Wymioty u dziecka – przyczyny i skutki. Co robić, gdy dziecko wymiotuje?
Katarzyna Gmachowska

Wymioty u dziecka – przyczyny i skutki. Co robić, gdy dziecko wymiotuje?

Ostatnio obserwujemy w Polsce gwałtowny wzrost liczby dzieci zgłaszających się do przychodni i szpitali z silnymi wymiotami. U dzieci wywoływane są one zwykle przez zakażenia wirusowe, bakteryjne, a także przez błędy dietetyczne. Co ma zrobić rodzic, gdy dziecko wymiotuje? Podpowiadamy.

  1. „Epidemia” wymiotów wśród dzieci w 2024 roku
  2. Wymioty u dziecka – przyczyny
  3. Wymioty u dziecka – o czym mogą świadczyć?
  4. Skutki wymiotów u dziecka
  5. Kiedy należy pilnie udać się z dzieckiem wymiotującym do lekarza?
  6. Co robić, gdy dziecko wymiotuje?

Wymioty to częsta dolegliwość zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Powszechnymi przyczynami wymiotów u noworodków są wady anatomiczne lub stany zapalne przewodu pokarmowego, natomiast u dzieci starszych oraz osób dorosłych wymioty są zwykle spowodowane zakażeniem wirusowym lub bakteryjnym bądź błędem dietetycznym. Podstawą leczenia wymiotów, jeśli wykluczono przyczynę chirurgiczną, jest stosowanie doustnych płynów nawadniających (elektrolitów), które zapobiegają odwodnieniu i zaburzeniom elektrolitowym.

„Epidemia” wymiotów wśród dzieci w 2024 roku

Jak alarmują Czytelnicy DOZ.pl, gwałtownie wzrosła w ostatnim czasie liczba dzieci cierpiących na bardzo silne, intensywne wymioty. Sytuacja jest na tyle poważna, że w dużych miastach często brakuje miejsc na oddziałach, aby przyjąć kolejnych małoletnich pacjentów.

Lekarz z SOR-u powiedział nam, że stan wymaga położenia w szpitalu, ale nie mają miejsc, dzwonił po warszawskich szpitalach, nigdzie nie było. Po 2 godzinach znalazło się miejsce w Otwocku, gdzie zarezerwowano je dla nas i pojechaliśmy z dzieckiem

– powiedział nam tata 14-miesięcznego chłopca z ostrym wirusowym nieżytem przewodu pokarmowego. Pomimo intensywnej diagnostyki lekarzom nie udało się wskazać konkretnego patogenu, który odpowiadał za stan dziecka. Zazwyczaj w sezonie zimowym za tego typu przypadki odpowiadają rotawirusy, adenowirusy i norowirusy.

Wymioty u dziecka – przyczyny

Wymioty są skoordynowanym odruchem polegającym na wydaleniu treści pokarmowej z żołądka przez przełyk i jamę ustną. Za wymioty odpowiedzialny jest ośrodek wymiotny, który znajduje się w naszym mózgu i jest pobudzany przez toksyny, zaburzenia elektrolitowe. Do wymiotów prowadzi także podrażnienie ściany gardła, żołądka czy przełyku. Wymioty mogą być objawem wielu ostrych oraz przewlekłych chorób, które rozwijają się w organizmie.

Najczęstsze przyczyny wymiotów u dzieci ze względu na wiek:

  1. Wymioty u noworodków i niemowląt mogą być spowodowane nieprawidłowym rozwojem przewodu pokarmowego i występowaniem niedrożności lub zwężenia dwunastnicy bądź jelita cienkiego, niedrożności smółkowej czy choroby Hirschsprunga. U niemowląt przyczyną wymiotów może być także alergia na białka mleka krowiego, zwłaszcza jeśli w stolcu dziecka widzimy krew lub śluz. Chlustające wymioty u niemowląt w wieku ok. 2–3 miesięcy są charakterystycznym objawem przerostowego zwężenia odźwiernika (czyli końcowej części żołądka). Treść pokarmowa w tej chorobie nie może swobodnie przepływać z żołądka do jelit, przez co dochodzi do gwałtownych wymiotów po jedzeniu. Przerostowe zwężenie odźwiernika można rozpoznać w badaniu USG jamy brzusznej i wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.
  2. U dzieci powyżej 12. miesiąca życia najczęstszą przyczyną wymiotów jest ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy (grypa żołądkowa, tzw. jelitówka). Zazwyczaj wymiotom towarzyszą wówczas biegunka i gorączka.
  3. Pozostałe przyczyny wymiotów u dzieci:
  • zakażenie układu moczowego lub ucha środkowego,
  • błędy dietetyczne,
  • infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, np. zapalenie płuc,
  • wgłobienie – najczęściej występuje u dzieci w wieku od 3. miesiąca do 3. roku życia; polega na wsunięciu się jednej pętli jelitowej w drugą, a jego charakterystycznym objawem jest stolec o konsystencji galaretki porzeczkowej; w takim przypadku niezbędna jest pilna konsultacja chirurga,
  • guzy mózgu – charakterystyczne dla nich są poranne wymioty, bóle głowy,
  • alergie pokarmowe – objawy skórne po spożyciu danego pokarmu, bóle brzucha, biegunka, krew w stolcu,
  • ciała obce w przełyku,
  • choroby metaboliczne, np. galaktozemia,
  • zakażenie Helicobacter pylori lub zakażenia pasożytnicze,
  • zapalenie wyrostka robaczkowego – silny ból brzucha, zatrzymanie oddawania gazów i stolca,
  • zatrucia lekami, pokarmami,
  • wymioty psychogenne,
  • przekarmianie dziecka,
  • nieswoiste zapalenia jelit (choroba Crohna),
  • zapalenie otrzewnej,
  • zapalenie wątroby,
  • niewydolność nerek.

Powiązane produkty

Wymioty u dziecka – o czym mogą świadczyć?

Cechami charakterystycznymi i bardzo pomocnymi w postawieniu prawidłowego rozpoznania przyczyny wymiotów u dzieci są: konsystencja, kolor oraz patologiczne domieszki, np. krew lub żółć.

Wymioty treścią pokarmową z żołądka zazwyczaj są przejrzyste lub żółte, zawierają resztki niedawno zjedzonego pokarmu. Wymioty o barwie ciemnozielonej świadczą o obecności żółci. W przypadku wymiotów z żółcią należy zachować szczególną czujność, gdyż mogą być objawem chorób w jamie brzusznej takich jak niedrożność jelit, która wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.

Jeśli w wymiotach widzimy świeżą, intensywnie czerwoną krew, możemy podejrzewać krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, np. w chorobie wrzodowej lub zapaleniu błony śluzowej żołądka bądź przełyku, a także krwawienie z nosa. Wymioty przypominające fusy od kawy będą świadczyły o przebytym krwawieniu lub o ich pochodzeniu z fragmentu przewodu pokarmowego poniżej żołądka, gdyż krew w kwaśnym środowisku panującym w żołądku ulega hemolizie.

Należy pamiętać, że krew w wymiotach u dziecka może być objawem stanów zagrażających jego życiu i wymaga pilnej diagnostyki i leczenia.

Najczęstszą przyczyną zwracania treści pokarmowej u dzieci do 12. miesiąca życia jest refluks żołądkowo-przełykowy, potocznie nazywany ulewaniami. Jest on spowodowany niedojrzałością górnego zwieracza przełyku, co powoduje cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Ma to miejsce zazwyczaj do 30 minut po jedzeniu, a dziecko jest spokojne i dobrze przybiera na masie. Dzieci z fizjologicznym refluksem żołądkowo-przełykowym w piśmiennictwie angielskim określa się „szczęśliwymi ulewaczami” (happy spitter) i zazwyczaj nie wymagają stosowania leczenia ani zmiany pokarmu.

Skutki wymiotów u dziecka

Wielokrotne wymioty, zwłaszcza u małego dziecka, mogą szybko doprowadzić do znacznego odwodnienia organizmu, któremu towarzyszą zaburzenia elektrolitowe, spadek masy ciała oraz nieprawidłowości w przemianie materii.

W zależności od stopnia odwodnienia dziecka możemy wyróżnić odwodnienie łagodne, umiarkowane i ciężkie. W przypadku odwodnienia łagodnego lub umiarkowanego dziecko zazwyczaj jest niespokojne, pobudzone, ma wzmożone pragnienie, może mieć suche śluzówki i oddawać zmniejszoną ilość moczu. Jeśli dziecko jest odwodnione w stopniu ciężkim, to zazwyczaj jest apatyczne, senne, ma przyspieszony oddech i wzmożoną częstość pracy serca, bardzo suche śluzówki, zimne kończyny, nie chce pić, płacze bez łez, oddaje bardzo mało moczu lub wcale. Odwodnienie ciężkie jest wskazaniem do nawadniania dożylnego w szpitalu.

Kiedy należy pilnie udać się z dzieckiem wymiotującym do lekarza?

  • Jeśli dziecko jest apatyczne, w złym stanie ogólnym lub występują inne wyżej wymienione cechy ciężkiego odwodnienia, gdyż może być konieczne zastosowanie nawadniania dożylnego w szpitalu.
  • Gdy widoczne są objawy odwodnienia dziecka (suche śluzówki, zmniejszenie ilości lub brak moczu, płacz bez łez, spadek masy ciała) i nie jest możliwe intensywne nawadnianie doustne, tzn. dziecko odmawia przyjmowania płynów lub gwałtownie wymiotuje przy każdej próbie podaży picia.
  • Jeśli wymioty występują rano, towarzyszy im ból głowy ustępujący po wymiotowaniu – może to świadczyć o obecności guza mózgu.
  • Jeśli w wymiotach widoczna jest świeża lub fusowata krew.
  • Gdy wymiotom towarzyszy krwista biegunka.
  • Jeśli u dziecka występują objawy zapalenia otrzewnej, wyrostka robaczkowego lub innej choroby wymagającej pilnej interwencji chirurgicznej (zatrzymanie gazów i stolca, silny ból brzucha, gorączka).

Co robić, gdy dziecko wymiotuje?

Podstawą leczenia wymiotów u dziecka, u którego wykluczono przyczynę chirurgiczną, jest nawadnianie doustne. W przypadku wymiotów u dziecka najlepiej zastosować doustne płyny nawadniające (tzw. elektrolity), które zawierają niezbędne, a utracone podczas wymiotów makro- i mikroelementy oraz glukozę. W biegunce lub wymiotach wywołanych nieżytem żołądkowo-jelitowym o podłożu wirusowym lub bakteryjnym dochodzi do uszkodzenia powierzchni jelit i upośledzenia wchłaniania wody do organizmu. Glukoza oraz sole mineralne są niezbędne do tego, aby praca mechanizmu transportu wody przez ścianę jelit przebiegała prawidłowo. Dlatego tak ważne jest stosowanie specjalnych preparatów nawadniających.

Zasady nawadniania wymiotującego dziecka:

  • Małe porcje, ale często – np. łyżeczka płynu co kilka minut. W przypadku dobrej tolerancji możemy stopniowo zwiększać ilość podawanych płynów.
  • Podajemy chłodne płyny, gdyż ciepłe mogą nasilać odruch wymiotny.
  • Przez pierwsze kilka godzin intensywnych wymiotów lepiej zrezygnować z podawania pokarmów.
  • Dzieci karmione piersią należy często przystawiać do piersi. Zazwyczaj pokarm mamy jest w stanie zapobiec ciężkiemu odwodnieniu.
  • Jeśli dziecko kategorycznie odmawia przyjmowania doustnych płynów nawadniających, można próbować podawać rozcieńczony sok jabłkowy lub chłodne napary z ziół (np. z rumianku, melisy, mięty). Nie zaleca się podawania innych napojów, zwłaszcza gazowanych typu cola, gdyż mogą powodować narastanie odwodnienia dziecka.

Dieta dziecka wymiotującego: w początkowej fazie można ograniczyć podawanie pokarmów, natomiast po zmniejszeniu intensywności wymiotów i zgodnie z wytycznymi można wrócić do żywienia dziecka sprzed rozwinięcia się objawów. Należy jednak pamiętać, aby nie podawać dziecku pokarmów ciężkostrawnych, np. pizzy, chipsów czy frytek.

Dowiedz się więcej, jak powinna wyglądać dieta przy wymiotach u dzieci.

W przypadku wystąpienia biegunki i wymiotów w trakcie nieżytu żołądkowo-jelitowego może się rozwinąć przejściowa nietolerancja laktozy, która jest w mleku. Jeśli dojdzie do zaostrzenia objawów po spożyciu mleka u starszych dzieci, należy je odstawić na kilka dni. Gdy uszkodzona błona śluzowa jelit zregeneruje się, a kosmki jelitowe zaczną produkować prawidłową ilość enzymów trawiennych, zazwyczaj nietolerancja mleka przemija.

Nie zaleca się rutynowego podawania leków przeciwwymiotnych u dzieci z ostrym nieżytem żołądkowo-jelitowym, aby nie hamować wydalania toksyn, bakterii i wirusów z organizmu.

W przypadku wymiotów z biegunką u malucha można zastosować probiotyk dla dzieci.
  1. Mayo Clinic Staff, Cyclic vomiting syndrome, mayoclinic.org [online] https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cyclic-vomiting-syndrome/symptoms-causes/syc-20352161 [dostęp:] 02.03.2020.
  2. T. M. Shields, J. R. Lightdale, Vomiting in Children, „Pediatrics in Review”, nr 7 2018.
  3. K. Allen, The vomiting child, „Australian Family Physican”, nr 9 2007.
  4. L. Chandran, M. Chitkara, Wymioty u dzieci: kiedy uspokoić rodziców, potraktować jako objaw ostrzegawczy, a kiedy skierować na konsultację?, „Pediatria po Dyplomie”, nr 5 2009.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • ADHD u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej

    ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) jest jednym z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych u dzieci. Do objawów pozwalających rozpoznać ADHD należą: nadpobudliwość, zaburzenia koncentracji oraz impulsywność. Nieleczone ADHD prowadzi do rozwoju problemów emocjonalnych, trudności w funkcjonowaniu społecznym, do obniżenia osiągnięć w nauce oraz do problemów w kontaktach z rówieśnikami. Jak rozpoznać to zaburzenie i jak pomóc dziecku z ADHD?

  • Standardowe mleko modyfikowane. Co znajduje się w mleku dla niemowląt?

    Kiedy dziecko jest zdrowe, nie ma alergii i większych problemów z trawieniem, można podawać mu tzw. standardowe mleko modyfikowane odpowiednie dla jego wieku. Takie preparaty mają na rynku status tzw. środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Ich skład jest regulowany prawem i ściśle nadzorowany. Dlaczego jednak takie mleko jest nazywane modyfikowanym i na czym te modyfikacje polegają? Jednym z głównych składników mleka modyfikowanego jest mleko krowie. Mleko krowie różni się od ludzkiego pod wieloma względami. Zawartość podstawowych składników odżywczych – tłuszczu, białka i węglowodanów – jest inna w każdym z nich.

  • Aspirator do nosa — jak używać ręcznego, a jak elektrycznego?

    U noworodków i niemowląt katar może stanowić znaczące zagrożenie, ponieważ dzieci do ok. 1 roku życia oddychają wyłącznie przez nos. Występująca u najmłodszych zalegająca wydzielina w nosku powstrzymuje oddychanie, jedzenie i picie. Dodatkowo nieusunięta wydzielina może prowadzić do powikłań w postaci stanów zapalnych w obrębie oka, ucha, oskrzeli lub płuc, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka. Z pomocą przychodzą aspiratory do nosa, które można stosować u dzieci już od chwili narodzin. Są prostą, wygodną i bezpieczną metodą usuwania zalegającej wydzieliny u maluszka.

  • Katar u dziecka – jak pomóc dziecku z katarem? Domowe sposoby na zatkany nos u dzieci

    Katar to częsta dolegliwość, która dotyka dzieci. Charakteryzuje się występowaniem wydzieliny w nosie oraz uczuciem niedrożności nosa. Do najczęstszych przyczyn nieżytu nosa u dzieci należą infekcje wirusowe oraz alergie. Przewlekły katar u dzieci może być objawem przerostu trzeciego migdałka lub chorób takich jak niedobory odporności czy mukowiscydoza. Podpowiadamy, co warto stosować na katar u dziecka.

  • Witamina D dla dzieci – dawkowanie, objawy i skutki niedoboru

    Witamina D jest hormonem steroidowym, który kontroluje wiele istotnych dla organizmu procesów. Dostarczenie jej (poprzez syntezę skórną oraz wraz z pożywieniem) jest szczególnie ważne w przypadku najmłodszych. Witamina D wpływa na układ kostny dzieci poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej, działa immunomodulująco, podnosząc odporność i obniżając poziom cytokin prozapalnych, ma również działanie antykancerogenne oraz neuro- i kardioprotekcyjne. Jaką dawkę witaminy D podawać dziecku? Witamina D dla dzieci w kroplach, kapsułkach twist-off, sprayu czy tabletkach?

  • Masaż Shantala – na czym polega? Jakie korzyści przynosi masowanie niemowląt?

    Masaż Shantala to technika masowania niemowląt i małych dzieci, która swoje korzenia ma w starożytnych Indiach, a do Europy trafiła za sprawą francuskiego położnika Frederique’a Leboyera. Ma ona pozytywny wpływ na rozwój psychoruchowy malucha, wycisza i relaksuje, poprawia jakość snu, reguluje trawienie. Masaż Shantala umożliwia nawiązanie bliskiej relacji z dzieckiem, zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa. Mogą go wykonywać zarówno rodzice, jak i terapeuci.

  • Objawy, które powinny cię zaniepokoić. Nowotwory u dziecka

    Aż 60% rodziców nie wie, na jakie objawy powinni zwrócić uwagę, aby w porę wykryć potencjalne choroby nowotworowe u swoich dzieci. Z kolei aż 80% dzieci, u których zdiagnozowano chorobę nowotworową i w porę wdrożono leczenie, udaje się uratować. Na co zwrócić uwagę i co powinno zaniepokoić?

  • Jak podawać leki dziecku? Czopki, tabletki, inhalacje i syrop

    Podawanie leków dziecku w trakcie choroby to w wielu przypadkach nie lada wyzwanie. Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób prowadzić domowe leczenie, aby było jak najskuteczniejsze. Jak podawać dziecku tabletki oraz co zrobić, aby inhalacja była jak najbardziej efektywna?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij