Kwas kojowy na przebarwienia, trądzik i zmarszczki. Jak stosować? Z czym łączyć?

Kwas kojowy (5-hydroksy-2-(hydroksymetylo)-4H-pirano-4-on) jest związkiem chemicznym naturalnego pochodzenia. Jest produkowany przez wiele gatunków grzybów i bakterii. Można go znaleźć w sfermentowanych produktach kuchni azjatyckiej – np. w sosie sojowym, paście miso czy winie ryżowym. Znany jest głównie ze względu na swoje działanie rozjaśniające. Ta niewielka cząsteczka chemiczna wykazuje także szereg innych ciekawych właściwości, dzięki którym znalazła o wiele szersze zastosowanie praktyczne.

1. Co to jest kwas kojowy?
2. Kwas kojowy na przebarwienia – jak stosować?
3. Jak kwas kojowy działa na przebarwienia? Mechanizm działania
4. Kwas kojowy na trądzik – jak działa? Jak go stosować?
5. Z czym najlepiej łączyć kwas kojowy?
6. Czego unikać w połączeniu z kwasem kojowym?
7. Inne zastosowania kwasu kojowego

Co to jest kwas kojowy?

Kwas kojowy to naturalny związek organiczny zaliczany do hydroksykwasów. Jego nazwa pochodzi od japońskiego słowa koji, oznaczającego rodzaj pleśni używanej do fermentacji ryżu. Substancja ta jest produktem ubocznym fermentacji cukrów przez pewne gatunki grzybów takie jak Aspergillus oryzae.

Kwas kojowy jest szczególnie ceniony w kosmetologii i dermatologii za swoje właściwości rozjaśniające i przeciwutleniające. Naturalnie występuje w procesie wytwarzania fermentowanych produktów spożywczych, takich jak:

• sake (japońskie wino ryżowe),
• sos sojowy,
• miso.

Dzięki swoim unikalnym właściwościom jest powszechnie stosowany w produktach do pielęgnacji skóry – zwłaszcza w terapii przebarwień i poprawy ogólnego wyglądu cery.

Kwas kojowy na przebarwienia – jak stosować?

Kwas kojowy jest jednym z najskuteczniejszych składników stosowanych w kosmetyce do redukcji przebarwień skórnych. Jego działanie opiera się na hamowaniu aktywności enzymu tyrozynazy, który odgrywa kluczową rolę w procesie syntezy melaniny – pigmentu odpowiedzialnego za koloryt skóry. Dzięki temu kwas kojowy zmniejsza nadmierną produkcję melaniny, co prowadzi do wyrównania kolorytu i redukcji plam pigmentacyjnych.

Kwas kojowy oraz jego pochodne są jednymi z najpopularniejszych substancji aktywnych używanych do produkcji preparatów mających na celu rozjaśnienie skóry. Ich stężenie w tego typu produktach wynosi 1-4%. Co ważne, zgodnie z naukowym raportem Komisji Europejskiej stężenie kwasu kojowego w preparatach, których użycie zakłada pozostawienie na skórze (np. krem, którego nie zmywamy), nie powinno przekraczać 1%. Kremy, balsamy i sera to z pewnością najpopularniejsze kosmetyki tego typu. Na rynku znajdziemy także wybielające mydła, które w swoim składzie zawierają kwas kojowy, oraz preparaty przeznaczone do profesjonalnego zastosowania w gabinetach kosmetologicznych i medycyny estetycznej.

Jak kwas kojowy działa na przebarwienia? Mechanizm działania

Hamowanie tyrozynazy: Tyrozynaza to enzym odpowiedzialny za przekształcanie tyrozyny w melaninę. Kwas kojowy blokuje ten proces, co zapobiega powstawaniu nowych przebarwień.

Rozjaśnianie istniejących plam: Regularne stosowanie produktów z kwasem kojowym prowadzi do stopniowego rozjaśnienia istniejących przebarwień, takich jak:

• plamy posłoneczne,
• melasma,
• przebarwienia potrądzikowe,
• plamy starcze.

Efekt prewencyjny: Kwas kojowy ogranicza produkcję melaniny, dzięki czemu zmniejsza ryzyko powstawania nowych plam pigmentacyjnych.

Kwas kojowy na trądzik – jak działa? Jak go stosować?

Kwas kojowy – choć najczęściej kojarzony z działaniem rozjaśniającym – może być również skuteczny w walce z trądzikiem i jego konsekwencjami. Jego wszechstronne właściwości czynią go cennym składnikiem w pielęgnacji skóry problematycznej. Oto, jak działa na trądzik:

Działanie antybakteryjne i przeciwzapalne
Kwas kojowy wykazuje właściwości antybakteryjne, co pomaga w ograniczaniu rozwoju bakterii odpowiedzialnych za trądzik takich jak Cutibacterium acnes. Działa również łagodząco na stany zapalne, redukując zaczerwienienia i obrzęki związane z aktywnymi zmianami trądzikowymi.

Rozjaśnianie przebarwień potrądzikowych
Jedną z głównych zalet kwasu kojowego dla osób z trądzikiem jest jego zdolność do redukowania przebarwień pozapalnych (PIH, ang. Post-Inflammatory Hyperpigmentation). Po wygojeniu się zmian trądzikowych na skórze często pozostają ciemne plamy, które są wynikiem nadprodukcji melaniny w obszarach objętych stanem zapalnym.

Kwas kojowy:

• hamuje produkcję melaniny, dzięki czemu rozjaśnia istniejące przebarwienia,
• zapobiega tworzeniu się nowych plam pigmentacyjnych.

Delikatne złuszczanie naskórka
Jako hydroksykwas kwas kojowy działa delikatnie keratolitycznie, czyli wspomaga proces złuszczania martwych komórek skóry. Pomaga to odblokować pory i zmniejszyć ryzyko powstawania zaskórników, które są wczesnym etapem zmian trądzikowych.

Działanie zapobiegawcze
Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym kwas kojowy pomaga neutralizować wolne rodniki, które mogą przyczyniać się do pogorszenia stanu skóry. Jednocześnie chroni skórę przed dalszymi uszkodzeniami spowodowanymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak zanieczyszczenia czy promieniowanie UV, które mogą zaostrzać trądzik.

Wspomaganie regeneracji skóry
Kwas kojowy wspiera regenerację skóry, co jest kluczowe w przypadku gojenia się zmian trądzikowych. Dzięki temu proces odnowy komórkowej jest szybszy, a skóra wygląda bardziej gładko i zdrowo.

O tym pamiętaj, stosując kwas kojowy na trądzik:

• Wybór produktów: Warto sięgać po serum, kremy lub toniki zawierające kwas kojowy w stężeniu od 1% do 4%.
• Częstotliwość stosowania: Najlepiej zacząć od aplikacji co drugi dzień, aby uniknąć podrażnień, a następnie stosować codziennie wieczorem.
• Łączenie z innymi składnikami:
  • Niacynamid – dla dodatkowego działania przeciwzapalnego.
  • Kwas salicylowy – dla głębszego oczyszczania porów.
  • Ochrona przeciwsłoneczna – niezbędne jest codzienne stosowanie produktów z SPF 30 lub wyższym, ponieważ kwas kojowy zwiększa wrażliwość skóry na promienie UV.

Z czym najlepiej łączyć kwas kojowy?

Kwas kojowy jest wszechstronnym składnikiem kosmetycznym, ale jego skuteczność można dodatkowo zwiększyć, łącząc go z innymi substancjami aktywnymi. Kluczowe jest dobranie składników, które współgrają z jego działaniem i jednocześnie minimalizują ryzyko podrażnień.

Oto najlepsze połączenia kwasu kojowego z innymi składnikami:

Niacynamid działa przeciwzapalnie i łagodząco, co pomaga zmniejszyć ewentualne podrażnienia wywołane kwasem kojowym. Ponadto wspomaga barierę ochronną skóry, utrzymując odpowiedni poziom nawilżenia, oraz wzmacnia działanie rozjaśniające kwasu kojowego – redukuje przebarwienia i wyrównuje koloryt skóry. To połączenie powinny rozważyć osoby z przebarwieniami pozapalnymi, melasmą lub nierównym kolorytem, a także posiadacze cery wrażliwej.

Witamina C (w formie kwasu askorbinowego) jest silnym antyoksydantem, który wspiera działanie przeciwutleniające kwasu kojowego, chroniąc skórę przed uszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem UV i zanieczyszczeniami. Witamina C i kwas kojowy działają synergicznie – rozjaśniają skórę i zmniejszają widoczność przebarwień. Istnieje jeden haczyk – oba te składniki należy stosować w różnych porach dnia (np. witamina C rano, kwas kojowy wieczorem), aby zmniejszyć ryzyko podrażnień. Należy również pamiętać o wysokiej ochronie przeciwsłonecznej.

