Szczepionka DTP – charakterystyka, cena, skutki uboczne szczepionki

Szczepionka DTP znajduje się w Programie Szczepień Ochronnych (PSO) i jest obowiązkowa. Preparat stosuje się w celu czynnego uodpornienia pacjenta przeciwko wystąpieniu błonicy, tężca i krztuśca. Szczepionka DTP zalecana jest do podania dzieciom w kilku dawkach między 6 tygodniem życia i przed ukończeniem 2 roku życia. Jaki jest skład szczepionki DTP, ile kosztuje, czy jest refundowana i jakie są przeciwwskazania do zastosowania tego preparatu? Odpowiedzi na te pytania znajdują się niniejszym artykule.

Co to jest DTP? Ten tajemniczy skrót pochodzi z języka angielskiego i kolejno oznacza: D – Diphtheria (błonica), T – Tetanus (tężec), P – Pertussis (krztusiec). Wszystkie trzy choroby są zakaźne i w ubiegłym stuleciu stanowiły duży problem z punktu widzenia zdrowia publicznego. W Polsce, dzięki wprowadzeniu obowiązkowych szczepień ochronnych w 1954 roku, choroby te  zostały praktycznie wyeliminowane. Obecnie w naszym kraju nie rejestruje się zachorowań na błonicę, natomiast ostatni przypadek tężca u noworodków zarejestrowano w 1983 roku. Z upływem czasu spada ochrona poszczepienna przeciwko krztuścowi, dlatego też konieczne są obowiązkowe dawki przypominające.

Szczepionka DTP – charakterystyka

W Polsce mamy dwa rodzaje szczepionek DTP, które zawierają w swoim składzie toksoid błoniczy i tężcowy (niezakaźne składniki pochodzące od bakterii) oraz pełnokomórkowy (cały, zabity antygen krztuśca) – DTP i bezkomórkowy (antygen krztuśca) – DTaP. Są to preparaty skojarzone, czyli takie, które podczas jednego wkłucia zostają wprowadzone do naszego organizmu, jako jedna szczepionka, zawierająca w swoim składzie kilka antygenów drobnoustrojów chorobotwórczych.

Szczepionka DTP – czym są błonica, tężec, krztusiec?

Szczepionka skojarzona 3w1 DTP zapewnia ochronę przed następującymi chorobami:

• błonica – choroba zakaźna, którą wywołuje bakteria zwana maczugowcem błonicy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową (kaszel, kichanie) oraz w wyniku kontaktu z osobą chorą (rzadziej). Najczęstsze objawy tej choroby to ból gardła, wysoka gorączka, biały lub szary nalot na migdałkach i krtani czy powiększone węzły chłonne, „szczekający” kaszel oraz świst wdechowy;
• krztusiec  (koklusz) – choroba zakaźna wywołana bakterią (pałeczką krztuśca). Powoduje bakteryjne zakażenie oskrzeli i tchawicy. Do zakażenia dochodzi drogą powietrzno – kropelkową. Charakterystycznymi objawami tej choroby jest przede wszystkim napadowy kaszel, któremu towarzyszy duszność i bezdech;
• tężec – to choroba, którą powoduje bakteria zwana laseczką tężca. Do zakażenia dochodzi w wyniku zabrudzenia rany. Drobnoustrój atakuje układ nerwowy, co prowadzi do zwiększonego napięcia oraz skurczu mięśni. Poważny problem stanowią skurcze mięśni oddechowych i krtani, ponieważ mogą one spowodować trudności z oddychaniem.

DTP – kiedy się szczepić?

Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych w celu zapewnienia maksymalnej ochrony przed wyżej wymienionymi chorobami, należy wykonać pełny cykl szczepień, który składa się z trzech dawek pierwotnych i czwartej dawki uzupełniającej. Obowiązkowe są też dawki przypominające w 6 i 14 roku życia. Pierwszą dawkę leku dziecko otrzymuje najczęściej w 2 miesiącu życia, drugą między 3 – 4 miesiącem życia, trzecią w 5 – 6 miesiącu życia i ostatnią miedzy 16 a 18 miesiącem życia. Zaleca się zachowanie 6 – 8 tygodniowych odstępów pomiędzy szczepieniami. Ulotka szczepionki DTP, którą producent dołącza do preparatu, zawiera informacje, które dotyczą szczegółów samego szczepienia. Wynika z nich, że szczepionka powinna być podana głęboko domięśniowo w przednio-boczna część uda u dzieci do 2 roku życia oraz w mięsień naramienny u starszych dzieci. Szczepienie DTP może być wykonane jednocześnie z innymi szczepionkami (również ze szczepionkami skojarzonymi).

Szczepionka DTP – cena

Szczepionka DTP jest refundowana przez NFZ. Oznacza to, że otrzymamy ja bezpłatnie od przychodni podczas szczepienia. Preparat jest dedykowany dla dzieci od 6 tygodnia życia, czyli w okresie, w którym obowiązkowe są jeszcze szczepienia na poliomyelitis (polio), na Haemophilus influenzae typu b (Hib) oraz WZW typu B. Możemy wtedy wybrać szczepionkę DTP + IPV + Hib (preparat skojarzony 5w1) lub DTP + IPV + Hib + WZW B (preparat skojarzony 6w1) i wówczas te szczepionki są płatne, czyli ich koszt pokrywamy z własnych środków. Nasze dziecko otrzyma wtedy jedno wkłucie, które zapewni nam ochronę przed pięcioma lub sześcioma chorobami zakaźnymi, co z pewnością oszczędzi mu bólu.

Szczepionka DTP – powikłania

Do charakterystycznych skutków ubocznych wymienionych w DTP ChPL (Charakterystyka Produktu Leczniczego) zaliczamy zaburzenia ogólne i odczyny w miejscu podania, takie jak:

• zwiększona drażliwość,
• gorączka 39 – 40^oC,
• odczyny miejscowe: zaczerwienienie, ból i obrzęk.

W celu ich złagodzenia możemy zastosować okłady z Altacetu lub lek przeciwgorączkowy i przeciwbólowy, np. paracetamol. Inne działania niepożądana to zaburzenia żołądkowo – jelitowe (wymioty i biegunka), na które zaleca się zastosowanie leku przeciwbiegunkowego. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania (zmniejszenie apetytu i pragnienia) oraz zaburzenia psychiczne (niepokój, apatia). Szczepionka DTP zawiera też w swoim składzie tiomersal (środek konserujący), który może wywołać reakcje alergiczne. W celu złagodzenia tej reakcji można zastosować lek przeciwalergiczny. Objawy po szczepieniu DTP ustępują jednak  najczęściej w ciągu 24 – 48 godzin. 

Szczepionka DTP – przeciwwskazania

Szczepionki DTP nie należy podawać pacjentom z nadwrażliwością na substancje czynne lub na którąkolwiek substancje pomocnicze oraz z mózgowym porażeniem dziecięcym. Przeciwwskazaniem do zastosowania preparatu są także objawy, które wystąpiły w ciągu 7 dni po podaniu pierwszej dawki leku. Groźne objawy po szczepieniu DTP to przede wszystkim ostre stany chorobowe (przebiegające z gorączką), choroby neurologiczne o postępującym przebiegu, stwierdzona encefalopatia o nieznanej etiologii, objawy mózgowe manifestujące się zaburzeniem świadomości oraz drgawki przebiegające z gorączką.