Temperatura ciała wykazuje fizjologiczne wahania okołodobowe. Najniższa jest ona rano (pod pachą około 36 st.C, w ustach około 36,2 st.C , w odbycie około 36,5 st.C). Najwyższą temperaturę można natomiast odnotować w godzinach popołudniowych (pod pachą około 37,2 st.C, w ustach około 37,5 st.C, zaś w odbycie może ona sięgać nawet 37,8 st.C). Należy pamietać też o tym, że czasem wzrost temperatury ciała jest zjawiskiem jak najbardziej fizjologicznym – temperatura osiąga wyższe wartości po owulacji oraz po wysiłku fizycznym.
Jak mierzyć temperaturę ciała?
Obecnie na rynku istnieje wiele rodzajów termometrów. Najbardziej dokładne są termometry rtęciowe, które niestety zostały już wycofane ze sprzedaży i użycia. Można także kupić termometry elektroniczne, którymi można mierzyć temperaturę pod pachą, w ustach i odbycie (termometry do mierzenia temperatury w odbycie u niemowląt mają zazwyczaj miękką końcówkę, która daje gwarancję, że nie wyrządzi się maluchowi podczas pomiaru krzywdy). Ten rodzaj termometrów jest najbardziej dokładny. Można także kupić temometry do mierzenia gorączki w uchu, jak również temometry bezdotykowe – te ostatnie, choć są najbardziej wygodne, bowiem pomiar trwa krótko (co jest ważne zwłaszcza w przypadku dzieci, łatwo jest też zmierzyć nimi gorączkę maluchowi w nocy bez potrzeby budzenia małego pacjenta), to jednak są najmniej dokładne i wiarygodne (pomiar temperatury może się różnić w zależności od miejsca na ciele, w którym jest ona mierzona, jak również od temperatury otoczenia). Należy też pamiętać, że zawsze mierząc dziecku temperaturę w odbycie należy od uzyskanego pomiaru "odjąć pięć kresek" – czyli jeśli uzyskamy pomiar 38 st.C, to tak naprawdę temperatura ciała wynosi 37,5 st.C.
Kiedy można mowić o gorączce?
O gorączce można mowić wówczas, kiedy temperatura ciała przekracza 38 st.C. W sytuacji, kiedy temperatura naszego ciała osiąga wartości pomiędzy 37 a 38 st. C można mowić o stanie podgorączkowym.
Jakie są najczęstsze przyczyny gorączki?
Najczęstszą przyczyną gorączki są oczywiście różnego rodzaju infekcje. Do podwyższenia temperatury ciała może dojść zarówno w przebiegu zakażenia wirusowego, jak i zakażenia bakteryjnego. W przypadku infkecji gorączka może narastać stopniowo, może jednak też narosnąć w gwałtowny sposób do bardzo wysokich wartości przez krótki okres czasu. Zdarza się też, że gorączka pojawia się w przebiegu zupełnie innych stanów chorobowych. Gorączka może wystąpić w przebiegu chorób autoimmunologicznych, w przypadku nowotoworów, czy też w przebiegu nadczynności tarczycy.
Jakie są najczęstsze objawy narastającej gorączki?
Przede wszystkim w przypadku narastania temperatury ciała pacjenci zaczynają odczuwać uogólnione osłabienie całego organizmu. Poza tym bardzo częste są bóle mięśni. Typowym objawem są też dreszcze, często mylone przez pacjentów z drgawkami – dreszcze są normalną reakcją organizmu na narastanie gorączki, pacjent jest wówczas w pełni przytomny i nie traci kontaku z otoczeniem, odczuwa jedynie nieprzyjemne zimno. W przypadku drgawek musi natomiast dojść do utraty przytomności.
Jak należy postępować, jeśli dojdzie do podwyższenia temperatury ciała i do pojawienia się gorączki?
Przede wszystkim nie należy wpadać w panikę – dotyczy to zwłaszcza rodziców małych dzieci, którzy bardzo często od razu po pojawieniu się gorączki zgłaszają się do lekarza. Taka szybka wizyta zwykle nie ma sensu – jeśli bowiem gorączka pojawiła się godzinę wcześniej, jej przyczyna raczej nie zostanie "wybadana" przez lekarza – jest to bowiem zbyt krótki okres czasu, aby rozwinęły się inne objawy, których zwiastunem jest właśnie podwyższenie ciepłoty ciała. Kiedy stwierdzimy u siebie lub u dziecka podwyższoną temperaturę ciała należy po prostu zastosować właściwy lek przeciwgorączkowy i poczekać, czy temperatura obniży się oraz czy następnego dnia wystąpią inne objawy infkecji. Samodzielnie leki przeciwgorączkowe można stosować przez trzy dni, jeśli przez ten okres czasu temperatura ciała nie unormuje się, to nawet jeśli dodatkowo nie pojawi się katar, kaszel czy ból gardła, będzie to sygnał do wizyty u lekarza.
Jakie leki przeciwgorączkowe można zastosować?
W przypadku niemowląt przez pierwsze trzy miesiące życia można podawać jedynie preparaty paracetamolu – zarówno w formie doustnej, jak i w formie czopków doodbytniczych. U starszych dzieci oraz u ludzi dorosłych poza paracetamolem można stosować też ibuprofen w różnych postaciach: zawiesiny doustnej, tabletek i czopków doodbytniczych. U dorosłych oraz dzieci powyżej 12 roku życia można też zastosować metamizol (pyralginę) oraz ewentualnie kwas acetylosalicylowy (aspirynę). Jeśli gorączka nie jest zbyt wysoka oraz po podaniu leku nie narasta z powrotem zbyt szybko, wtedy zwykle wystarcza zażywanie jednego rodzaju leku, w dawkach i odstępach czasowych zalecanych przez producenta na opakowaniu. W sytuacji, kiedy gorączka jest bardzo wysoka lub szybko wraca po podaniu leku, należy stosować preparaty naprzemiennie – ibuprofen z paracetamolem w odstępach czterogodzinnych, nie można przekraczać zalecanej ilości ani odstępu czasu podanego na opakowaniu. Zdarza się, że pomimo takiego postępowania, gorączka i tak jest bardzo wysoka. Wtedy w przypadku nastolatków i dorosłych można doraźnie zażyć pyralginę lub aspirynę, zaś w przypadku małych dzieci konieczne jest schładzanie. W takiej sytuacji można wykąpać malucha w letniej (ale nie zimnej!) wodzie, można też wykonywać okłady chłodzące. Należy wtedy zmoczyć pieluszkę lub szmatkę i przykładać ją na szyję dziecka, na brzuszek w okolice wątroby, w okolice dołów podkolanowych oraz pachowych. Jeśli dziecko na to pozwoli, można je całe zawinąć w wilgotny ręcznik lub prześcieradło. Należy pamiętać też o tym, że w przypadku narastania gorączki, nawet jeśli odczuwamy nieprzyjemne zimno i mamy dreszcze, nie należy się przykrywać – to spowoduje bowiem, że przestanie nam być zimno, ale będziemy się "dogrzewać" i gorączka będzie narastać jeszcze szybciej.
Gorączki, nawet u dziecka, nie należy się bać! Trzeba po prostu wiedzieć, jak postępować w sytuacji, kiedy się ona pojawi. Dopiero jeśli sami nie jesteśmy w stanie jej opanować, należy zgłosić się do lekarza.