Kamica żółciowa – przyczyny i objawy. Jak wygląda leczenie kamicy pęcherzyka żółciowego?
Piotr Ziętek

Kamica żółciowa – przyczyny i objawy. Jak wygląda leczenie kamicy pęcherzyka żółciowego?

Kamica żółciowa jest schorzeniem dróg żółciowych. W kamicy pęcherzyka żółciowego tworzą się złogi, czyli tzw. kamienie. Choroba ta może nie dawać żadnych objawów lub wywoływać nagły, ostry ból pod żebrami po prawej stronie zwany atakiem kolki żółciowej. Jakie są przyczyny pojawienia się kamicy żółciowej i jak wygląda jej leczenie?

Kamica żółciowa to dosyć powszechna choroba polegająca na odkładaniu się złogów wewnątrz pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych. U większości pacjentów nie daje ona żadnych objawów. Jednak pozostała część osób może doświadczyć napadu kolki żółciowej lub powikłań w postaci zapalenia pęcherzyka żółciowego. 

Kamica żółciowa – co to takiego? 

Kamica żółciowa polega na wytrącaniu się złogów wewnątrz pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych. Żółć to płyn produkowany w wątrobie. Bierze ona udział w trawieniu tłuszczu. W skład żółci wchodzą m.in. trudno rozpuszczalne w wodzie substancje takie jak kwasy żółciowe, cholesterol czy bilirubina. Z żółcią wydalane są także niektóre produkty przemiany materii oraz leki. Zaburzenia składu żółci lub pojawienie się w drogach żółciowych bakterii powodują wytrącanie się osadu w postaci złogów, tzw. kamieni żółciowych. Złogi te utrudniają przepływ żółci oraz podrażniają błonę śluzową pęcherzyka i dróg żółciowych, co jest przyczyną objawów i powikłań kamicy żółciowej.  

Przyczyny kamicy żółciowej 

Mechanizm powstawania kamieni żółciowych jest złożony, a w zależności od sposobu ich powstawania mogą się one różnić składem. Zdecydowana większość złogów to kamienie cholesterolowe. Możliwe jest także powstawanie kamieni barwnikowych lub mieszanych.

Na wytrącanie się złogów ma wpływ kilka mechanizmów: zwiększenie produkcji cholesterolu, zmniejszenie wydzielania kwasów żółciowych, zaburzenia wchłaniania kwasów żółciowych w jelitach oraz zastój żółci. Występowaniu wymienionych mechanizmów sprzyjają np. podeszły wiek, płeć żeńska, skłonności dziedziczne czy otyłość. Do pozostałych czynników ryzyka należą: 

  • podwyższony poziom estrogenów, np. w wyniku stosowania leczenia hormonalnego, 
  • cukrzyca
  • ciąża, 
  • podwyższone stężenie trójglicerydów we krwi, 
  • stosowanie niektórych antybiotyków, leków przeciwdepresyjnych i fibratów, 
  • mukowiscydoza, 
  • wzmożony rozpad czerwonych krwinek, jak w przypadku anemii hemolitycznej, 
  • żywienie pozajelitowe, 
  • choroba Leśniowskiego-Crohna
  • marskość wątroby
  • przewlekłe infekcje bakteryjne dróg żółciowych. 

Powiązane produkty

Kamica żółciowa – objawy 

Podczas przyjmowania pokarmu pęcherzyk żółciowy obkurcza się, wydzielając żółć do dwunastnicy. Kamienie żółciowe obecne w jego wnętrzu mogą zatkać ujście pęcherzyka. Powoduje to wzrost ciśnienia w jego wnętrzu. Jest to przyczyna głównego objawu kamicy żółciowej – ataku kolki żółciowej – to nagły, ostry ból pod prawym łukiem żebrowym. Zwykle trwa on kilka godzin, po czym stopniowo ustępuje. Kolka żółciowa występuje głównie po spożyciu tłustego posiłku. Ma również tendencję do nawracania. Napadowi kolki żółciowej mogą towarzyszyć również mniej specyficzne objawy takie jak nudności, wymioty, wzdęcia czy zgaga. W trakcie badania lekarskiego można stwierdzić ból przy uciskaniu i potrząsaniu okolicy wątroby. Czasami w miejscu, gdzie boli, wyczuwalny jest powiększony pęcherzyk żółciowy.

Jeśli objawy utrzymują się powyżej sześciu godzin lub towarzyszy im gorączka, należy niezwłocznie udać się do szpitala. Są to symptomy świadczące o możliwych powikłaniach kamicy żółciowej. 

Leczenie kamicy żółciowej 

W leczeniu napadu kolki żółciowej stosuje się leki przeciwbólowe takie jak paracetamol, diklofenak czy ketoprofen. Dodatkowo stosuje się leki rozkurczowe zawierające drotawerynę, papawerynę lub hioscynę. Większość tych leków jest dostępna bez recepty. W razie nieskuteczności zaleca się silniejsze leki opioidowe, jednak są one podawane tylko w warunkach szpitalnych. Takie leczenie zwykle skutkuje ustąpieniem objawów. Następnie należy rozważyć leczenie chirurgiczne. Wykonuje się usunięcie pęcherzyka żółciowego, czyli cholecystektomię. Zabieg przeprowadza się laparoskopowo lub podczas klasycznej operacji. Zwykle zleca się badanie histopatologiczne usuniętego pęcherzyka.  

Po operacji bardzo istotne jest stosowanie diety o zmniejszonej zawartości tłuszczu.  

W przypadku chorych, u których występują przeciwwskazania do leczenia chirurgicznego kamicy żółciowej, można podjąć próbę farmakologicznego rozpuszczenia złogów z użyciem kwasu ursodeoksycholowego. Jest to jeden z kwasów żółciowych, który pomaga rozpuścić kamienie cholesterolowe. Ten rodzaj terapii jest jednak długotrwały. Ponieważ rozpuszczanie kamieni w ten sposób jest bardzo powolne, leki należy przyjmować nawet przez dwa lata. Istnieje również stosunkowo duże ryzyko nawrotów.

Leczenie kamicy żółciowej kwasem ursodeoksycholowym jest przeciwwskazane w ciąży, u osób otyłych, w chorobach wątroby oraz w przypadku obecności dużych lub licznych złogów. 

Kamica żółciowa – powikłania 

Jednym z częstszych powikłań kamicy żółciowej jest ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego. To wskazanie do pilnego chirurgicznego usunięcia pęcherzyka. Dodatkowo stosuje się antybiotykoterapię oraz leczenie przeciwbólowe i rozkurczowe jak w przypadku kolki wątrobowej. Nieleczone zapalenie pęcherzyka żółciowego prowadzi do groźnych dla życia komplikacji takich jak zapalenie otrzewnej, ropniak pęcherzyka, ropień wątroby

Drobne kamienie żółciowe mogą wydostać się z pęcherzyka, powodując kamicę przewodową, ostre zapalenie przewodów żółciowych, ostre zapalenie trzustki lub niedrożność jelit. Objawy kamicy przewodowej są podobne jak w przypadku kolki żółciowej. W przypadku zapalenia dróg żółciowych dodatkowo pojawia się wysoka gorączka z dreszczami. Mogą wystąpić również objawy wstrząsu i zaburzenia świadomości.

Podstawową metodą służącą do uwalniania kamieni żółciowych z przewodów żółciowych jest endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW) ze sfinkterektomią. 

Kamica żółciowa – profilaktyka 

Większość przypadków kamicy żółciowej nie daje żadnych objawów, a często kamienie w pęcherzyku można wykryć przypadkowo podczas badania USG wykonywanego z innej przyczyny. Nie przeprowadza się jednak rutynowego usunięcia pęcherzyka żółciowego. Można rozważyć profilaktyczną cholecystektomię u osób w młodym wieku lub skrajnie otyłych. Wyjątkiem jest sytuacja, w której cały pęcherzyk żółciowy jest uwapniony. Mówi się wówczas o pęcherzyku porcelanowym. Jest to istotny czynnik ryzyka rozwoju raka pęcherzyka. U niektórych pacjentów można rozważyć próbę profilaktycznego rozpuszczenia kamieni żółciowych z zastosowaniem kwasu ursodeoksycholowego. 

Wskazówki dla pacjenta z kamicą żółciową 

Wpływ niektórych czynników ryzyka kamicy żółciowej można zminimalizować, stosując odpowiednie zmiany stylu życia.  

Pośrednią rolę w rozwoju choroby ma nieprawidłowa dieta bogata w kalorie, rafinowane węglowodany, nasycone kwasy tłuszczowe i uboga w błonnik. Nieprawidłowe odżywianie sprzyja głównie powstawaniu kamieni cholesterolowych. Tak więc dieta o zmniejszonej zawartości tłuszczu, bogata w błonnik oraz zawierająca świeże warzywa i owoce pomoże opóźnić rozwój kamicy żółciowej. Oprócz stosowania odpowiedniej diety w kamicy żółciowej, warto także zwrócić uwagę na masę ciała. Osoby otyłe powinny podjąć próbę pozbycia się zbędnych kilogramów. Należy jednak skorzystać z fachowej pomocy dietetycznej. Zbyt duży deficyt kaloryczny również przyczynia się do powstawania kamieni żółciowych. Wskazana jest także regularna aktywność fizyczna.  

