Polio – przyczyny, objawy, leczenie choroby Heinego-Medina
Katarzyna Gmachowska

Polio – przyczyny, objawy, leczenie choroby Heinego-Medina

Polio jest wirusową chorobą zakaźną, która może prowadzić do śmierci lub ciężkiego kalectwa na skutek wiotkiego porażenia mięśni. Do zakażenia poliowirusem dochodzi drogą pokarmową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym. Jak rozpoznać polio i w jaki sposób się przed nim uchronić? Jakie są objawy choroby Heinego-Medina?

  1. Polio – charakterystyka choroby Heinego-Medina 
  2. Polio – jakie są objawy?
  3. Choroba Heinego-Medina (polio) – powikłania  
  4. Choroba Heinego-Medina – profilaktyka. Szczepionka przeciw polio 

W Polsce, dzięki obowiązkowym szczepieniom ochronnym, od kilkunastu lat nie odnotowano przypadku zachorowania na chorobę Heinego-Medina, choć polio występuje w wielu krajach, gdzie może dojść do zakażenia, zwłaszcza u osób nieszczepionych. Leczenie polega na łagodzeniu objawów choroby oraz rehabilitacji w przypadku porażenia mięśni. Na czym polega choroba polio?

Polio – charakterystyka choroby Heinego-Medina 

Polio, nazywane także nagminnym porażeniem dziecięcym, chorobą Heinego-Medina lub nagminnym zapaleniem rogów przednich rdzenia kręgowego, jest ostrą chorobą zakaźną o podłożu wirusowym. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, kropelkową lub poprzez bezpośredni kontakt z chorym. Choroba prowadzi do rozwoju porażeń mięśni i trwałego kalectwa.  

Okres wylęgania objawów wynosi od 3 do 35 dni od kontaktu z chorym. Najczęściej do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt. Okres największej zakaźności dla otoczenia występuje w okresie kilku dniu przed pojawieniem się pierwszych dolegliwości, aż do 3–4 tygodni po ich wystąpieniu. Polio jest wywoływane przez trzy różne typy poliowirusów: typ 1, 2 lub 3.  

Warto podkreślić, że przebycie choroby Heinego-Medina spowodowanej przez jeden z typów nie chroni przed zachorowaniem spowodowanym przez dwa pozostałe typu wirusa. Dlatego też chorobę polio można przebyć trzykrotnie.  

Do czynników ryzyka zakażenia poliomyelitis należą brak szczepień ochronnych oraz wyjazdy osób nieszczepionych w obszary endemicznego występowania polio (Nigeria, Afganistan, Pakistan, Etiopia, Izrael, Somalia i Kamerun).  

Do rozwoju ciężkiego przebiegu choroby predysponuje ciąża oraz humoralne zaburzenia odporności, w tym zakażenie HIV, stan po przeszczepie narządów oraz agammaglobulinemia.  

Polio – zachorowalność w Polsce  

Dzięki przeprowadzonym w Polsce (w latach 1959–1960) masowym szczepieniom przeciwko polio doustną szczepionką OPV obserwowano stopniowy spadek zachorowalności oraz śmiertelności z powodu choroby Heinego-Medina. Od 1985 roku nie odnotowano w Polsce zachorowania na poliomyelitis, wywołanego dzikim typem wirusa. Sporadycznie obserwuje się zachorowania na polio u osób nieszczepionych, które zakaziły się w wyniku pobytu w krajach o endemicznym występowaniu choroby.  

Obecnie szczepienia przeciwko poliowirusom są zaliczane do obowiązkowych szczepień w wieku dziecięcym.  

Polio – jakie są objawy?

Do pierwszych objawów zakażenia poliowirusem zalicza się objawy nieswoiste, takie jak:

  • stan podgorączkowy lub gorączka (najczęściej poniżej 39°C),
  • dreszcze,
  • bóle głowy,
  • wymioty,
  • ból gardła,
  • osłabienie,
  • brak apetytu.

W przypadku zajęcia ośrodkowego układu nerwowego pojawia się silny ból głowy, sztywność i bolesność karku oraz zaburzenia świadomości. U osób z porażeniem mięśni szkieletowych w przebiegu polio obserwuje się bolesność mięśni, przeczulicę, parestezje oraz skurcze mięśni.  

W zależności od umiejscowienia zajętych nerwów mogą wystąpić zaburzenia połykania lub trudności z oddawaniem moczu.  

