Kwas kojowy i jego zastosowania w kosmetologii, kosmetyce i medycynie

Kwas kojowy (5-hydroksy-2-(hydroksymetylo)-4H-pirano-4-on) jest związkiem chemicznym naturalnego pochodzenia. Jest produkowany przez wiele gatunków grzybów i bakterii. Można go znaleźć w sfermentowanych produktach kuchni azjatyckiej – np. w sosie sojowym, paście miso czy winie ryżowym. Znany jest głównie ze względu na swoje działanie rozjaśniające. Ta niewielka cząsteczka chemiczna wykazuje także szereg innych ciekawych właściwości, dzięki którym znalazła o wiele szersze zastosowane praktyczne.

Zastosowanie kwasu kojowego w walce z hiperpigmentacją skóry

Hiperpigmentacja to zmiany skórne objawiające się jako przebarwienia skóry o różnym kształcie i odcieniu brązu. Jest efektem zaburzeń w ilości barwnika nadającego kolor naszym włosom, oczom i skórze – melaniny. Nadmierna ilość melaniny odkłada się w warstwach skóry, tworząc przebarwienia. Przyczyn występowania hiperpigmentacji skóry może być wiele. Czynniki genetyczne, nieprawidłowości w działaniu układu hormonalnego, rak skóry, tabletki antykoncepcyjne, ciąża, zioła czy leki wpływające na mechanizmy produkcji melaniny to tylko niektóre z nich. Można powiedzieć, że ile czynników, tyle metod leczenia występujących zmian skórnych. Obok laseroterapii, najpopularniejszymi sposobami walki z efektami hiperpigmentacji są preparaty wybielające skórę.

Kwas kojowy oraz jego pochodne są jednymi z najpopularniejszych czynników aktywnych używanych do produkcji preparatów mających na celu rozjaśnienie skóry. Ich stężenie w tego typu produktach jest rzędu 1-4%. Co ważne, zgodnie z naukowym raportem Komisji Europejskiej, jego stężenie w preparatach, których użycie zakłada pozostawienie na skórze (np. krem, którego nie zmywamy) nie powinno przekraczać 1%. Kremy, balsamy i sera to z pewnością najpopularniejsze preparaty tego typu. Na rynku znajdziemy także wybielające mydła, które w swoim składzie zawierają kwas kojowy oraz preparaty przeznaczone do profesjonalnego zastosowania w gabinetach kosmetologicznych i medycyny estetycznej.

Co interesujące, kwas kojowy stosowany w towarzystwie kwasu mlekowego daje lepsze efekty. Dzieje się tak ze względu na zdolność kwasu mlekowego do głębszej penetracji skóry, dzięki czemu kwas kojowy może działać w tych warstwach, do których samodzielnie nie miałby dostępu.

Kwas kojowy to nie tylko składnik preparatów rozjaśniających skórę. Jest szeroko stosowany w innych preparatach kosmetycznych i kosmetologicznych, w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym czy w rolnictwie. Co więcej – jest składnikiem biologicznie aktywnym wielu leków.

Inne kosmetyczne i kosmetologiczne sposoby używania kwasu kojowego

W kosmetologii i kosmetyce zarówno kwas, jak i jego pochodne, znajdują zastosowania w kosmetykach przeznaczonych do nawilżania skóry suchej oraz walki z oznakami jej starzenia. Przyczyną takiego użycia jest udowodniona stymulacja syntezy kolagenu. Przykładem może być opatentowany przez włoską dermatolog preparat na bazie mieszaniny kwasu kojowego, kwasu trichlorooctowego i nadtlenku wodoru. Ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne jest również stosowany do produkcji preparatów służących ochronie przed promieniowaniem UV. Co ciekawe, można go także znaleźć w składzie produktów służących do pielęgnacji zębów.

Zastosowanie kwasu kojowego w medycynie

Ze względu na swoje właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze znalazł zastosowanie w preparatach medycznych służących zwalczaniu zakażeń tymi drobnoustrojami. To nie jedyne zastosowania kwasu kojowego w medycynie. Prowadzone są intensywne badania nad jego wykorzystaniem w terapiach antynowotworowych. Projektowane są nanonośniki polimerowe, zawierające w swoim składzie kwas kojowy, które wykorzystywane podczas terapii przyczyniają się do ograniczenia podziałów komórek nowotworowych oraz redukują wzrost guza.

Inne aplikacje kwasu kojowego

Przemysł spożywczy to kolejna branża, która zaadaptowała kwas kojowy do swoich potrzeb. Właściwości przeciwutleniające, antyseptyczne oraz niska toksyczność pozwalają na jego użycie w postaci konserwantu wpływającego nie tylko na datę przydatności do spożycia, ale również na estetykę produktu (kwas kojowy stabilizuje kolor produktu). Ta cecha wykorzystywana jest również przez producentów kwiatów do przedłużenia ich świeżości. Co niezwykle ciekawe, ten sam związek, który stosowany jest do wybielania naszej skóry, w odpowiednim stężeniu może posłużyć jak nietoksyczny pestycyd lub insektycyd.

Pamiętajmy, że wszelkie zalety kwasu kojowego wynikają nie tylko z jego ciekawych właściwości, ale również powiązane są z umiejętnym stosowaniem. O ile preparaty zawierające kwas kojowy w stężeniu poniżej 1% można stosować samodzielnie, należy zwrócić uwagę na wszelkie przeciwwskazania i uwagi zwarte w ulotce produktu. Przykładowo używanie kwasu kojowego odradzane jest kobietom w ciąży oraz mam karmiącym piersią. W tych okresach organizm jest bardziej wrażliwy na wszelkie czynniki wpływające na niego z zewnątrz. Preparaty i zabiegi, w których używane stężenie kwasu kojowego jest wyższe niż zalecane przez Komisję Europejską powinny być wykonywane przez specjalistów przeszkolonych w tym zakresie – kosmetologów i lekarzy ze specjalizacją dermatologiczną.