Uszkodzenie wątroby sprzyja rozwojowi kamicy żółciowej. Z tego powodu zalecane jest ograniczenie spożywania alkoholu i palenia papierosów.

Osoby chorujące na cukrzycę, hipercholesterolemię lub hipertriglicerydemię powinny stosować się do zaleceń lekarskich, aby utrzymywać wartości stężeń cukru i lipidów w granicach normy. Powyższe wskazówki poza zmniejszeniem ryzyka napadu koli żółciowej mają również korzystny wpływ ze względu na profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych. 

Kamica żółciowa a ziołoterapia

Uzupełnieniem diety i leczenia farmakologicznego w kamicy żółciowej może być leczenie ziołami. Pomocne mogą być rośliny o działaniu żółciopędnym, ponieważ stymulują one produkcję kwasów żółciowych. Należą do nich zioła takie jak mniszek lekarski, oman, dziurawiec, krwawnik, mięta pieprzowa, a także imbir i ostryż długi (kurkuma).

Jednym z ostatnio popularnych domowych sposobów na kamicę żółciową jest picie małej ilości roztworu octu jabłkowego. Nie potwierdzono skuteczności tej metody w rozpuszczaniu kamieni żółciowych. Istnieją pewne doniesienia o korzystnym wpływie regularnego spożywania niewielkich ilości octu jabłkowego na stężenia cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Tego typu metody nie powinny jednak w żadnym wypadku zastępować zasad żywienia zalecanych osobom z kamicą żółciową. 

  1. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015, s. 1089-1095. 
  2. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2014, s. 352-353. 
  3. W. Noszczyk (red.), Chirurgia, Warszawa 2009 s. 824-830. 
  4. Z. Beheshti, Y. Huak Chan, H. Sharif Nia i in., Influence of apple cider vinegar on blood lipids, „In Life Science Journal”, nr 2431-2440 (9) 2012. 
  5. N. A. Spiridonov, Mechanisms of Action of Herbal Cholagogues, „Medicinal & Aromatic Plants”, nr 1-4 (5) 2012. 
  6. M. Bryl, Choroby wątroby i dróg żółciowych w gabinecie lekarza POZ, „Termedia” [online], https://www.termedia.pl/poz/Choroby-watroby-i-drog-zolciowych-w-gabinecie-lekarza-POZ,25655.html, [dostęp:] 22.07.2020. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

  • Synbiotyki – kiedy je stosować? Czym się różnią od probiotyków i prebiotyków?

    Wielu ekspertów wskazuje, że stosowanie probiotyku i prebiotyku w postaci jednego produktu, czyli synbiotyku, przynosi większe korzyści niż stosowanie samego probiotyku. Synbiotyki regenerują florę jelitową oraz wzmacniają odporność, a także przynoszą dodatkowe korzyści dla organizmu, ponieważ wspomagają leczenie licznych chorób. Kiedy należy stosować synbiotyki? Jak dobrać odpowiednią dawkę?

  • Uprawnienia farmaceuty – recepty na szczepienia, dostęp do Internetowego Konta Pacjenta

    Od 14 lutego 2025 roku farmaceuci w Polsce mogą wystawiać recepty na refundowane szczepionki. Szczepienie musi odbyć się w aptece, w której została wystawiona recepta. Pacjent może również udostępnić farmaceucie lub aptece swoje IKP. Wprowadzone zmiany zapewnią szybszy i lepszy dostęp do refundowanych szczepień.

  • Do 250 zł miesięcznie na leki. Kto może otrzymać pomoc?

    Gminy i miasta w Polsce prowadzą tzw. programy osłonowe, dzięki którym można otrzymać do 250 zł miesięcznie na zakup leków. Mogą z nich korzystać wybrane grupy pacjentów. Kto może przystąpić do pomocy lekowej w 2025 roku?

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zaszczep się w aptece. Lista chorób zakaźnych, przeciw którym zaszczepi farmaceuta

    Od 2025 roku farmaceuci w aptekach mogą wykonywać szczepienia ochronne dla osób dorosłych (powyżej 18. roku życia) przeciwko wybranym chorobom. Program szczepień w aptekach obejmuje zarówno szczepienia bezpłatne dla określonych grup, jak i odpłatne w całości lub częściowo dla pozostałych pacjentów.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl