Jak stosować kwasy kosmetyczne i właściwie dobrać je do typu cery?
Peeling chemiczny (chemabrazja) to rodzaj eksfoliacji skóry, który polega na zastosowaniu określonych substancji chemicznych w celu usunięcia martwego naskórka. Polecany jest osobom, które walczą z trądzikiem, przebarwieniami lub bliznami potrądzikowymi. Peeling chemiczny może być również zalecany przy redukcji płytkich zmarszczek. Na czym polega peeling chemiczny, czy można bezpiecznie wykonać go w domu oraz ile zabiegów należy wykonać, aby dostrzec pierwsze efekty? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Zabiegi z użyciem peelingów chemicznych od wielu lat gromadzą pozytywne opinie. To procedury, które jeśli są przeprowadzane właściwie, mogą doskonale sprawdzić się w walce z trądzikiem i przebarwieniami, a także poprawić ogólny wygląd skóry. Który z kwasów kosmetycznych jest najlepszy dla twarzy i jakiego efektu należy się spodziewać?
Jak działają kwasy? Efekty
Peeling chemiczny to terapia wykorzystująca substancje chemiczne, dzięki którym zostają usunięte wszelkie zmiany chorobowe oraz wady kosmetyczne, będące w naskórku i skórze właściwej. Zabieg ma na celu złuszczenie warstw skóry, usunięcie zaskórników i zanieczyszczeń, rozjaśnienie przebarwień i zmniejszenie zmarszczek. Następuje poprawa jędrności i nawilżenia skóry, a także ujednolicenie kolorytu. Ponadto zabiegi z użyciem kwasów działają bakteriobójczo i antyseptycznie, idealnie współgrają w pielęgnacji twarzy trądzikowej, regulują wydzielanie sebum oraz wspomagają leczenie chorób skórnych, takich jak rogowacenie słoneczne, brodawki łojotokowe, zaburzenia rogowacenia czy trądzik różowaty. Za pomocą peelingów uszkodzone komórki zostają usunięte ze skóry i na drodze mechanizmów fizjologicznych – zastąpione nowymi.
Kwasy na twarz – rodzaje
Rodzajów kwasów wykonywanych na twarz jest wiele, a ich klasyfikacja została stworzona na podstawie głębokości działania oraz sposób pozyskiwania.
Podział kwasów ze względu na głębokość penetracji:
- bardzo powierzchowne – penetracja do warstwy ziarnistej,
- powierzchowne – penetracja do warstwy podstawnej,
- średnio głębokie – penetracja do warstwy brodawkowatej skóry właściwej,
- głębokie – penetracja części warstwy siateczkowatej skóry właściwej.
Podział kwasów ze względu na sposób pozyskiwania:
- alfa-hydroksykwasy (AHA),
- beta-hydroksykwasy (BHA),
- poli-hydroksykwasy (PHA),
- alfa-ketokwasy (AKA),
- peelingi złożone.
AHA – Alfa-hydroksykwasy
Alfa hydroksykwasy to inaczej kwasy owocowe. Pozyskiwane są ze źródeł naturalnie występujących na ziemi (np. z mleka bądź owoców), a także na drodze syntezy chemicznej. Z racji na zerowy stopień toksyczności kwasy te można bezpiecznie aplikować na każdą partię ciała, z wyjątkiem obszarów błon śluzowych.
Do grupy AHA zalicza się:
- kwas glikolowy (pozyskiwany z soku trzciny cukrowej),
- kwas masłowy (pozyskiwany ze zjełczałego mleka),
- kwas mlekowy (pozyskiwany z zsiadłego mleka, kapusty, ogórków i soku pomidorowego),
- kwas maleinowy (pozyskiwany z jabłek),
- kwas migdałowy (pozyskiwany z pestek migdałów),
- kwas cytrynowy (pozyskiwany z soku cytryny, pomarańczy i ananasa),
- kwas szczawianowy (pozyskiwany z kiszonej kapusty),
- kwas winowy (pozyskiwany z winogron).
Najpopularniejszym z kwasów owocowych jest kwas glikolowy (kwas hydroksyoctowy). Jego szerokie zastosowanie używane jest głównie w kosmetologii oraz preparatach kosmetycznych. Jest to substancja niskocząsteczkowa, dzięki czemu wykazują najefektywniejsze działanie spośród wszystkich kwasów AHA. W zależności od stężenia może być wykorzystywany do użytku domowego oraz profesjonalnego.
Stężenie najniższe kwasu glikolowego (5–15%) stosowane jest w domowych preparatach kosmetycznych. Dzięki złuszczeniu warstwy rogowej naskórka działa nawilżająco, regenerująco oraz odnawiająco. Proces złuszczania w obrębie warstwy naskórka, dokładniej w jego warstwie rogowej. Zjawisko to jest praktycznie niedostrzegalne gołym okiem.
Stężenie średnie kwasu glikolowego (20–30%) wykorzystywane jest w terapii skór tłustych oraz tych posiadających zmiany trądzikowe. Ich działanie łączy nawilżenie, eksfoliację oraz oczyszczenie.
Najwyższe stężenie peelingu glikolowego (50–70%) przeznaczone jest wyłącznie do stosowania pod kontrolą specjalistów: kosmetologów i lekarzy. Zabieg z kwasem glikolowym silnie złuszcza naskórek oraz wygładza skórę. Po zabiegu z użyciem tak stężonego kwasu może pojawić się rumień i podrażnienie skóry.
Kolejnym ważnym aspektem kwasów AHA jest ich pH. Niskie pH dzięki dużej liczbie cząsteczek niezdysocjowanych zwiększa penetrację i działanie kwasu. Wyższe pH wiąże się ze wzrostem cząsteczek zdysocjowanych, co oznacza, że poza kwasem pojawia się również jego sól, posiadająca właściwości nawilżające.
Do pozostałych właściwości kwasu glikolowego zalicza się:
- zwiększona wchłanialność substancji aktywnych znajdujących się w kremach,
- zapobieganie nadmiernemu rogowaceniu skóry,
- redukcja blizn,
- redukcja przebarwień,
- wyrównanie kolorytu skóry,
- pobudzenie fibroblastów do zwiększonej syntezy kwasu hialuronowego, elastyny oraz kolagenu,
- pogrubienie skóry.
Kolejnym kwasem najczęściej wykorzystywanym przez konsumentów oraz zabiegowców jest kwas mlekowy. Ze względu na znacznie większą cząsteczkę jego penetracją zachodzi płycej w stosunku do kwasu glikolowego. Dzięki temu idealnie sprawdzi się jako preparat do cery wrażliwej i cienkiej. Kwas mlekowy posiada tzw. dwie formy optyczne L oraz D. Forma L jako jedyna posiada aktywność biologiczną, dzięki czemu może być bezpiecznie wykorzystywana w kosmetyce. Dodatkowo jest jednym z Naturalnych Czynników Nawilżających (NMF, ang. Natural Moisturizing Factor), przez co bierze aktywny udział w nawilżeniu skóry oraz chroni ją, utrzymując odpowiedni poziom wilgoci w naskórku. Do dodatkowych funkcji kwasu mlekowego zalicza się działanie antybakteryjne, oczyszczające oraz odblokowujące pory. Ponadto kwas ten reguluje pH oraz zwiększa produkcję ceramidów, których liczba zmniejsza się wraz z wiekiem. Ceramidy są określane jako cement międzykomórkowy i stanowią naturalną barierę ochronną skóry. Ich zwiększona produkcja chroni skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych.
Ostatnim, najczęściej wykorzystywanym kwasem owocowym jest kwas migdałowy. Posiada najsilniejsze działanie antybakteryjne i antyseptyczne. Stężenie do 5% kwasu narusza zespolenia między komórkami naskórka, przez co prowadzi do jego złuszczania. To złuszczanie jest powierzchniowe, przez co zabieg może być wykonywany na przestrzeni całego roku. Efektem finalnym jest oczyszczona, wygładzona i nawilżona cera. Używanie stężenia powyżej 10% skutkuje silniejszą eksfoliacją głębszych warstw naskórka. Dochodzi do zwiększenia syntezy kwasu hialuronowego, kolagenu i elastyny, przez co zabieg zyskuje działanie stymulujące oraz anti-aging (przeciwstarzeniowe). Efekt stosowania kwasu migdałowego to ujędrnienie i uelastycznienie skóry. Aplikowany na twarz oraz plecy wykorzystywany jest również w terapiach skór trądzikowych. Przede wszystkim wpływa na normalizację procesów produkcji sebum przez gruczoły oraz zwęża ich ujścia. Dodatkowo posiada wspomniane wcześniej działanie antyseptyczne i antybakteryjne, zapobiega pojawianiu się zaskórników, przyspiesza procesy naprawcze oraz minimalizuje przebarwienia pozapalne.
AHA stanowią ważny element terapii w każdym gabinecie kosmetologicznym. Cena zabiegu z użyciem kwasów waha się zazwyczaj od 300 do 600 zł i jest zależna od miejscowości, typu peelingu oraz marki produktu. Najczęściej medyczne kwasy owocowe aplikowane są na twarz, szyję oraz dekolt, a ich efekty i zebrane opinie zrzeszają ogromną liczbę klientów.
BHA – beta-hydroksykwasy
Głównym i jedynym działającym w obszarze kosmetyki przedstawicielem BHA jest kwas salicylowy. Jest pozyskiwany z kory wierzby i topoli, z malin, drzewa różanego, a także liści senesu, z brzozy, rumianku oraz olejków eterycznych. Syntetycznie pozyskuje się go z fenolu. W kosmetykach widnieje pod nazwą „salicylic acid”. Chemicznie kwas salicylowym ma zbliżone właściwości do aspiryny, czyli kwasu acetylosalicylowego. Oznacza to, że wykazuje działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Ogromną zaletą kwasu salicylowego jest jego rozpuszczalność w tłuszczach, dzięki czemu ma zdolność przenikania przez warstwę łojową. Ponadto wnika w głąb mieszków włosowych, wspomagając oczyszczanie porów. Właściwość ta przekłada się również na przenikalność składników aktywnych innych produktów. Kwas salicylowy polecany jest w szczególności dla cer trądzikowych, tłustych, łojotokowych. Właściwości keratolityczne (możliwość rozpuszczania i złuszczania zrogowaciałych warstw naskórka) zyskuje przy stężeniach od 10–20% i nazywany jest wtedy peelingiem chemicznym posiadającym właściwości eksfoliacyjne, oczyszczające, antyseptyczne i antybakteryjne. Co więcej, zachowując wysokość stężenia, reguluje wydzielanie sebum, wycisza zmiany trądzikowe, przyspiesza procesy naprawcze, wyrównuje koloryt skóry oraz rozjaśnia przebarwienia pozapalne. Twarz nie jest jednak jedynym obszarem, na który aplikowany jest kwas salicylowy. Zastosowanie znalazł w szerokiej gamie preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych, takich jak kremy, maseczki, żele, plastry, maści, płyny i szampony. Wykorzystywany jest także w preparatach zmniejszających rogowacenie się skóry. Dodatkowo zapobiega wrastaniu włosków po depilacji, a także wspomaga walkę z łupieżem oraz nadmiernym przetłuszczaniem się skalpu (skóry głowy). W kosmetyce stosowany jest również jako konserwant, jednak aby do tego doszło, musi być spełniony warunek, którym jest niskie stężeniu kwasu.
PHA – polihydroksykwasy
Do głównych przedstawicieli polihydroksykwasów zalicza się kwas laktobionowy (ang. Lactobionic Acid) pozyskiwany z laktozy oraz glukonolakton pozyskiwany z glukozy. Działanie tych kwasów jest podobne. Wpływają głównie na utrzymanie prawidłowego poziomu nawilżenia skóry, a także posiadają wysoką zdolność wiązania wody w naskórku. Dzięki temu na jej powierzchni tworzy się rodzaj żelowego „filmu", dającego efekt gładkiej i miękkiej skóry. Kwasy PHA mają właściwości antyoksydacyjnie, aktywnie chronią skórę przed działaniem wolnych rodników, zmniejszają uczucie szorstkości i ściągnięcia skóry. Stymulują fibroblasty, zwiększając tym samym syntezę kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego. Polihydroksykwasy w delikatny sposób złuszczają naskórek, poprawiają koloryt oraz niwelują zaczerwienienia, korzystnie wpływając na rozszerzone naczynia. Stanowią dodatkową pomoc dla osób z objawami łuszczycy, łojotokowego zapalenia skóry, trądziku różowatego i AZS.
Jak stosować kwasy na twarz?
Zabieg na twarz z użyciem kwasów chemicznych to procedura, która nie trwa dłużej niż 60 minut. Na początku wykonywany jest demakijaż w celu dokładnego oczyszczenia skóry. Następnie obszar zabiegowy należy odtłuścić preparatem dezynfekującym. Po wykluczeniu wszelkich przeciwwskazań następuje aplikacja peelingu. W zależności od użytego preparatu, po upływie od 3 do 30 minut zmywamy preparat wodą lub neutralizatorem – substancją hamującą działanie kwasu. Po usunięciu preparatu nakładana jest maska wyciszająca, a później krem pozabiegowy z filtrem przeciwsłonecznym. W przypadku zabiegów na twarz z użyciem kwasów bardzo istotne są zalecenia przed- i pozabiegowe, które pomagają zlikwidować możliwe skutki uboczne. Zalicza się do nich rezygnacja z basenów i saun przez 24 godziny po zabiegu, rezygnacja z opalania na miesiąc przed i po zabiegu oraz chronienie skóry filtrem przez najbliższe 4 tygodnie (niezależnie od pory roku).
Do głównych przeciwwskazań wykluczających wykonanie kwasów na twarz zalicza się:
- ciąż i okres karmienia piersią,
- przyjmowanie preparatów i leków fotouczulających,
- aktywna opryszczka,
- stany zapalne skóry,
- zakażenia wirusowe, bakteryjne i grzybicze skóry,
- antybiotykoterapia,
- uczulenie na którykolwiek ze składników,
- przerwana ciągłość naskórka w miejscu zabiegowym,
W przypadku domowych preparatów na twarz posiadających w składzie niskie stężenie kwasów (do 10%), zaleca się przede wszystkim konsultację ze specjalistą w celu omówienia zgodności produktu z typem cery konsumenta. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek działań niepożądanych w tym swędzenia, podrażnienia, silnego zaczerwienienia, należy natychmiast zmyć preparat. Koniecznością po zastosowaniu kwasów jest fotoprotekcja skóry. Latem filtr ochroni delikatną skórę przed poparzeniami i powstawaniem brzydkich plam. Zimą i jesienią, czyli przy mniejszym nasłonecznieniu, zabezpieczy ją dodatkowo przed powstawaniem przebarwień, na które najczęściej nie jesteśmy przygotowani, sugerując się większym zachmurzeniem i niższą temperaturą. Twarz, szyja lub dekolt po zabiegu z kwasami to bardzo wrażliwe obszary, pozbawione swojej naturalnej ochrony, stąd także konieczność jej dodatkowego zabezpieczenia.
Niektóre kwasy chemiczne, np. migdałowy, azelainowy, szikimowy lub wspomniany laktobionowy można bezpiecznie stosować na twarz także latem. Ich mechanizm działania chroni skórę przed możliwymi przebarwieniami. Zawsze należy jednak pamiętać o tym, żeby zabezpieczyć ją przed promieniowaniem UVA i UVB, nawet jeśli kwasy nie są fotouczulające. Dobrze po zabiegu stosować produkty z d-pentanolem (prowitamina B5) lub aloesem. Zabronione jest także stosowanie peelingów mechanicznych po zabiegu z wykorzystaniem kwasów chemicznych.
