
Jak pomóc niemowlętom cierpiącym na kolki, ulewania i zaparcia?
Pierwszy rok życia dziecka to okres największych i najszybciej zachodzących zmian w życiu człowieka. Dotyczą one każdego układu czy narządu, w tym także przewodu pokarmowego. Osiągnięcie pełnej funkcji trawienia i wchłaniania to długotrwały i dynamiczny proces, a w jego przebiegu mogą wystąpić u niemowlęcia różne dolegliwości. W pierwszym roku życia nawet u 50% niemowląt mogą pojawić się: kolka niemowlęca, refluks żołądkowo-przełykowy i zaparcia.
Kolki u niemowląt
Kolka niemowlęca to napadowy, trudny do ukojenia płacz i rozdrażnienie bez określonej przyczyny, przy jednoczesnym prawidłowym rozwoju i wzrastaniu dziecka, braku gorączki lub innych chorób. Kolka pojawia się u dzieci w wieku poniżej 5 miesięcy i przeważnie samoistnie ustępuje.
Domowe sposoby na kolkę to m.in. delikatny masaż brzucha, układanie niemowlęcia na brzuszku, ciepła kąpiel czy próba wyciszenia bodźców – zmniejszenie hałasu lub zaciemnienie pokoju. Jednostajny szum wytwarzany przez urządzenia elektryczne może działać wyciszająco, co jest wykorzystywane w specjalnych zabawkach generujących biały szum. Zaleca się ostrożne korzystanie z urządzeń czy aplikacji generujących biały szum i unikanie ustawiania ich na maksymalną głośność.
U niemowląt kolka może być również objawem alergii pokarmowej, szczególnie gdy współwystępuje z innymi symptomami. Najczęstszym alergenem u najmłodszych są białka mleka krowiego. Z tego względu jeśli lekarz podejrzewa alergię u niemowląt karmionych piersią, może zalecić mamie karmiącej przejście na dietę bezmleczną na 2–4 tygodnie w celu diagnostycznym. Po potwierdzeniu alergii u dziecka lekarz zaleci stosowanie diety eliminacyjnej u mamy karmiącej na dłuższy czas. U niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym po potwierdzeniu alergii lekarz może zalecić zmianę mleka na specjalistyczny preparat mlekozastępczy (hydrolizat białka mleka krowiego lub mieszanka aminokwasowa – w zależności od postaci alergii). Dobór odpowiedniego preparatu należy skonsultować z pediatrą.
Regurgitacje
Regurgitacje to cofanie się treści żołądkowej do przełyku i ulewanie. Gdy mamy do czynienia z ponownym przełykaniem treści żołądkowej, są to tzw. ruminacje. Naturalny przebieg tego zaburzenia polega na samoistnej poprawie, która zwykle rozpoczyna się około 6. miesiąca życia i prowadzi do całkowitego ustąpienia objawów między 12. a 15. miesiącem życia u ponad 90% dzieci. Objawy, które powinny zaniepokoić rodziców, to współwystępujące odruchy wymiotne, wymioty z krwią, odginanie główki czy tułowia, krztuszenie się, aspiracja treści żołądkowej do dróg oddechowych, trudności w karmieniu, brak łaknienia i brak przyrostu masy ciała. Jeśli ulewaniom towarzyszą takie objawy alarmujące, należy skonsultować się z pediatrą.
W profilaktyce regurgitacji należy pamiętać o karmieniu niemowlęcia w pozycji z lekko uniesionym tułowiem. Karmić należy często, ale porcjami o małej objętości. Po zakończeniu karmienia warto przez chwilę ponosić pociechę w pozycji pionowej, na ramieniu, aż do odbicia powietrza połkniętego z pokarmem. Układanie niemowlęcia na lewym boku w łóżeczku zapobiega zakrztuszeniu się.
Na rynku dostępny jest preparat do zagęszczania mleka kobiecego i mleka modyfikowanego dla niemowląt. W sprzedaży są również gotowe preparaty mlekozastępcze do postępowania dietetycznego w przypadku ulewań.
Zaparcie u niemowląt
Zaparcie to oddawanie stolca z częstością mniejszą niż 3 razy w tygodniu, a także oddawanie stolca o dużej objętości, twardej i zbitej konsystencji, czemu towarzyszy ból przy defekacji. U niektórych niemowląt poniżej 9. miesiąca życia występuje tzw. dyschezja – są to napadowe epizody płaczu, prężenia się i widocznego wysiłku, po których dziecku udaje się (lub nie) oddać prawidłowy stolec. Jest to objaw braku koordynacji pracy mięśni brzucha i mięśni przepony miednicy. Choć wygląda niepokojąco, jest to zupełnie niegroźne zaburzenie. Po 9. miesiącu ustępuje samoistnie. Objawy wymagające konsultacji z lekarzem to znaczne rozdrażnienie dziecka, wymioty towarzyszące zaparciom, twardy i zbity stolec, obecność krwi i śluzu w stolcu, utrata lub brak przyrostu masy ciała. Stolec odbarwiony, biały wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.
Pediatra oceni potrzebę ewentualnej interwencji – może np. zalecić zmianę diety mamy karmiącej czy mleka modyfikowanego lub zastosowanie łagodnych środków przeczyszczających. Rozważy również diagnostykę alergii na białka mleka krowiego (ABMK) jako przyczyny zaparcia stolca. Może też stwierdzić konieczność dalszej diagnostyki specjalistycznej.
Dieta
Dieta malucha jest bardzo ważna dla jego prawidłowego rozwoju. Celem, do którego należy dążyć, jest wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia niemowlęcia. Karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko. Alergeny mogą jednak częściowo przenikać do mleka matki i powodować objawy u dziecka. Po potwierdzeniu ABMK u niemowlęcia wskazane jest stosowanie przez matkę diety eliminacyjnej, czyli bez białek mleka krowiego.
Dla niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym istnieje cały szereg mieszanek mlekozastępczych ze składem dopasowanym do ich potrzeb. Dobór odpowiedniej mieszanki należy zawsze skonsultować z pediatrą. Jeżeli objawy prezentowane przez dziecko budzą niepokój rodzica, wskazana jest konsultacja z lekarzem, który oceni rozwój dziecka i zaleci odpowiednią interwencję.
*Tekst sponsorowany przez Nutricia Polska sp. z o.o.