Gorączka po szczepieniu – co robić i jak ją zbijać? Ile trwa gorączka poszczepienna?

Gorączka u dziecka jest jednym z najczęstszych odczynów poszczepiennych i powstaje na skutek mobilizacji układu odpornościowego po kontakcie z antygenem obecnym w szczepionce. Podwyższona temperatura ciała po szczepieniu nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka i nie wpływa na jego rozwój.  

Gorączka po szczepieniu – dlaczego się pojawia i ile trwa?  

Podanie szczepionki, która zawiera antygeny bakterii lub wirusów, ma na celu wywołanie reakcji immunologicznej i wytworzenie przeciwciał oraz komórek pamięci, co prowadzi do szybszego rozpoznawania patogenów po narażeniu organizmu na ponowny kontakt  z nimi.  

Najczęstszymi odczynami poszczepiennych są stan podgorączkowy lub gorączka, które powstają na skutek pobudzenia układu odpornościowego.  

Gorączka u dziecka, czyli temperatura powyżej 38,5°C, najczęściej pojawia się po szczepieniu przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi szczepionką pełnokomórkową DTP, a także po podaniu szczepienia przeciwko meningokokom, odrze, śwince i różyczce oraz Haemophilus influenzae.  

W przypadku szczepienia dziecka przeciwko błonicy-tężecowi-krztuścowi (DTP), Haemophilus influenzae typu B (Hib), WZW typu B czy przeciwko menigokokom, pneumokokom, poliomyelitis (polio), ospie wietrznej oraz rotawirusom gorączka najczęściej pojawia się do 48 godzin od momentu podania szczepionki.  

W przypadku szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce podwyższoną temperaturę ciała u dzieci obserwuje się pomiędzy 5. a 12. dniem od momentu szczepienia, natomiast w przypadku szczepienia przeciwko gruźlicy gorączka może wystąpić nawet kilka tygodni od szczepienia.  

W przypadku tzw. szczepionek żywych, czyli zawierających osłabione patogeny (szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce oraz przeciwko ospie wietrznej), gorączka u dziecka może wystąpić nawet 2 tygodnie po szczepieniu i trwa zazwyczaj 2-3 dni.  

Gorączka pojawiająca się po szczepieniu u dziecka może być także objawem rozwijającej się infekcji, która zbiegła się w czasie z momentem szczepienia. O infekcyjnej przyczynie gorączki należy myśleć w przypadku podwyższonej temperatury ciała trwającej dłużej niż 3 dni, zwłaszcza jeśli towarzyszą jej objawy zakażenia układu oddechowego lub moczowego, bądź ucha środkowego.

Gorączka poszczepienna – czy może być niebezpieczna?  

W razie wystąpienia temperatury ciała powyżej 38,5 °C, której towarzyszą nasilenie dolegliwości bólowych i obrzęk w miejscu wkłucia, zaleca się podanie dziecku leku przeciwbólowego i przeciwgorączkowego – paracetamolu w dawce 10-15 mg/kg masy ciała lub ibuprofenu w dawce 5-10 mg/kg masy ciała, z tymże ibuprofen można podawać dziecku które ukończyło 3. miesiąc życia.  

Profilaktyczne podawanie leków przeciwgorączkowych przed szczepieniem zaleca się dzieciom, u których występują drgawki gorączkowe w wywiadzie lub jeśli obserwowano wysoką temperaturę ciała po poprzednich dawkach szczepionki.   

W przypadku szczepionki przeciwko meningokokom typu B (szczepionka Bexsero), która często powoduje wysoką temperaturę po szczepieniu, zgodnie z zaleceniami zawartymi w charakterystyce produktu leczniczego (Chpl), można podać dziecku profilaktycznie paracetamol w trakcie szczepienia lub tuż po nim. Profilaktyczne podanie dziecku paracetamolu obniża częstość występowania i przebieg gorączki bez wpływu na zdolność wywoływania odpowiedzi immunologicznej szczepionki. Podaż paracetamolu można powtórzyć po 4-6 godzinach od szczepienia.  

Kiedy i jak zbijać gorączkę po szczepionce?  

Jeśli zaobserwujemy wzrost temperatury ciała powyżej 38,5°C po szczepieniu, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej bolesność i obrzęk miejsca wkłucia, można podać dziecku lek przeciwgorączkowy – paracetamol lub ibuprofen dla dziecka. Należy jednak pamiętać, że ibuprofen można stosować u dzieci, które ukończyły 3. miesiąc życia. 

Co robić, gdy dziecko ma wysoką temperaturę po szczepieniu? Wskazówki dla rodziców  

W przypadku wystąpienia gorączki po szczepieniu zaleca się obserwację malucha, czy nie współwystępują inne objawy zwłaszcza wskazujące na rozwijającą się infekcję, np. kaszel, katar lub ból gardła u dziecka.  

Jeśli temperatura ciała powyżej 38,5°C u dziecka utrzymuje się powyżej 3 dni, należy zgłosić się do lekarza, aby zbadał je i zalecił dalsze postępowanie.