ból brzucha przy chorobie Crohna
Paulina Brożek

Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczące pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpo objawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crona? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – charakterystyka

Choroba Leśniowskiego i Crohna (łac. morbus Leśniowski-Crohn, ang. Crohn’s disease, CD; potoczne określenie „choroba Crohna”) należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit. Jest to przewlekły, pełnościenny, ziarniniakowy proces zapalny mogący dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego, od jamy ustnej aż do odbytu.

Zmiany zapalne mają charakter odcinkowy (pomiędzy fragmentami zmienionymi chorobowo występują zdrowe odcinki przewodu pokarmowego). Proces chorobowy rozpoczyna się w błonie śluzowej, obejmując stopniowo wszystkie warstwy ściany przewodu pokarmowego. Najczęstszą lokalizacją jest końcowy odcinek jelita krętego, następnie jelito cienkie i grube oraz samo jelito grube. Zmiany zlokalizowane w przełyku, żołądku, dwunastnicy stanowią niewielki odsetek. Przewlekle trwający proces zapalny prowadzi do zniszczenia i włóknienia ścian przewodu pokarmowego oraz powstawania przetok i zwężeń.

Najwyższą zapadalność na chorobę Crohna obserwuje się w wysoko rozwiniętych krajach Europy i Ameryki Północnej. Według danych zachorowalność szacuje się 5 przypadków na 100 tysięcy mieszkańców na rok. Szacunkowo liczba zachorowań na nieswoiste zapalenia jelit zwiększa się 2-krotnie co dekadę, a w ostatnich latach obserwuje się zwiększenie częstości zachorowań na chorobę Leśniowskiego-Crohna u dzieci. Szczyt zachorowań przypada na wiek młodzieńczy oraz na 3. i 4. dekadę życia.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny

Dokładna etiologia choroby dotychczas nie została wyjaśniona. Obecny stan wiedzy wśród mechanizmów powstania choroby Crohna wymienia  trzy podstawowe czynniki: predyspozycję genetyczną, mikroflorę jelitową oraz odpowiedz immunologiczna błony śluzowej przewodu pokarmowego pacjenta. Choroba rozwija się u podatnych genetycznie osób, u których pod wpływem czynników środowiskowych dochodzi do upośledzenia mechanizmów odpowiedzi immunologicznej. Z tego powodu nie istnieje leczenie przyczynowe choroby Leśniowskiego-Crohna. Celem leczenia jest łagodzenie zaostrzeń, podtrzymywanie okresów remisji oraz zapobieganie powikłaniom choroby.

Powiązane produkty

Choroba Leśniowskiego-Crohna – objawy

Osłabienie, gorączka, utrata masy ciała należą do nieswoistych objawów ogólnych. Objawy miejscowe zależne są od lokalizacji, stopnia zaawansowania i rozległości zmian w przewodzie pokarmowym.  Najczęściej występująca – bo u 40–50% chorych – postać klasyczna z zajęciem końcowego odcinka jelita krętego charakteryzuje się występowaniem bólu brzucha w prawym dolnym kwadrancie, nasilającego się po posiłkach, i biegunki. Rzadko obserwujemy domieszkę krwi w stolcu. W badaniu przedmiotowym niekiedy wyczuwalny jest guz w okolicy prawego dołu biodrowego. Postać choroby, w której dochodzi do zajęcia dużego odcinka jelita cienkiego, prowadzi do zespołu upośledzonego wchłaniania (biegunka tłuszczowa, niedobór witaminy B12, niedokrwistość, hipoproteinemia), z czasem prowadząc do niedożywienia i wyniszczenia organizmu.

W przypadku, gdy w skutek choroby zajęte jest jelito grube, symptomy – tj. biegunka, ból brzucha – mogą przypominać objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Owrzodzenia, szczeliny, ropnie i przetoki około odbytowe obecne są przy zajęciu okolicy odbytu. Znacznie rzadziej zajęte są jama ustna (ból, afty, owrzodzenia), przełyk (dysfagia, odynofagia), żołądek i dwunastnica (wymioty, bóle brzucha).

Choroba Leśniowskiego ma wieloletni, przewlekły przebieg z okresami zaostrzeń i remisji. Niestety, objawy choroby często utrzymują się, stale powodując znaczną niepełnosprawność i konieczność operacji z powodu powikłań.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – rozpoznanie

Rozpoznanie choroby Leśniowskiego-Crohna  ustala się na podstawie obrazu klinicznego oraz wyników badań endoskopowych, laboratoryjnych, radiologicznych i histopatologicznych.  

Podstawowym badaniem jest ileokolonoskopia (kolonoskopia z ocena końcowego odcinka jelita krętego) z pobraniem wycinków do badania pod mikroskopem. Najwcześniej widoczne są drobne, aftowate owrzodzenia błony śluzowej, następnie jej nieregularny obrzęk z głębokimi owrzodzeniami, dającymi charakterystyczny efekt „brukowania”. W rektoskopii mogą wystąpić nieregularne zwężenia światła odbytnicy. Przy podejrzeniu zmian w jelicie cienkim, niedostępnym  dla zwykłych badań radiologicznych i endoskopowych, możliwe jest wykonanie endoskopii kapsułkowej. Zwężenia jelita cienkiego są przeciwwskazaniem do wykonania tego badania ze względu na ryzyko uwięźnięcia kapsułki endoskopowej.  

Badania obrazowe, jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa, pozwalają na uwidocznienie zmian zapalnych, pogrubienia ściany jelit, odcinków zwężeń, przetok, powiększonych węzłów chłonnych czy ropni.

Badania laboratoryjne obejmują ocenę morfologii, stężenie CRP, aktywność enzymów wątrobowych, poziom żelaza, jonogram. Przydatnym markerem świadczącym o aktywnym zapaleniu jest oznaczenie kalprotektyny i laktoferyny w kale. Pomocne w diagnostyce bywa wykonanie badań genetycznych i serologicznych.

Rozpoznanie potwierdza obecność odcinkowych zmian zapalnych (o charakterze zapalenia ziarniniakowego) w przewodzie pokarmowym w badaniu endoskopowym i histologicznym. W rozpoznaniu różnicowym choroby Leśniowskiego-Crohna należy uwzględnić m.in. gruźlicę jelit, zapalenie wyrostka robaczkowego, zespół jelita drażliwego, raka okrężnicy czy niedokrwienne zapalenie jelita grubego.

Choroba Crohna – leczenie i ogólne zalecenia

Głównym celem leczenia choroby Crohna jest łagodzenie przebiegu zaostrzeń i zapobieganie nawrotom. Wyleczenie całkowite jest niemożliwe, ale zdarzają się łagodne postacie choroby przebiegające praktycznie bez zaostrzeń.

Zalecenia ogólne obejmują:

  • zaprzestanie palenia papierosów – udowodnione znaczenie w zapobieganiu nawrotów,
  • unikanie czynników powodujących zaostrzenia: stresu, zakażeń, niektórych leków,
  • uzupełnianie niedoborów powstałych wskutek zespołu złego wchłaniania (leczenie niedokrwistości, niedoborów witaminowych, zaburzeń elektrolitowych).

Leczenie farmakologiczne polega na przyjmowaniu leków hamujących patologiczną odpowiedź immunologiczną. Najczęściej stosowanymi grupami leków są:

  • leki przeciwzapalne – glikokortykosterydy (prednizon, prednizolon, budezonid, hydrokortyzon),
  • leki immunosupresyjne stosowane w leczeniu podtrzymującym remisję (azatiopryna, merkaptopuryna, metotreksat),
  • leki biologiczne (infliksymab, adalimumab, wedolizumab, ustekinumab),
  • antybiotyki – uzasadnione w leczeniu niektórych powikłań.
Leczenie objawowe obejmuje stosowanie leków przeciwbólowych i leków przeciwbiegunkowych.

