Kolka wątrobowa – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby na atak kolki żółciowej

Kolka wątrobowa, zwana również kolką żółciową, to symptom zamknięcia odpływu żółci z pęcherzyka żółciowego spowodowany kamicą pęcherzyka. Żółć to substancja niezbędna do trawienia tłuszczu. Jest ona produkowana w wątrobie, a następnie magazynowana w pęcherzyku żółciowym. Stąd, po spożyciu pokarmu, jest uwalniana razem z sokiem trzustkowym do dwunastnicy. Kolka wątrobowa objawia się silnym, napadowym bólem. Zwykle pojawiają się też symptomy towarzyszące. Napady kolki mogą wystąpić u osób z wcześniej bezobjawową kamicą pęcherzyka. Mają też charakter nawrotowy. W przypadku objawów kolki wątrobowej należy zgłosić się do lekarza. Aby ograniczyć częstość nawrotów ważne jest stosowanie się do zaleceń dietetycznych i lekarskich. 

Kolka wątrobowa i jej przyczyny

Przyczyną kolki wątrobowej jest kamica pęcherzyka żółciowego. Po spożyciu tłustego pokarmu pęcherzyk żółciowy obkurcza się w celu uwolnienia żółci do dwunastnicy. U osoby chorej na kamicę może to spowodować zamknięcie odpływu. Wzrost ciśnienia w pęcherzyku powoduje silny ból. Kamienie w pęcherzyku żółciowym mogą być pojedyncze lub mnogie. Mogą też mieć różne rozmiary. Wytrącają się one z powodu nieprawidłowości w składzie chemicznym żółci. To z kolei jest spowodowane zaburzeniami funkcji wątroby lub zastojem żółci. Na kamicę, a co za tym idzie kolkę żółciową, narażone są głównie kobiety po 40. roku życia, które dodatkowo są otyłe i urodziły jedno dziecko lub więcej. Oczywiście występuje również kolka wątrobowa u mężczyzn i osób w młodym wieku. Duże znaczenie mają też skłonności rodzinne, stosowane leki, cukrzyca i inne zaburzenia metaboliczne.

Kolka wątrobowa –  jak się objawia i gdzie boli?

Objawem kolki wątrobowej jest przede wszystkim ostry i napadowy ból brzucha zlokalizowany pod prawym łukiem żebrowym. Może też promieniować w okolice prawej łopatki. Zwykle pojawia się on po spożyciu tłustego, ciężkostrawnego posiłku. Ból utrzymuje się przez kilka godzin, po czym zwykle ustępuje. Często występują też nudności i wymioty. Kolka wątrobowa nie ma nic wspólnego z tzw. kolką po bieganiu czy wysiłku. Chociaż lokalizacja i charakter bólu mogą być podobne, w tym przypadku ból jest znacznie mniejszy i ustępuje szybciej. 

Rozpoznanie stawia się zwykle na podstawie obrazu klinicznego oraz wyniku badania USG. Badania krwi mogą wykazać wzrost wskaźników uszkodzenia wątroby, podwyższoną aktywność amylazy i lipazy oraz wysokie stężenie bilirubiny. Problematyczne bywa podejrzenie kolki żółciowej w ciąży. Ze względu na zmiany zachodzące podczas niej proces diagnostyczny jest utrudniony. Objawy kamicy należy różnicować z innymi stanami wymagającymi interwencji chirurgicznej, np. z zapaleniem wyrostka robaczkowego.

Leczenie kolki wątrobowej (żółciowej)

W leczeniu objawów kolki wątrobowej stosuje się głównie leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol i preparaty zawierające diklofenak lub ketoprofen. Przy braku skuteczności, w leczeniu szpitalnym można zastosować petydynę. Leki rozkurczowe, jakie stosuje się w kolce wątrobowej to drotaweryna i hioscyna. U chorego, u którego w trakcie kolki występują uporczywe wymioty mogą wystąpić objawy odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych. Wówczas konieczne będzie dożylne podanie płynów w celu wyrównania zaburzeń wodno-elektrolitowych. Jeśli rozwinie się zapalenie pęcherzyka żółciowego na tle kamicy konieczne jest leczenie chirurgiczne oraz antybiotykoterapia. 

Domowe sposoby na atak kolki wątrobowej

W zapobieganiu nawrotom kolki wątrobowej ważna jest też odpowiednie odżywianie. Wskazana jest dieta lekkostrawna z ograniczeniem tłuszczu. Dozwolone jest spożywanie np. jasnego pieczywa, chudego nabiału, chudego mięsa oraz warzyw z wyłączeniem roślin strączkowych i kapustnych. U osób otyłych zaleca się redukcję masy ciała.

Na rynku dostępne są preparaty ziołowe zawierające terpeny pochodzenia roślinnego, takie jak menton, borneol, czy pinen. Są one pomocne w leczeniu łagodnych objawów kamicy żółciowej. Jednak same zioła w przypadku napadu kolki wątrobowej mogą okazać się niewystarczające.

Jak zapobiec kolce wątrobowej (żółciowej)?

Jednym ze sposobów na zapobieganie atakom kolki wątrobowej jest usunięcie pęcherzyka żółciowego. Jest to podstawowa metoda leczenia w przypadku objawowej kamicy i jej powikłań takich jak zapalenie pęcherzyka. Zabieg wykonuje się laparoskopowo lub klasycznie metodą otwartą. W przypadku bezobjawowej kamicy należy w ramach poradni chirurgicznej rozważyć usunięcie pęcherzyka w trybie planowym. Profilaktyczne usunięcie pęcherzyka jest zalecane np. u osób skrajnie otyłych lub w przypadku ostrego zapalenia trzustki na podłożu kamicy żółciowej. O ile nie ma przeciwwskazań, można podjąć próbę kilkumiesięcznej terapii kwasem ursodeoksycholowym w celu rozpuszczenia złogów. Metoda ta jest najczęściej skuteczna w przypadku małych kamieni.