Polio – przyczyny, objawy, leczenie choroby Heinego-Medina
Katarzyna Gmachowska

Polio – przyczyny, objawy, leczenie choroby Heinego-Medina

Polio jest wirusową chorobą zakaźną, która może prowadzić do śmierci lub ciężkiego kalectwa na skutek wiotkiego porażenia mięśni. Do zakażenia poliowirusem dochodzi drogą pokarmową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym. Jak rozpoznać polio i w jaki sposób się przed nim uchronić? Jakie są objawy choroby Heinego-Medina?

W Polsce, dzięki obowiązkowym szczepieniom ochronnym, od kilkunastu lat nie odnotowano przypadku zachorowania na chorobę Heinego-Medina, choć polio występuje w wielu krajach, gdzie może dojść do zakażenia, zwłaszcza u osób nieszczepionych. Leczenie polega na łagodzeniu objawów choroby oraz rehabilitacji w przypadku porażenia mięśni. Na czym polega choroba polio?

Polio – charakterystyka choroby Heinego-Medina 

Polio, nazywane także nagminnym porażeniem dziecięcym, chorobą Heinego-Medina lub nagminnym zapaleniem rogów przednich rdzenia kręgowego, jest ostrą chorobą zakaźną o podłożu wirusowym. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, kropelkową lub poprzez bezpośredni kontakt z chorym. Choroba prowadzi do rozwoju porażeń mięśni i trwałego kalectwa.  

Okres wylęgania objawów wynosi od 3 do 35 dni od kontaktu z chorym. Najczęściej do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt. Okres największej zakaźności dla otoczenia występuje w okresie kilku dniu przed pojawieniem się pierwszych dolegliwości, aż do 3–4 tygodni po ich wystąpieniu. Polio jest wywoływane przez trzy różne typy poliowirusów: typ 1, 2 lub 3.  

Warto podkreślić, że przebycie choroby Heinego-Medina spowodowanej przez jeden z typów nie chroni przed zachorowaniem spowodowanym przez dwa pozostałe typu wirusa. Dlatego też chorobę polio można przebyć trzykrotnie.  

Do czynników ryzyka zakażenia poliomyelitis należą brak szczepień ochronnych oraz wyjazdy osób nieszczepionych w obszary endemicznego występowania polio (Nigeria, Afganistan, Pakistan, Etiopia, Izrael, Somalia i Kamerun).  

Do rozwoju ciężkiego przebiegu choroby predysponuje ciąża oraz humoralne zaburzenia odporności, w tym zakażenie HIV, stan po przeszczepie narządów oraz agammaglobulinemia.  

Polio – zachorowalność w Polsce  

Dzięki przeprowadzonym w Polsce (w latach 1959–1960) masowym szczepieniom przeciwko polio doustną szczepionką OPV obserwowano stopniowy spadek zachorowalności oraz śmiertelności z powodu choroby Heinego-Medina. Od 1985 roku nie odnotowano w Polsce zachorowania na poliomyelitis, wywołanego dzikim typem wirusa. Sporadycznie obserwuje się zachorowania na polio u osób nieszczepionych, które zakaziły się w wyniku pobytu w krajach o endemicznym występowaniu choroby.  

Obecnie szczepienia przeciwko poliowirusom są zaliczane do obowiązkowych szczepień w wieku dziecięcym.  

Polio – objawy  

Do pierwszych objawów zakażenia poliowirusem zalicza się objawy nieswoiste, np. stan podgorączkowy lub gorączka, najczęściej poniżej 39°C, dreszcze, bóle głowy, wymioty, ból gardła, osłabienie i brak apetytu. W przypadku zajęcia ośrodkowego układu nerwowego pojawia się silny ból głowy, sztywność i bolesność karku oraz zaburzenia świadomości. U osób z porażeniem mięśni szkieletowych w przebiegu polio obserwuje się bolesność mięśni, przeczulicę, parestezje oraz skurcze mięśni.  

W zależności od umiejscowienia zajętych nerwów mogą wystąpić zaburzenia połykania lub trudności z oddawaniem moczu.  

Poliowirusy mogą nieodwracalnie niszczyć zwoje nerwowe, które odpowiadają za unerwienie mięśni, co prowadzi do ich trwałego porażenia oraz kalectwa. 