Ze względu na częste występowanie miejscowych powikłań (przetoki, ropnie), zwężeń lub niedrożności jelit leczenie Leśniowskiego-Crohna obejmuje również leczenie chirurgiczne. Niekiedy konieczne jest wyłonienie tymczasowe stomii. Wskazaniami do leczenia operacyjnego są:

  • krwawienie niemożliwe do opanowania endoskopowego,
  • niedrożność z cechami perforacji i zapalenia otrzewnej,
  • rak lub dysplazja nabłonka gruczołowego,
  • ropnie wewnątrzbrzuszne,
  • piorunujący przebieg choroby niereagujący na leczenie zachowawcze,
  • przetoki powodujące zespół złego wchłaniania.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – zalecenia żywieniowe

Ogólne wskazówki dotyczące modyfikacji diety obejmują:

  • unikanie spożywanie niepasteryzowanych produktów mlecznych,
  • ograniczenie spożycia czerwonego mięsa, wędlin o wysokim stopniu przetworzenia,
  • niespożywanie produktów zawierających karagen, karboksymetylocelulozę, dwutlenek tytanu , siarczyny, maltodekstrynę, sztuczne substancje słodzące,
  • u chorych z istotnymi zwężeniami w przewodzie pokarmowym ograniczenie nierozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego,
  • stosowanie diety o małej zawartości fermentujacych oligo-, di- i monosacharydów.

Choroba Leśniowskiego-Crohna a rak jelita grubego i inne powikłania

Powikłania miejscowe choroby Crohna obejmują zewnętrzne przetoki okołoodbytowe i jelitowo-skórne, wewnętrzne przetoki między pętlami jelit, pęcherzem moczowym lub pochwą, zwężenie światła jelit, niedrożność, masywny krwotok, ropnie międzypętlowe. Rak jelita grubego jest odległym i na szczęście rzadkim powikłaniem (ok. 1,5% chorych). Z tego powodu zalecane jest wykonywanie kolonoskopii co 2 lata.

Powikłania pozajelitowe mogą być ogólnoustrojowe (zwiększone ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, powikłania stawowe) lub dotyczyć poszczególnych narządów (pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych, zapalenie nadtwardówki, twardówki i błony naczyniowej oka, rumień guzowaty).

  1. Choroby wewnętrzne, pod red. prof.dr.hab. A. Szczeklika, Kraków 2005.
  2. J. Torres, S. Mehandru, J. F. Colombel i in., Crohn’s disease, „Lancet, nr 389 2017.
  3. D. K. Podolsky, Inflammatory bowel disease, „The New England Journal of Medicine”, nr 347 2002.
  4. A. T. Abegunde, B. H. Muhammad, O. Bhatti i in., Environmental risk factors for inflammatory bowel diseases: evidence based literature review, „World Journal of Gastroenterology”, nr 22 2016.
  5. M. S. Desai, A. M. Seekatz, N. M. Koropatkin i in., A dietary fiberdeprived gut microbiota degrades the colonic mucus barrier and enhances pathogen susceptibility, „Cell”, nr 167 2016.
  6. J. K. Ritchie, J. Wadsworth, J. E. Lennard-Jones i in., Controlled multicentre therapeutic trial of an unrefined carbohydrate, fibre rich diet in Crohn’s disease, „British Medical Journal (Clin. Res. Ed.)”, nr 295 1987.
  7. C. S. Brotherton, C. A. Martin, M. D. Long i in., Avoidance of fiber is associated with greater risk of Crohn’s disease flare in a 6-month period, „Clinical Gastroenterology and Hepatology”, nr 14 2016.
  8. E. A. Magee, L. M. Edmond, S. M. Tasker i in., Associations between diet and disease activity in ulcerative colitis patients using a novel method of data analysis, „Nutrition Journal”, nr 4 2005.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Może się pojawić na bazie m.in. chorób ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo, że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto jest się zwrócić o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij