Polio w warszawskich ściekach. Jak groźny jest zmutowany wirus?

Przez 22 lata Europa była wolna od zakażeń, które wywołuje dziki wirus poliomyelitis. Przypadki polio wciąż jednak występują na terenie Afryki i Azji, dlatego w Polsce ciągle prowadzone są m.in. analizy ścieków komunalnych pod kątem stwierdzenia lub wykluczenia w nich obecności wirusa polio. Ostatni przypadek choroby Heinego-Medina zdiagnozowano w Polsce w 1984 roku. Niestety, kilka dni temu w ściekach odkryto zmutowanego wirusa polio. Co to oznacza?

1. Polio w warszawskich ściekach
2. Jakie działania podjęto po wykryciu polio w ściekach?
3. Jakie są objawy polio? Jak można się zarazić?

Polio w warszawskich ściekach

Kilka dni temu w próbce ścieków komunalnych pobranej w Warszawie wykryto obecność wirusa polio typu 2. Nie jest to równoznaczne z tym, że zachorowanie to może występować wśród ludzi, niemniej zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazuje to na konieczność podjęcia tzw. działań zapobiegawczych.

Podczas analiz próbek ścieków sporadycznie potwierdza się obecność zmutowanych form wirusa polio. Warto dodać, że nie są one jednak zagrożeniem dla osób, które przyjęły szczepienie IPV, które prowadzone jest w ramach Światowego Programu Eradykacji Poliomyelitis.

Wirus wykryty w ściekach przeszedł wiele mutacji. Oznacza to, że przechodził z osoby na osobę. Tego szczepu nie wykorzystuje się do produkcji szczepionek (szczepy atenuowane, pozbawione zjadliwości, osłabione). Jest to jednak wariant polio, który może wywołać chorobę Heinego-Medina, na którą dotychczas nie opracowano leku.

Jakie działania podjęto po wykryciu polio w ściekach?

W związku z wykryciem wirusa polio w ściekach Państwowa Inspekcja Sanitarna podjęła następujące działania, które zostały zaakceptowane przez WHO:

1. rozszerzono badania ścieków na terenie Warszawy;
2. wzmożono nadzór nad występowaniem ostrych porażeń wiotkich u dzieci do 15. roku życia;
3. oszacowano grupę dzieci niezaszczepionych przeciwko poliomyelitis na terenie Warszawy;
4. zaktualizowano stany magazynowe szczepionek przeciwko poliomyelitis;
5. przekazano informację do podmiotów leczniczych na terenie Warszawy o konieczności uzupełnienia szczepień przeciwko polio u dzieci nieszczepionych oraz informację dotyczącą obowiązku zgłaszania chorób zakaźnych i przypadków porażeń wiotkich;
6. umieszczono informacje na temat poliomyelitis na stronie internetowej oraz w mediach społecznościowych Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie;
7. szkoły aktywnie włączyły się do akcji informacyjnej, przekazując rodzicom w dziennikach elektronicznych informacje o poliomyelitis oraz konieczności uzupełnienia szczepień.

Jakie są objawy polio? Jak można się zarazić?

Choroba Heinego-Medina, znana również jako polio, nagminne porażenie dziecięce lub wirusowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego, to zakaźne schorzenie wywoływane przez trzy typy wirusa polio (1, 2, 3) należącego do rodzaju Enterovirus.

Zakażenie następuje drogą fekalno-oralną, kiedy wirus przedostaje się do organizmu przez usta zwykle w wyniku kontaktu z zanieczyszczonymi przedmiotami, żywnością lub wodą, skażonymi wydzielinami z gardła lub kałem. Możliwe jest również przeniesienie wirusa drogą kropelkową, czyli przez wdychanie cząsteczek zawierających patogen. Okres wylęgania choroby wynosi od 9 do 12 dni.

Objawy polio mogą różnić się w zależności od rodzaju zakażenia i reakcji organizmu na wirusa. Przebieg choroby może być bezobjawowy, łagodny lub ciężki.

Łagodne objawy polio:

• gorączka,
• ból głowy,
• ból i zapalenie gardła,
• ból mięśni,
• nudności i wymioty.

Postać aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
Dotyczy około 1–2% zakażonych i objawia się:

• wysoką gorączką,
• silnymi bólami głowy,
• sztywnością karku,
• nadwrażliwością na bodźce,
• bólem pleców i kończyn.

Postać porażenna (najcięższa forma)
Występuje u mniej niż 1% przypadków i prowadzi do porażenia mięśni. Objawy obejmują:

• nagłe, asymetryczne osłabienie mięśni,
• bolesne skurcze mięśni,
• porażenie wiotkie (mięśnie stają się zwiotczałe),
• trudności z oddychaniem w przypadku porażenia mięśni oddechowych,
• w ciężkich przypadkach trwałe inwalidztwo lub zgon.