Szczepionka Hib – charakterystyka, cena, skutki uboczne szczepionki przeciw Haemophilus influenzae

Szczepionka przeciw Haemophilus influenzae jest obowiązkowa. Na rynku są dostępne zarówno preparaty refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, jak i te, za które możemy zapłacić sami. Szczep Hib jest odpowiedzialny przede wszystkim za wywoływaniu zaburzeń o podłożu neurologicznym. Pałeczka hemofilna typu b będąc bardzo groźnym patogenem, może doprowadzić do śpiączki, a nawet śmierci dziecka. Kiedy należy wykonać szczepienie według Programu Szczepień Ochronnych, jak się do niego przygotować i ile kosztuje szczepionka przeciw Hib? Odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

1. Szczepionka Hib – charakterystyka
2. Szczepionka Hib – kiedy i jak szczepić?
3. Cena szczepionki przeciw Hib i refundacja NFZ
4. Szczepionka Hib – powikłania
5. Przeciwwskazania do szczepienia przeciw Hib

W Polsce zakażenia bakterią Haemophilus influenzae typu b były przyczyną około 25% wszystkich zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych o podłożu bakteryjnym. Przed nałożeniem obowiązku szczepień średnia liczba zachorowań wynosiła 11 na 100000 mieszkańców i dotyczyła głównie dzieci pomiędzy 6 a 24 miesiącem życia. Wprowadzenie w 2007 roku obowiązkowych szczepień przeciw Hib spowodowało wyraźny spadek zachorowań, prowadzący do niemalże całkowitego wyeliminowania zakażeń tą bakterią.

Szczepionka Hib – charakterystyka

Szczepionka Hib jest to szczepionka skierowana przeciwko bakterii Haemophilus influenzae typu b, czyli pałeczce hemofilnej typu b, która stanowi jedną z najczęstszych przyczyn bakteryjnych zakażeń u dzieci poniżej 5 roku życia. Do zakażenia tą bakterią może dojść poprzez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną. Objawy chorobowe pojawiają się u dzieci wrażliwych na zarażenie, jeśli bakterie przedostaną się ze śluzówki jam nosowo-gardłowych do krwi. W przypadku starszych dzieci, powyżej 5 roku życia oraz dorosłych zakażenie H. influenzae przebiega zazwyczaj bezobjawowo. Stosowane w Polsce szczepionki przeciwko Hib są przebadane pod kątem bezpieczeństwa oraz skuteczności i stanowią jedyną formę zabezpieczenia przed zakażeniem tą bakterią. Przyjmuje się, że do pierwszego miesiąca niemowlę jest chronione przez przeciwciała, które znajdują się w mleku matki, niemniej ich poziom nie jest stabilny i w krótkim czasie spada, przez co dziecko jest narażone na zachorowanie. Konsekwencją zakażenia Hib może być śpiączka, a w najgorszym przypadku nawet śmierć.

Jakie choroby powoduje bakteria Haemophilus influenzae typu b (Hib)?

Szczep Haemophilus influenzae typu b przede wszystkim stanowi zagrożenie dla dzieci do 5 roku życia (za 95% zakażeń odpowiada właśnie ta bakteria). U dzieci zarażonych tym patogenem chorobotwórczym mogą wystąpić zaburzenia w postaci:

• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (50–64%), które objawia się jako: nadwrażliwość oczu na światło, drgawki, hiperstezja (bodźce takie jak dotyk, dźwięk odbierane są jako ból, w wyniku nadreaktywności powierzchni ciała dziecka), intensywny bólu głowy, karku, dodatkowo u niemowląt może wystąpić wysklepienie i pulsowanie ciemiączka,
• zapalenie płuc (8–22%),
• sepsa (6–26%), inaczej posocznica, definiowana jako zagrażająca życiu dysfunkcja narządowa, spowodowana zaburzoną regulacją odpowiedzi ustroju na zakażenie, co prowadzi do poważnych uszkodzeń tkanek i narządów. Reakcja organizmu postępuje gwałtownie, występuje gorączka, silny ból głowy, mogą się także pojawić wymioty, wysypka krwotoczna, przyspieszony oddech, bóle mięśni lub brzucha oraz bladość skóry,
• zapalenie nagłośni (7–12%), powodującego zwężenie dróg oddechowych powyżej strun głosowych, na skutek rozwijającego się stanu zapalnego i obrzęku. Mogą pojawić się: gorączka, ból gardła, duszność, świst krtaniowy, zaburzenia połykania czy ślinotok,
• zapalenie stawów lub szpiku kostnego,
• ropowica tkanki podskórnej (rzadko).

Szczepionka Hib – kiedy i jak szczepić?

Szczepionka przeciw Hib jest wskazana dla dzieci w wieku od 5 tygodni do 5 lat, a także starszych, występujących w grupie ryzyka ciężkich zakażeń bakteryjnych. Program Szczepień Ochronnych (PSO) nakłada obowiązek szczepień przeciw Hib dla dzieci pomiędzy 6 tygodniem a 2 rokiem życia. Najlepiej wykonać szczepienie jak najwcześniej, tj. w 6–8 tygodniu życia, ponieważ wtedy występuję zwiększone ryzyko zachorowania na choroby wywołane przez bakterię Haemophilus influenzae typu b.

Obowiązujący program szczepień ochronnych zakłada zastosowanie:

• szczepienia podstawowego – w postaci 3 dawek szczepionki podawanych w odstępach czasu co najmniej 6 do 8 tygodni,
• szczepienia uzupełniającego (w celu zapewnienia długotrwałej odporności) – 4 dawka szczepionki podawana w wieku 16 do 18 miesięcy.

W przypadku braku możliwości wykonania szczepień zgodnie z założonym programem liczba szczepień może ulec zmianie i należy ją skonsultować z lekarzem. Nie ma bezpośrednich przeciwwskazań do jednoczesnego podawania szczepionki przeciw Hib z innymi szczepionkami (np. przeciw WZW typu b), przy zachowaniu różnych miejsc podawania preparatów lub w jednej szczepionce skojarzonej (np. 5w1).

Cena szczepionki przeciw Hib i refundacja NFZ

Wśród dostępnych w Polsce szczepionek przeciw Hib możemy wyróżnić:

• Refundowane szczepionki jednoskładnikowe (monowalentne), uodparniające wyłącznie przeciwko zachorowaniu wywoływanym przez Haemophilus influenzae typu b, jak np.: Szczepionka: Act-HIB (bezpłatna), Szczepionka: Hiberix (bezpłatna).
• Nierefundowane szczepionki wieloskładnikowe (poliwalentne), uodparniające jednocześnie przeciwko kilku chorobom zakaźnym, jak np.: szczepionki 5w1: INFANRIX-IPV + Hib lub PENTAXIM (zawierające toksoid błoniczy + szczepionkę przeciw H. influenzae typ b + szczepionkę przeciw krztuścowi (bezkomórkową) + szczepionkę przeciw poliomyelitis (inaktywowaną) + toksoid tężcowy;) oraz szczepionki 6w1: INFANRIX Hexa lub HEXACIMA (zawierające toksoid błoniczy + szczepionkę przeciw H. influenzae typ b + szczepionkę przeciw WZW B (rekombinowaną) + szczepionkę przeciw krztuścowi (bezkomórkową) + szczepionkę przeciw poliomyelitis (inaktywowaną) + toksoid tężcowy).

Płatne dla Pacjenta i dostępne w aptekach są szczepionki złożone (skojarzone, poliwalentne), zawierające oprócz komponentu Haemophilus influenzae typu b także inne szczepionki, co pozwala na ograniczenie liczby wstrzyknięć, tym samym oszczędzając dziecku bólu związanego z wkłuciem. Szczepionki przeciwko Hib, będące składową szczepionek skojarzonych (5w1 i 6w1) i nierefundowanych, kosztują od 160 zł do 380 zł, w zależności od apteki i wersji, którą wybierzemy. Co istotne preparat po zakupie należy przechowywać w lodówce, a do punktu szczepień dostarczyć go najlepiej w torbie termoizolacyjnej.

Szczepionka Hib – powikłania

Zarejestrowane w Polsce szczepionki przeciw Hib są uznawane za bezpieczne i nie odnotowano znaczących niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Niekiedy pojawiały się objawy niepożądane w postaci: gorączki, pogorszonego samopoczucia, podrażnień czy bólu w miejscu wstrzyknięcia, które ustępowały w przeciągu 12–24 godzin. W celu obniżenia gorączki lekarz może zalecić podanie dziecku leku przeciwgorączkowego, np. paracetamolu. Należy go podać przed szczepieniem lub bezpośrednio po szczepieniu.

Przeciwwskazania do szczepienia przeciw Hib

Podstawowym przeciwwskazaniem do wykonania szczepienia przeciwko Hib jest gorączka lub alergia/nadwrażliwość występująca na którykolwiek ze składników szczepionki. Zaleca się także przed podaniem szczepionki udanie na wizytę kwalifikacyjną do lekarza, który w pełni oceni gotowość dziecka do szczepienia.