Zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci i dorosłych – co warto wiedzieć?
Piotr Ziętek

Zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci i dorosłych – co warto wiedzieć?

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego najczęściej pojawia się między 5. a 20. rokiem życia. Do charakterystycznych objawów ataku wyrostka robaczkowego zalicza się ból w okolicy prawego dołu biodrowego, nudności, wymioty, a także przyśpieszoną akcję serca. Nieleczone zapalenie prowadzi do zapalenia otrzewnej, które jest stanem zagrożenia życia. 

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego jest jedną z najczęstszych chorób układu pokarmowego wymagających leczenia chirurgicznego zarówno u dzieci, dorosłych, jak i u kobiet w ciąży. Atak wyrostka może wystąpić u każdego, choć dotyczy głównie osób młodych. 

Wyrostek robaczkowy – czym jest i jakie są jego funkcje? 

Wyrostek robaczkowy (łac. appendix vermiformis) to niewielkie, ślepo zakończone uwypuklenie początkowej części jelita grubego. Niegdyś uznawano go za narząd szczątkowy, niepełniący istotnych funkcji. Aktualnie, ze względu na duże nagromadzenie grudek limfatycznych, uważa się, że pełni on pewną funkcję w kontrolowaniu symbiozy pomiędzy organizmem człowieka a florą bakteryjną jelit.  

Zapalenie wyrostka u dzieci i dorosłych – przyczyny 

Wyrostek robaczkowy jest cienkim, ślepo zakończonym przewodem. Zatkanie ujścia wyrostka powoduje wzrost ciśnienia w jego wnętrzu, a w następstwie zaburzenia przepływu krwi i martwicę. Za zatkanie ujścia wyrostka najczęściej odpowiadają kamienie kałowe. Rzadziej mogą to być guzy, pasożyty lub przerost grudek limfatycznych. 

Zapalenie wyrostka robaczkowego – kto może zachorować? 

Ostre zapalenie wyrostka może wystąpić u każdego. Najczęściej jednak chorują osoby w wieku między 5. a 20. rokiem życia. Nieco częściej choroba występuje u płci męskiej. Zapalenie wyrostka występuje częściej w krajach rozwiniętych niż w biednych regionach świata. Brak odpowiednio szybkiej interwencji chirurgicznej prowadzi do powikłań ostrego zapalenia wyrostka takich jak perforacja i zapalenie otrzewnej. 

Polecane dla Ciebie

Atak wyrostka u dzieci i dorosłych – jak się objawia? 

Charakterystycznym objawem ostrego zapalenia wyrostka jest ból. Początkowo ma on charakter rozlany, umiejscowiony w centralnej części brzucha. W ciągu kilku, kilkunastu godzin zapalenie wyrostka rozwija się. Wówczas ból przemieszcza się w okolicę prawego dołu biodrowego. Bardzo często występują też nudności i wymioty. Przy ostrym zapaleniu wyrostka niepowikłanym zapaleniem otrzewnej pojawia się miernie nasilona gorączka.

Zapalenie wyrostka powoduje też przyspieszenie akcji serca, które może być odczuwane jako kołatanie serca. 

Nietypowe objawy zapalenia wyrostka robaczkowego 

Nie zawsze objawy są na tyle charakterystyczne, by od razu sugerować zapalenie wyrostka. Wyrostek robaczkowy może być ułożony w różny sposób wewnątrz jamy brzusznej. W tzw. ułożeniu zakątniczym dolegliwości bólowe mogą być niewielkie.

Dużym wyzwaniem jest też diagnostyka zapalenia wyrostka u kobiet w ciąży. Powiększona macica powoduje przemieszczenie wyrostka tak, że może się on znajdować pod wątrobą. Nietypowe objawy ataku wyrostka mogą sugerować zapalenie pęcherzyka żółciowego lub nerek. Zapalenie wyrostka daje również niecharakterystyczne objawy u młodszych dzieci. Początkowo zwykle są one niespokojne, płaczliwe i niechętnie spożywają pokarmy. 

Zapalenie wyrostka robaczkowego – diagnostyka 

Rozpoznanie ataku ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego opiera się na obrazie klinicznym oraz na dokładnym badaniu fizykalnym. W rozpoznaniu bierze się pod uwagę charakterystyczne przemieszczenie bólu do prawego dołu biodrowego, narastanie bólu w czasie, obecność wymiotów, tkliwość i wzmożone napięcie brzucha. Bada się także występowanie charakterystycznych objawów zajęcia otrzewnej przez proces zapalny, takich jak objaw Blumberga, objaw Jaworskiego czy objaw Rovsinga. Ból w prawym dole biodrowym narasta także podczas badania per rectum.

Zawsze przed zabiegiem wykonuje się badanie morfologii krwi oraz badanie ogólne moczu. Dodatkowe badania, takie jak badania laboratoryjne i obrazowe, są pomocne, ale nie powinny opóźniać postawienia rozpoznania i leczenia chirurgicznego. Badania laboratoryjne krwi mogą potwierdzić obecność stanu zapalnego. Z kolei tomografia komputerowa może być pomocna w przypadkach wątpliwych. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić inne przyczyny ostrego brzucha takie jak: 

Zapalenie wyrostka robaczkowego – leczenie  

Jedynym sposobem na leczenie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jest jego chirurgiczne wycięcie. Zabieg należy wykonać w jak najkrótszym czasie od pojawienia się objawów. Opóźnianie zabiegu sprzyja powstaniu zgorzelinowego zapalenia wyrostka lub przedziurawieniu wyrostka. Operację wyrostka przeprowadza się metodą klasyczną lub laparoskopową. Preferuje się jednak klasyczny zabieg. W przypadku powstania ropnia konieczne jest założenie drenu. Wskazana jest także pooperacyjna antybiotykoterapia.

Rokowanie po leczeniu chirurgicznym jest dobre, pod warunkiem szybkiego rozpoczęcia leczenia i dobrego stanu ogólnego pacjenta. 

Żywienie po operacji wyrostka robaczkowego – jak powinno wyglądać?  

Po operacjach na przewodzie pokarmowym bardzo ważne jest możliwie szybkie przywrócenie jego funkcji. Doustne podawanie pokarmów i płynów powinno jednak odbywać się stopniowo, by nie dopuścić do objawów niedrożności przewodu pokarmowego.

Jak wygląda dieta po operacji wyrostka robaczkowego? Zwykle w pierwszej dobie po zabiegu zaleca się pacjentowi przyjmowanie niewielkiej ilości płynów, głównie wody lub słabej herbaty. Następnie pozwala się pacjentowi na przyjmowanie napojów słodzonych. Jeśli nie występują żadne komplikacje, od 2. doby po zabiegu wprowadza się do diety kleik przyrządzony z ryżu lub drobnej kaszy. Oddanie pierwszego stolca po operacji oznacza, że przewód pokarmowy zaczyna funkcjonować prawidłowo. Można wówczas rozpocząć dietę papkowatą. Składa się ona np. z przetartych zup gotowanych na jarzynach lub chudym mięsie. Jeśli stan zdrowia pacjenta na to pozwala, po kilku dniach wprowadza się do żywienia łatwostrawne pokarmy stałe. Należy wówczas unikać produktów ciężkostrawnych, takich jak pieczywo pełnoziarniste, nasiona i orzechy, surowe warzywa i owoce, tłuste lub smażone mięso. Po pewnym czasie można włączać kolejne produkty stopniowo wracając do diety sprzed operacji. 

  1. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015.
  2. W. Noszczyk (red.), Chirurgia, Warszawa 2009. 
  3. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2014. 
  4. W. Kawalec, R. Grenda, H. Ziółkowska (red.), Pediatria, Warszawa 2018. 
  5. J. Fibak (red.), Chirurgia. Podręcznik dla studentów, Warszawa 2005. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka - przyczyny, objawy, leczenie

    Rak żołądka jest jednym z częściej występujących nowotworów przewodu pokarmowego, częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Polska należy niestety do krajów o jednej z większej w świecie częstości zachorowań na ten nowotwór. Na szczęście w ostatnich latach obserwuje się stopniowe zmniejszanie liczby nowych zachorowań. Najczęściej występującym nowotworem jest rak gruczołowy (adenocarcinoma).

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

    Swędzenie w gardle, gorączka, katar – w dobie pandemii koronawirusa i COVID-19 te symptomy wzbudzają niepokój. Czy słusznie? Jak odróżnić objawy alergii, przeziębienia i grypy od choroby koronawirusowej? Dowiedz się z poniższego artykułu.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży pogarszają się z roku na rok. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacje dotyczące odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

  • Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę

    Nużeniec jest pasożytem należącym do roztoczy. Jest niewidoczny gołym okiem, ponieważ ma bardzo niewielkie rozmiary. Gatunki bytujące na człowieku to: nużeniec ludzki oraz nużeniec krótki. Liczba osób zarażonych wzrasta wraz z wiekiem. Nawet ponad 80% osób powyżej 70. roku życia może być zarażonych nużeńcem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij