Antykoncepcja dla mężczyzn – metody i ich skuteczność

Wachlarz dostępnych metod antykoncepcyjnych dla mężczyzn nie jest jeszcze wystarczająco szeroki, jednak medycyna w bardzo zaawansowany sposób skupia się na badaniach dotyczących nowoczesnych rozwiązań. Zatem – jakie metody antykoncepcji są dostępne dla mężczyzn? Które z nich są najskuteczniejsze? Odpowiadamy.

Antykoncepcja dla mężczyzn – dostępne metody i ich skuteczność

Najpopularniejszą metodą antykoncepcji dostępną dla mężczyzn jest stosowanie prezerwatywy, która jest jednocześnie jedną z najstarszych metod. Drugą metodą jest zabieg wazektomii, w Polsce wykonywany stosunkowo od niedawna. Obie metody zasadniczo różnią się od siebie pod wieloma względami.

Prezerwatywy męskie

Prezerwatywy należą do mechanicznych (barierowych) metod antykoncepcyjnych. Zadaniem tej metody jest zapobieganie przedostawaniu się plemników do dróg rodnych kobiety, a tym samym ochrona przed potencjalnym zapłodnieniem. Zaletą prezerwatyw jest fakt, iż są one ogólnie dostępne i niedrogie oraz to, że jako jedyne stanowi barierę dla drobnoustrojów przenoszonych drogą płciową. Wskaźnik zawodności Pearla jest dość wysoki i waha się między wartością 2 a 14, zależnie od rzetelności przestrzegania zasad stosowania.

Prezerwatywy wytwarzane są z lateksu lub innych tworzyw bez lateksu. Lateks jest koloidalnym roztworem naturalnego kauczuku. Dzięki temu cechuje go wysoka wytrzymałość, elastyczność oraz duże przewodzenie ciepła. W dotyku przypomina ludzką skórę, dając naturalność doznań. Z drugiej jednak strony, poprzez fakt, że jest materiałem naturalnym, zawiera alergizujące białka, które u części osób wywołują reakcje alergiczne. Uczulenie na lateks objawia się pieczeniem, swędzeniem, wysypką, a nawet ciężkimi objawami alergii.

Prezerwatywy niezawierające lateksu wykonane są najczęściej z poliizoprenu, który także jest roztworem kauczuku, ale syntetycznego, czyli nienaturalnego i tym samym pozbawionego czynnika alergennego. Będą one idealne dla osób uczulonych na lateks. Bezlateksowe prezerwatywy są również mniej podatne na działanie substancji opartych na bazie tłuszczu. Prezerwatywy poliizoprenowe cechuje równie wysoka wytrzymałość na rozciąganie, jak prezerwatyw zawierających lateks, jednak materiał ten ma niższą przenikalność ciepła, co może zmniejszać intensywność odbioru bodźców dotykowych.

Wazektomia

Wazektomia jest drobnym zabiegiem chirurgicznym i stanowi nowoczesną metodę antykoncepcji dla mężczyzn. Nie wpływa negatywnie na erekcję i pożądanie seksualne mężczyzny oraz chroni kobiety przed stosowaniem metod antykoncepcyjnych, głównie hormonalnych. Na świecie jest to jedna z najczęściej wybieranych metod. W Polsce przeprowadzana jest w wielu klinikach od 2002 roku.
 
Celem wazektomii jest doprowadzenie do blokady możliwości zapłodnienia przez mężczyznę. Często bywa określana mianem sterylizacji męskiej, co jest błędem. Sterylizacja polega na wycięciu gonad, natomiast wazektomia polega na izolacji i przecięciu nasieniowodów. Brzmi to dość drastycznie, ale w praktyce zabieg ten jest prosty, szybki i bezbolesny (przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym). Wykonanie zabiegu nie wymaga szczególnego przygotowania ze strony pacjenta, a po zakończeniu zabiegu pacjent samodzielnie opuszcza klinikę tego samego dnia. Powikłania po zabiegu takie, jak: silniejsze pobolewania, mały krwiak, mikrouszkodzenie nerwów, występują niezwykle rzadko i zanikają samoczynnie po kilku dniach.

Po dokonaniu wazektomii plemniki nie są obecne w nasieniowodzie, jednak nadal są produkowane, tyle że są wchłaniane przez organizm. Po okresie około 4 miesięcy wykonywane jest badanie nasienia na obecność i ewentualną ruchliwość plemników w celu potwierdzenia skuteczności zabiegu. Współczynnik niepowodzeń Pearla wynosi od 0 do 0,55 procent. Oznacza to, że skuteczność wazektomii, jako metody antykoncepcyjnej, jest bardzo wysoka, a ryzyko zapłodnienia niemalże zerowe. Zabieg wazektomii jest zabiegiem odwracalnym, który polega na ponownym połączeniu i udrożnieniu nasieniowodów (rewazektomia).

Naturalna antykoncepcja dla mężczyzn – wstrzemięźliwość, stosunek przerywany

Naturalne metody antykoncepcji dla mężczyzn polegają na zachowaniu wstrzemięźliwości seksualnej lub na tzw. przerywanym stosunku płciowym. Wstrzemięźliwość polega na okresowym unikaniu kontaktów seksualnych w trakcie dni płodnych kobiety, czyli przez około od 9 do 15 dni w całym cyklu miesięcznym. Ustalenie płodnego okresu opiera się na kilku metodach, których wskaźnik zawodności Pearla – niestety – jest wysoki. Wstrzemięźliwość seksualna w dniach płodnych kobiety wskazana jest dla par, które nie mogą lub nie chcą stosować innych metod antykoncepcji. Metody te mogą też być odpowiednie dla par, które mają powody do ograniczenia aktywności seksualnej oraz dla par o umiarkowanym apetycie seksualnym.

Wskaźnik Pearla tej metody wynosi aż od 15 do 28. Dodatkowo stosunek przerywany może negatywnie wpływać na osiąganie pełnej satysfakcji seksualnej obojga partnerów. Może również zwiększać ryzyko wcześniejszych wytrysków. Metoda ta powinna być stosowana w szczególnie wyjątkowych okolicznościach, w których nie ma możliwości zastosowania innej metody.

Antykoncepcja dla mężczyzn – zastrzyki i tabletki hormonalne

Od połowy XX wieku trwają badania nad stworzeniem skutecznej hormonalnej metody antykoncepcyjnej dla mężczyzn. Główną trudnością jest charakter tłumienia męskiej płodności – skomplikowane procesy hormonalne oraz produkcja ogromnej liczby plemników każdego dnia. Celem metody jest doprowadzenie do znacznego zmniejszenia ilości plemników (oligospermia) lub całkowitego ich braku (azoospermia) w nasieniu na skutek dostarczenia organizmowi pochodnych męskiego hormonu płciowego – testosteronu. Obecnie wszystkie hormonalne formy antykoncepcji dla mężczyzn – preparaty doustne (tabletki), podskórne (zastrzyki i implanty), przezskórne (żele i plastry) – znajdują się w fazie badań.  

W badaniach wykorzystuje się pochodne testosteronu. Ich działanie opiera się na hamowaniu podwzgórza mózgu i przysadki mózgowej. Wskutek tego następuje zahamowanie wydzielania hormonu luteinizującego (LH) i folitropiny (FSH). Brak LH i FSH powoduje, iż jądra nie otrzymują sygnału do produkcji własnego testosteronu i wytwarzania plemników. W grupie badanych mężczyzn po około 2–3 miesiącach uzyskano odpowiednio niskie stężenie LH i FSH, dzięki czemu męska płodność została stłumiona. Wyniki badań wskazują na wysoką efektywność tego procesu, przy jednoczesnym zachowaniu możliwości jego odwrócenia – łagodnie, stopniowo po zaprzestaniu podawania pochodnych testosteronu.