Ze względu na obraz kliniczny i przebieg choroby wyróżnia się następujące postaci choroby polio

  • bezobjawowy przebieg – najczęstsza postać choroby, 
  • lekka, nieswoista choroba gorączkowa, zwana także polio poronnym,  
  • aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
  • postać porażenna z zajęciem mięśni – najrzadsza, ale najgroźniejsza postać choroby.  Porażenia mięśni mają charakter wiotki i zazwyczaj są jednostronne. Ta postać choroby najczęściej występuje u starszych dzieci i dorosłych.  

Polecane dla Ciebie

Choroba Heinego-Medina (polio) – powikłania  

W przebiegu choroby polio istnieje ryzyko rozwoju ciężkich i nieodwracalnych powikłań, które mogą prowadzić nawet do zgonu na skutek porażenia mięśni oddechowych. Największe ryzyko ciężkich porażeń mięśni występuje u kobiet w ciąży, dorosłych oraz u starszych dzieci, zwłaszcza w przypadku współistnienia innych chorób przewlekłych. 

Porażenie mięśni może dotyczyć każdej części ciała, w tym także mięśni oddechowych lub innych narządów. Porażenia są zazwyczaj jednostronne, choć mogą obejmować wszystkie kończyny. Uszkodzenia nerwów najczęściej mają charakter trwały, choć u niektórych chorych ustępują samoistnie po kilku miesiącach.  

W przypadku narastających porażeń mięśni po wielu latach od zakażenia poliowirusem rozpoznaje się tzw. zespół post-polio.  

Polio – diagnostyka i leczenie 

Podejrzenie polio stawia się u osób nieszczepionych, które wróciły terenów endemicznego występowania choroby lub miały kontakt z chorym. Typowym objawem sugerującym rozpoznanie choroby Heinego-Medina jest nagłe pojawienie się u chorego asymetrycznego porażenia wiotkiego mięśni, które charakteryzuje się obniżonym napięciem mięśni. Celem postawienia diagnozy pobiera się wymaz z nosa.  

Leczenie polio polega na stosowaniu leków łagodzących objawy choroby, w tym przeciwbólowych i przeciwgorączkowych a także kontrolowanie zaburzeń krzepnięcia krwi oraz gospodarki wodno-elektrolitowej w warunkach szpitalnych. Chorym zaleca się odpoczynek oraz unikanie wysiłku fizycznego. W przypadku wystąpienia zaburzeń oddychania stosuje się metody wspomagające proces oddychania lub wentylację mechaniczną. W przypadkach porażeń mięśni zaleca się rehabilitację.  

Choroba Heinego-Medina – profilaktyka. Szczepionka przeciw polio 

Profilaktyka przeciw zachorowaniu na polio obejmuje przestrzeganie higieny, zwłaszcza w tracie posiłków, gdyż poliowirusy przenoszą się drogą pokarmową. Najskuteczniejszą metodą ochrony przed zakażeniem chorobą Heinego-Medina jest szczepienie ochronne (szczepionka IPV). Przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień ochronnych, poliomyelitis było przyczyną dużej liczby zgonów i trwałego inwalidztwa na całym świeci. Szczepionka, która jest stosowana w Polsce, jest szczepionką inaktywowaną (zabitą) i zawiera wszystkie 3 szczepy wirusów polio (typ I, II, III). Po podaniu domięśniowym lub podskórnym szczepionki dochodzi do produkcji swoistych przeciwciał we krwi, które chronią przed ciężkimi powikłaniami choroby i utrzymują się przez całe życie.

Do niedawna w Polsce dostępna była także żywa szczepionka przeciwko polio (OPV), która była podawana doustnie dzieciom w 6. roku życia.  

Według polskiego kalendarza szczepień szczepienie w schemat szczepienia ochronnego przeciw polio wchodzi podanie 3 dawek szczepionki do 2. roku życia (w 3–4., 5–6. oraz 16–18. miesiącu życia) oraz jedną dawkę przypominającą w 6. roku życia.

  1. E. Matyja, Polio jako choroba przewlekła od poliomyelitis do zespołu post-polio, „Neurologia po Dyplomie”, nr 05 2019.  
  2. Z. Dziubek, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2010.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema, popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub wykonując odbudowę estetyczną, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij