Leki z paracetamolem
Leki z paracetamolem są powszechnie stosowane przy dolegliwościach bólowych oraz gorączce o różnym podłożu. Ta substancja jest stosowana w lecznictwie od ponad 60 lat. Dostępna jest szeroka gama preparatów, które ją zawierają – w różnych formach podania, dawkach oraz kombinacjach z innymi składnikami.
Paracetamol - jak działa?
Paracetamol, znany w USA jako acetaminofen, to nazwy użytkowe substancji, którą chemicy określają jako N-acetylo-para-aminofenol. Substancja ta działa dwukierunkowo: leki z paracetamolem mogą być stosowane na dolegliwości bólowe, jak również na gorączkę. Co ważne, w przeciwieństwie do NLPZ paracetamol nie ma działania przeciwzapalnego.
Mechanizm działania paracetamolu polega na hamowaniu syntezy prostaglandyn na etapie syntezy kwasu arachidonowego do prostaglandyny H2 – jest on preferencyjnym inhibitorem izoenzymu COX-2. Jego stosowanie nie wiąże się z niepożądanymi działaniami ze strony nerek czy układu pokarmowego.
Leki z paracetamolem bez recepty - tabletki, kapsułki, w saszetkach. Jaką formę wybrać?
Leki z paracetamolem dla dorosłych są dostępne w kilku różnych postaciach. Najczęściej występującymi są:
- leki z paracetamolem w postaci tabletek – najczęściej ich działanie następuje nieco później, ale substancja aktywna uwalnia się dłużej; to przekłada się na wydłużone efekty po podaniu; tabletki można również najczęściej przełamać, aby dostosować dawkę;
- leki przeciwbólowe z paracetamolem w postaci kapsułek - wyróżniają się szybszym uwalnianiem substancji aktywnych, a co za tym idzie krótszym czasem oczekiwania na efekty podania, są łatwiej przyswajalne przez organizm, ale czas uwalniania leku przeciwbólowego może być krótszy;
- paracetamol w saszetkach dla dorosłych - są przeznaczone do rozpuszczenia w wodzie; ta forma leków zapewnia łatwość dawkowania i szybkość działania; preparaty tego typu można zastosować również u osób z trudnościami w połykaniu.
Leki na przeziębienie z paracetamolem mogą też mieć postać zawiesiny, syropu czy roztworu doustnego oraz czopków.
Leki z paracetamolem dla dzieci i kobiet w ciąży
Leki z paracetamolem na przeziębienie i ból są podawane nie tylko osobom dorosłym, ale także dzieciom. Normy i zalecenia w Polsce co do dawek prezentują się następująco:
- dzieciom od 3. miesiąca życia podaje się maksymalnie jednorazowo 10-15 mg/kg m.c. nie częściej niż co 4 h i maksymalnie 4 x w ciągu doby – dawka dobowa nie powinna przekraczać 60 mg/kg m.c. przy działaniu przeciwgorączkowym i 90 mg/kg m.c. przy działaniu przeciwbólowym;
- w okresie między 6. a 12. r.ż. maksymalna dawka paracetamolu nie powinna przekraczać 2 g na dobę;
- przy stosowaniu leków z paracetamolem dla dorosłych i dzieci powyżej 12. r.ż. nie należy przekraczać dawki 4 g na dobę.
Jeżeli jest to klinicznie uzasadnione, leki z paracetamolem mogą być stosowane również przez kobiety w ciąży. W tym okresie zaleca się sięganie po najmniejsze możliwe dawki i przyjmowanie leków z paracetamolem przez możliwie najkrótszy czas.
Po jakim czasie działają leki z paracetamolem?
Czas, po jakim zacznie działać lek przeciwbólowy z paracetamolem, zależy m.in. od formy jego podania (np. tabletka dojelitowa vs. kapsułka), a także od właściwości osobniczych osoby, która go przyjmuje. Efekt przeciwbólowy może się pojawić nawet po ok. 5-15 min, szczególnie przy sięgnięciu po lek z paracetamolem o przyspieszonym uwalnianiu. Działanie tabletek przeciwbólowych z paracetamolem może się utrzymywać ok. 3-6 godzin.