Gorączka po szczepieniu – co robić i jak ją zbijać? Ile trwa gorączka poszczepienna?

Gorączka u dziecka jest jednym z najczęstszych odczynów poszczepiennych i powstaje na skutek mobilizacji układu odpornościowego po kontakcie z antygenem obecnym w szczepionce. Podwyższona temperatura ciała po szczepieniu nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka i nie wpływa na jego rozwój.  

Gorączka po szczepieniu – dlaczego się pojawia i ile trwa?  

Podanie szczepionki, która zawiera antygeny bakterii lub wirusów, ma na celu wywołanie reakcji immunologicznej i wytworzenie przeciwciał oraz komórek pamięci, co prowadzi do szybszego rozpoznawania patogenów po narażeniu organizmu na ponowny kontakt  z nimi.  

Najczęstszymi odczynami poszczepiennych są stan podgorączkowy lub gorączka, które powstają na skutek pobudzenia układu odpornościowego.  

Gorączka u dziecka, czyli temperatura powyżej 38,5°C, najczęściej pojawia się po szczepieniu przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi szczepionką pełnokomórkową DTP, a także po podaniu szczepienia przeciwko meningokokom, odrze, śwince i różyczce oraz Haemophilus influenzae.  

W przypadku szczepienia dziecka przeciwko błonicy-tężecowi-krztuścowi (DTP), Haemophilus influenzae typu B (Hib), WZW typu B czy przeciwko meningokokom, pneumokokom, poliomyelitis (polio), ospie wietrznej oraz rotawirusom gorączka najczęściej pojawia się do 48 godzin od momentu podania szczepionki.  

W przypadku szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce podwyższoną temperaturę ciała u dzieci obserwuje się pomiędzy 5. a 12. dniem od momentu szczepienia, natomiast w przypadku szczepienia przeciwko gruźlicy gorączka może wystąpić nawet kilka tygodni od szczepienia.  

W przypadku tzw. szczepionek żywych, czyli zawierających osłabione patogeny (szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce oraz przeciwko ospie wietrznej), gorączka u dziecka może wystąpić nawet 2 tygodnie po szczepieniu i trwa zazwyczaj 2–3 dni.  

Gorączka pojawiająca się po szczepieniu u dziecka może być także objawem rozwijającej się infekcji, która zbiegła się w czasie z momentem szczepienia. O infekcyjnej przyczynie gorączki należy myśleć w przypadku podwyższonej temperatury ciała trwającej dłużej niż 3 dni, zwłaszcza jeśli towarzyszą jej objawy zakażenia układu oddechowego lub moczowego, bądź ucha środkowego.

Gorączka poszczepienna – czy może być niebezpieczna?  

W razie wystąpienia temperatury ciała powyżej 38,5°C, której towarzyszą nasilenie dolegliwości bólowych i obrzęk w miejscu wkłucia, zaleca się podanie dziecku leku przeciwbólowego i przeciwgorączkowego – paracetamolu w dawce 10–15 mg/kg masy ciała lub ibuprofenu w dawce 5–10 mg/kg masy ciała, z tymże ibuprofen można podawać dziecku, które ukończyło 3. miesiąc życia.  

W przypadku szczepionki przeciwko meningokokom typu B (szczepionka Bexsero), która często powoduje wysoką temperaturę po szczepieniu, zgodnie z zaleceniami zawartymi w charakterystyce produktu leczniczego (Chpl), można podać dziecku profilaktycznie paracetamol w trakcie szczepienia lub tuż po nim. Profilaktyczne podanie dziecku paracetamolu obniża częstość występowania i przebieg gorączki bez wpływu na zdolność wywoływania odpowiedzi immunologicznej szczepionki. Podaż paracetamolu można powtórzyć po 4–6 godzinach od szczepienia.  

Kiedy i jak zbijać gorączkę po szczepionce?  

Jeśli zaobserwujemy wzrost temperatury ciała powyżej 38,5°C po szczepieniu, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej bolesność i obrzęk miejsca wkłucia, można podać dziecku lek przeciwgorączkowy – paracetamol lub ibuprofen dla dziecka. Należy jednak pamiętać, że ibuprofen można stosować u dzieci, które ukończyły 3. miesiąc życia. Do domowych sposobów zalicza się np. stosowanie chłodzących okładów, np. przy pomocy mokrego ręcznika. Ważne jest, aby nie dopuścić do odwodnienia dziecka.  

Co robić, gdy dziecko ma wysoką temperaturę po szczepieniu? Wskazówki dla rodziców  

W przypadku wystąpienia gorączki po szczepieniu zaleca się obserwację malucha, czy nie współwystępują inne objawy zwłaszcza wskazujące na rozwijającą się infekcję, np. kaszel, katar lub ból gardła u dziecka.