Choroba wysokościowa – objawy, przyczyny i leczenie

Choroba wysokościowa jak sama nazwa mówi, jest związana z przebywaniem w pewnych warunkach. Wiążą się one ze zmniejszoną koncentracją tlenu w powietrzu. Jest to charakterystyczne dla wysokości powyżej 2500 m n.p.m. Zmniejszona zawartość tlenu w tych warunkach przestaje być wystarczająca dla fizjologicznych potrzeb ludzkiego organizmu. Choroba wysokogórska znana jest także jako choroba Acosta, hipobaroterapia. Jej objawy są obserwowane w szczególności u osób nieprzyzwyczajonych do przebywania powyżej 2500 m n.p.m.

Choroba wysokościowa – objawy

Nasilenie objawów zależy od kilku bardzo ważnych czynników. Wymienia się tutaj wiek, wagę, wartość ciśnienia tętniczego krwi, wydolność oddechową. Pod uwagę bierze się także tempo i czas wznoszenia na dane wysokości. Symptomy choroby wysokogórskiej obejmują:

• utrata apetytu
• nudności, wymioty
• wyczerpanie
• słabość, zawroty głowy
• pogorszenie jakości snu
• mrowienie kończyn
• duszność po wysiłku
• senność
• obrzęki dłoni, stóp oraz twarzy

Choroba wysokościowa – postać ostra i przewlekła

Istnieje postać ostra i przewlekła choroby wysokościowej. Ta pierwsza rozwija się zazwyczaj już po kilku dniach od przebywania we wspomnianych wcześniej warunkach i może prowadzić do bardzo groźnych komplikacji. Wśród nich są obrzęk płuc i obrzęk mózgu. Druga postać – przewlekła jest mniej niebezpieczna i wiąże się z długotrwałym przebywaniem na dużej wysokości, co jest charakterystyczne dla wielu kultur i ludów zamieszkujących wysokogórskie tereny.

AMS – objawy

AMS jest skrótem i oznacza ostrą chorobę wysokościową (Acute Mountain Sickness). Jej symptomy to mdłości, wymioty, pogorszenie jakości snu, zwroty i dolegliwości bólowe głowy. Tak, jak wspomniano wcześniej, rozwija się ona w ciągu kilku dni od początku przebywania na dużej wysokości. W niektórych przypadkach może dojść do obrzęku mózgu w skrócie określanego jako HACE (High Altitude Cerebral Edema).

HAPE – objawy

HAPE również jest skrótem z języka angielskiego i oznacza wysokościowy obrzęk płuc (High Altitude Pulmonary Disease). Wśród objawów mówi się o zasinieniu skóry twarzy i rąk, zwiększenia częstości oddechów oraz tętna, nasilonym kaszlu, wrażeniu ucisku w klatce piersiowej oraz duszności dającej o sobie znać nawet w spoczynku. Jest to bardzo częsta przyczyna śmierci wśród osób wspinających się na duże wysokości.

HACE – objawy

HACE to wysokościowy obrzęk mózgu (High Altitude Cerebral Edema). Pojawiają się nudności, utrata zborności ruchów, niezdarność, omamy, bóle głowy, zaburzenia świadomości, drętwienie ciała. Przy takich symptomach należy jak najszybciej zejść niżej i poddać się odpowiedniemu postępowaniu medycznemu.

Jak leczyć chorobę wysokościową?

Pojawienie się łagodnych objawów nie musi oznaczać ewakuacji, ale na pewno należy zmniejszyć tempo wspinaczki. Występowanie jakichkolwiek symptomów powinno skłonić osobę do poinformowania innych. Osoby, które doświadczyły cięższych objawów muszą dużo odpoczywać, uzupełniać płyny i unikać wszystkiego, co może obniżać poziom tlenu we krwi. Mowa tutaj chociażby o paleniu tytoniu.

Obecnie znanych jest bardzo wiele możliwości leczenia choroby wysokościowej. Pierwszym, najprostszym i najbardziej oczywistym sposobem postępowania jest zejście na niższy poziom. Po ustabilizowaniu objawów i zaaklimatyzowaniu można spróbować wspiąć się ponownie. Pomocne jest podawanie czystego tlenu przez lekarza w kurortach górskich. Zwykle łagodzi to problemy z oddychaniem poprzez zwiększenie ciśnienia w drogach oddechowych.

Do łagodzenia dolegliwości bólów głowy stosuje się leki przeciwzapalne jak ibuprofen czy Tylenol. W sytuacji objawów obrzęku mózgu stosuje się Deksametazon, który pomaga zmniejszać powikłania ostrej choroby wysokościowej. Jest on jednak wdrażany tylko przy ścisłych wskazaniach lekarskich. Kolejnym lekiem może być Nifedypina. Jest to bloker kanału wapniowego przepisywany przez lekarzy, aby obniżyć ciśnienie krwi. Wykazuje wysoką skuteczność w usuwaniu nadmiaru płynu z płuc, łagodzi uczucie ucisku w klatce piersiowej i ułatwia oddychanie. Jest to bardzo skuteczny lek na chorobę wysokościową.

Choroba wysokościowa – profilaktyka. Czy można zapobiec chorobie górskiej?

Groźna patofizjologia choroby wysokościowej wymaga podejmowania działań prewencyjnych. Profilaktyka polega na powolnym wznoszeniu na większe wysokości, dając tym samym szansę na lepszą aklimatyzację. Dodatkowo należy uzupełniać regularnie płyny i przygotować ich odpowiedni zapas. Warto stosować także dietę wysokokaloryczną. Dłuższy odpoczynek powinien być co 3–4 dni. Wówczas należy rozbić obóz na jeden pełny dzień, aby móc się zaaklimatyzować.

Zarówno przed, jak i w trakcie wspinaczki wymagane jest bezwzględne odstawienie alkoholu oraz palenia tytoniu. Profilaktycznie przed rozpoczęciem wchodzenia na duże wysokości zaleca się zażycie leku o nazwie Acetazolamid. Przyspiesza to aklimatyzację na kolejno osiąganych wysokościach i zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby wysokogórskiej. Dystans dzienny wspinaczki nie powinien przekraczać 700 m.