Poliowirusy mogą nieodwracalnie niszczyć zwoje nerwowe, które odpowiadają za unerwienie mięśni, co prowadzi do ich trwałego porażenia oraz kalectwa. 

Ze względu na obraz kliniczny i przebieg choroby wyróżnia się następujące postaci choroby polio

  • bezobjawowy przebieg – najczęstsza postać choroby, 
  • lekka, nieswoista choroba gorączkowa, zwana także polio poronnym,  
  • aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
  • postać porażenna z zajęciem mięśni – najrzadsza, ale najgroźniejsza postać choroby.  Porażenia mięśni mają charakter wiotki i zazwyczaj są jednostronne. Ta postać choroby najczęściej występuje u starszych dzieci i dorosłych.  

Powiązane produkty

Choroba Heinego-Medina (polio) – powikłania  

W przebiegu choroby polio istnieje ryzyko rozwoju ciężkich i nieodwracalnych powikłań, które mogą prowadzić nawet do zgonu na skutek porażenia mięśni oddechowych. Największe ryzyko ciężkich porażeń mięśni występuje u kobiet w ciąży, dorosłych oraz u starszych dzieci, zwłaszcza w przypadku współistnienia innych chorób przewlekłych. 

Porażenie mięśni może dotyczyć każdej części ciała, w tym także mięśni oddechowych lub innych narządów. Porażenia są zazwyczaj jednostronne, choć mogą obejmować wszystkie kończyny. Uszkodzenia nerwów najczęściej mają charakter trwały, choć u niektórych chorych ustępują samoistnie po kilku miesiącach.  

W przypadku narastających porażeń mięśni po wielu latach od zakażenia poliowirusem rozpoznaje się tzw. zespół post-polio.  

Polio – jak zdiagnozować i leczyć?
 

Podejrzenie polio stawia się u osób nieszczepionych, które wróciły terenów endemicznego występowania choroby lub miały kontakt z chorym. Typowym objawem sugerującym rozpoznanie choroby Heinego-Medina jest nagłe pojawienie się u chorego asymetrycznego porażenia wiotkiego mięśni, które charakteryzuje się obniżonym napięciem mięśni. Celem postawienia diagnozy pobiera się wymaz z nosa.  

Leczenie polio polega na stosowaniu leków łagodzących objawy choroby, w tym przeciwbólowych i przeciwgorączkowych a także kontrolowanie zaburzeń krzepnięcia krwi oraz gospodarki wodno-elektrolitowej w warunkach szpitalnych. Chorym zaleca się odpoczynek oraz unikanie wysiłku fizycznego. W przypadku wystąpienia zaburzeń oddychania stosuje się metody wspomagające proces oddychania lub wentylację mechaniczną. W przypadkach porażeń mięśni zaleca się rehabilitację.  

Choroba Heinego-Medina – profilaktyka. Szczepionka przeciw polio 

Profilaktyka przeciw zachorowaniu na polio obejmuje przestrzeganie higieny, zwłaszcza w tracie posiłków, gdyż poliowirusy przenoszą się drogą pokarmową.

Najskuteczniejszą metodą ochrony przed zakażeniem chorobą Heinego-Medina jest szczepienie ochronne (szczepionka IPV). Przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień ochronnych, poliomyelitis było przyczyną dużej liczby zgonów i trwałego inwalidztwa na całym świeci. Szczepionka, która jest stosowana w Polsce, jest szczepionką inaktywowaną (zabitą) i zawiera wszystkie 3 szczepy wirusów polio (typ I, II, III). Po podaniu domięśniowym lub podskórnym szczepionki dochodzi do produkcji swoistych przeciwciał we krwi, które chronią przed ciężkimi powikłaniami choroby i utrzymują się przez całe życie.

Do niedawna w Polsce dostępna była także żywa szczepionka przeciwko polio (OPV), która była podawana doustnie dzieciom w 6. roku życia.  

Według polskiego kalendarza szczepień szczepienie w schemat szczepienia ochronnego przeciw polio wchodzi podanie 3 dawek szczepionki do 2. roku życia (w 3–4., 5–6. oraz 16–18. miesiącu życia) oraz jedną dawkę przypominającą w 6. roku życia.

  1. E. Matyja, Polio jako choroba przewlekła od poliomyelitis do zespołu post-polio, „Neurologia po Dyplomie”, nr 05 2019.  
  2. Z. Dziubek, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2010.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl