Haemophilus influenzae – co to za bakteria i jak można się nią zakazić? Jakie choroby wywołuje Hib?

Zakażenie Hib prowadzi do rozwoju zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, sepsy, zapalenia nagłośni, zapalenia płuc, stawów lub szpiku kostnego. Leczenie polega na stosowaniu antybiotyków w warunkach szpitalnych. Najskuteczniejszą metodą profilaktyki przeciw zakażeniu Haemophilus influenzae typu b jest szczepienie ochronne, które należy do szczepień obowiązkowych w Polsce od 2007 roku.  

Haemophilus influenzae – co to za bakteria i jakie są jej podtypy?  

Haemophilus influenzae (Hib) jest bakterią Gram ujemną, przenoszoną drogą kropelkową. Wyróżnia się sześć podtypów tejże bakterii – a, b, c, d, e, f. Najczęściej dochodzi do zakażenia Haemophilus influenzae typu b, która też jest najbardziej zjadliwym typem bakterii i powoduje ciężkie powikłania, zwłaszcza u dzieci.  

Haemophilus influenzae typu b – jak dochodzi do zakażenia?

Zakażenia Haemophilus influenzae typu b obserwuje się na całym świecie. Najczęściej chorują dzieci w wieku do 5 lat, ze względu na łatwość rozprzestrzeniania się bakterii między małymi dziećmi, głównie w żłobkach i przedszkolach. Okres wylęgania choroby wynosi od dwóch do czterech dni od momentu kontaktu z osobą zakażoną. Hib szerzy się drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z wydzieliną z dróg oddechowych osoby chorej.  

Haemophilus influenzae a wywoływane choroby  

Zakażenie Haemophilus influenzae może prowadzić do rozwoju następujących chorób: 

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – najczęstsza choroba wywoływana przez Hib. Do jej objawów zalicza się silny ból głowy, sztywność karku, nadwrażliwość na światło, przeczulicę skóry, drgawki. U noworodków i niemowląt może wystąpić uwypuklenie lub tętnienie ciemiączka;
• zapalenie nagłośni – przed wprowadzeniem szczepienia przeciwko Hib do kalendarza szczepień w Polsce Haemophilus influenzae była częstą przyczyną zapalenia nagłośni. Jest to choroba o ciężkim przebiegu, objawiająca się dusznością wdechową, trudnościami w połykaniu, nasilonym ślinieniem, problemami z mową oraz wysoką gorączką. Nieleczona choroba może w  przeciągu kilku godzin doprowadzić do śmierci dziecka na skutek uduszenia;
• sepsę – ciężka choroba o wysokiej śmiertelności i gwałtownym przebiegu. Do objawów sepsy zalicza się nagłą, wysoką gorączkę, bóle głowy, wymioty oraz wybroczyny skórne;
• zapalenie płuc, które objawia się dusznością, kaszlem, problemami z oddychaniem oraz gorączką;
• zapalenie stawów, szpiku kostnego – rzadko występujące postacie zakażenia Hib;
• ropowicę tkanki podskórnej.  

Wymienione powyżej postacie zakażenia Hib cechuje nagły początek i gwałtowny przebieg. Zakażenia najczęściej występują u dzieci w wieku poniżej 5. roku życia.  

Haemophilus influenzae – leczenie 

W przypadku zakażenia Haemophilus influenzae stosuje się antybiotykoterapię, najczęściej w warunkach szpitalnych. Ponadto chorym podaje się leki łagodzące objawy towarzyszące (leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, tlenoterapię) oraz wyrównuje się zaburzenia wodno-elektrolitowe.   

Jak się ochronić przed Haemophilus influenzae? Szczepionka na Hib

Do czynników szczególnie predysponujących do zakażenia Haemophilus influenzae zalicza się wiek dziecięcy (poniżej 5. roku życia), uczęszczanie do skupisk ludzkich np. żłobków, przedszkoli, niedobory odporności oraz infekcje wirusowe dróg oddechowych. 

Szczepionki przeciw zakażeniu Haemophilus influenzae typu b występują w postaci preparatów monowalentnych (zawierających składniki ochronne przed Hib) lub skojarzonych np. szczepionka 5w1 lub szczepionka 6w1.

Szczepienie przeciwko Haemophilus influenzae typu b cechuje się wysoką skutecznością i jest dobrze tolerowane przez dzieci. Warto pamiętać, że szczepienie jest najważniejszą metodą profilaktyki przed zakażeniem Hib. Po szczepieniu w organizmie powstają przeciwciała, które chronią przed zakażeniem oraz ciężkim przebiegiem choroby. Szczepienia chronią także przed nabyciem nosicielstwa tegoż patogenu.  

Objawy zakażenia Haemophilus influenzae typu b u szczepionych dzieci zdarzają się bardzo rzadko i zazwyczaj dotyczą dzieci, które nie ukończyły pełnego schematu szczepienia przeciw Hib. Pełen schemat szczepienia przeciwko Hib w Polsce obejmuje 3 dawki szczepionki podawane od 6. tygodnia życia do 6. miesiąca życia w odstępach co najmniej 6–8 tygodniowych oraz szczepienie uzupełniające w 16.–18. miesiącu życia.