Jeżeli domowe sposoby okażą się nieskuteczne, warto udać się po poradę do lekarza w celu potwierdzenia lub wykluczenia innych czynników mogących powodować zaburzenia snu.

Materiał promocyjny