Kwasy na twarz a ciąża – czy to dobry pomysł?
Ciąża oraz okres karmienia piersią jest momentem szczególnym, wymagającym wyjątkowej opieki i ochrony. Medycyna estetyczna i kosmetologia zabrania poddawania się w tym czasie zabiegom innym niż wodorowe oczyszczanie skóry czy mikrodermabrazja. Wykonywanie zabiegów na twarz z użyciem kwasów będąc w ciąży, jest ryzykowne głównie ze względu na zmiany hormonalne zachodzące w ciele kobiety. Skutkami ubocznymi mogą być intensywne przebarwienia, podrażnienia, stany zapalne oraz wydłużony czas gojenia. Dodatkowo niektóre peelingi chemiczne, jak np. kwas salicylowy, mogą przenikać do krwiobiegu.
Kwasy na twarz – jak często stosować?
Terapia wykorzystująca peelingi chemiczne powinna stanowić systematyczny i dokładny proces. Ilość zabiegów z użyciem kwasów na twarz oraz ich częstotliwość zależna jest od stanu wyjściowego skóry, efektu oczekiwanego przez pacjenta, a także rodzaju preparatu. Terapię najlepiej rozpocząć jesienią, kiedy nasłonecznienie jest mniejsze. Najczęściej terapeuta spotyka się z pacjentem 1–2 razy w miesiącu. Efekty zabiegowe oraz czas ich pojawienia są całkowicie uwarunkowane od organizmu pacjenta, stanu skóry w momencie zgłoszenia do gabinetu, reakcji na dany preparat oraz sposobie współpracy ze specjalistą (stosowanie się do zaleceń pozabiegowych). Najczęściej poprawę stanu skóry widać już po trzech zabiegach.
Kwasy na twarz – w gabinecie czy w domu?
Nieumiejętnie dobrany lub wykonany peeling chemiczny może prowadzić do silnego zaczerwienienia, podrażnienia, stanu zapalnego, a nawet poparzenia. Wykonywanie kwasów na twarz w domu nie jest zalecane ze względu na wysokie ryzyko pojawienia się efektów ubocznych. Złuszczające kwasy medyczne, posiadające stężenia powyżej 10%, aplikowane zwłaszcza na twarz, przeznaczone są do użytku profesjonalnego. Zabieg powinien być wykonany przez doświadczonego kosmetologa, lekarza (w przypadku peelingów o działaniu głębokim) lub osoby specjalnie do tego przeszkolonej.
Obecnie wiele marek kosmetycznych oraz sklepów oferuje preparaty do twarzy zawierające kwasy o niskim, kilkuprocentowym stężeniu. W przypadku odpowiednio dobranych względem cery produktów mogą one pomóc w walce z uporczywymi niedoskonałościami, zaskórnikami czy zanieczyszczeniami. Preparaty na twarz posiadające w składzie kwasy powinny być stosowane regularnie, codziennie rano lub/i wieczorem, w zależności od zaleceń producenta.
Popularne kosmetyki z kwasami dostępne w drogeriach i aptekach:
- peeling chemiczne – rozpuszcza zanieczyszczenia za pomocą enzymów, odblokowuje pory, usuwa martwy naskórek, rozjaśnia skórę; przeznaczony dla każdego typu skóry,
- tonik glikolowy – złuszcza, tonizuje, rozjaśnia; przeznaczony dla skór łojotokowych, trądzikowych, problematycznych, z zaburzonym kolorytem, szarych, matowych,
- serum z kwasem azelainowym – działa antybakteryjnie i antyseptycznie; koi i łagodzi skórę; rozjaśnia przebarwienia; jest przeznaczony głównie dla skór trądzikowych;
- krem z kwasem laktobionowym – nawilża, odbudowuje skórę; przeznaczony dla skór wrażliwych i suchych.