Kwas glikolowy lub mlekowy (AHA) złuszczają martwe komórki naskórka i ułatwiają wnikanie kwasu kojowego w głąb skóry. Poprawiają teksturę skóry i pomagają w redukcji drobnych zmarszczek. Warto rozważyć to połączenie, jeśli zmagamy się z nierówną teksturą skóry, przebarwieniami i drobnymi zmarszczkami. Co istotne, połączenie kwasów może zwiększyć wrażliwość skóry, dlatego należy wprowadzać je stopniowo i zawsze stosować ochronę przeciwsłoneczną.

Kwas salicylowy (BHA) działa keratolitycznie (złuszczająco) i przenika w głąb porów, co pomaga w leczeniu trądziku. W połączeniu z kwasem kojowym działa zarówno na aktywny trądzik, jak i na przebarwienia potrądzikowe. Skóra tłusta, skłonna do zaskórników i zmian trądzikowych będzie wdzięczna za to połączenie. Należy pamiętać, że ze względu na możliwość przesuszenia skóry trzeba stosować intensywne nawilżanie w pielęgnacji uzupełniającej.

Arbutyna, podobnie jak kwas kojowy, hamuje tyrozynazę, dzięki czemu potęguje jego działanie rozjaśniające. Jest łagodna dla skóry, co czyni to połączenie idealnym dla osób z wrażliwością na inne składniki aktywne. Osoby z melasmą i uporczywymi przebarwieniami powinny rozważyć stosowanie arbutyny z kwasem kojowym.

Retinoidy (np. retinol, retinal) wspomagają odnowę komórkową, przyspieszają proces usuwania przebarwień i poprawiają penetrację kwasu kojowego. Dobrze współpracują z kwasem kojowym w redukcji oznak starzenia takich jak drobne zmarszczki i nierówności skóry. To połączenie składników również może być drażniące, dlatego najlepiej stosować je w różnych dniach lub porach dnia.

Ceramidy wzmacniają barierę ochronną skóry, co jest szczególnie ważne, gdy używamy kwasów, które mogą naruszyć jej równowagę. Zmniejszają ryzyko podrażnień i przesuszenia, szczególnie w przypadku osób z cerą suchą i wrażliwą.

Przykładowa rutyna pielęgnacyjna z kwasem kojowym

Rano:

• Oczyszczanie twarzy
• Serum z witaminą C lub niacynamidem
• Krem nawilżający z ceramidami
• Filtr SPF 30+

Wieczór:

• Oczyszczanie twarzy
• Serum z kwasem kojowym
• Produkt nawilżający (np. z ceramidami lub kwasem hialuronowym)

Czego unikać w połączeniu z kwasem kojowym?

1. Nadtlenek benzoilu: Może być zbyt drażniący przy jednoczesnym stosowaniu.
2. Hydrochinon: Ma podobne działanie do kwasu kojowego, ale zwiększa ryzyko podrażnień, jeśli jest używany równocześnie.
3. Zbyt wiele kwasów jednocześnie: Stosowanie kilku kwasów na raz (np. AHA, BHA i kojowego) może przeciążyć skórę i prowadzić do podrażnień.

Inne zastosowania kwasu kojowego

Przemysł spożywczy to kolejna branża, która zaadaptowała kwas kojowy do swoich potrzeb. Właściwości przeciwutleniające, antyseptyczne oraz niska toksyczność pozwalają na jego użycie w postaci konserwantu wpływającego nie tylko na datę przydatności do spożycia, ale również na estetykę produktu (kwas kojowy stabilizuje kolor produktu). Ta cecha wykorzystywana jest również przez producentów kwiatów do przedłużenia ich świeżości. Co niezwykle ciekawe, ten sam związek, który stosowany jest do wybielania naszej skóry, w odpowiednim stężeniu może posłużyć jako nietoksyczny pestycyd lub insektycyd.

Należy pamiętać, że wszelkie zalety kwasu kojowego wynikają nie tylko z jego ciekawych właściwości, ale również z jego umiejętnego stosowania. Chociaż preparaty zawierające kwas kojowy w stężeniu poniżej 1% można stosować samodzielnie, należy zwrócić uwagę na wszelkie przeciwwskazania i uwagi zawarte w ulotce produktu.

Przykładowo używanie kwasu kojowego odradzane jest kobietom w ciąży oraz mamom karmiącym piersią. W tych okresach organizm jest bardziej wrażliwy na wszelkie czynniki wpływające na niego z zewnątrz. Preparaty i zabiegi, w których wykorzystywane stężenie kwasu kojowego jest wyższe niż zalecane przez Komisję Europejską, powinny być wykonywane przez specjalistów przeszkolonych w tym zakresie – kosmetologów i lekarzy ze specjalizacją dermatologiczną.