Ból przy przełykaniu (odynofagia) – co oznacza i co robić, gdy się pojawi?
Piotr Ziętek

Ból przy przełykaniu (odynofagia) – co oznacza i co robić, gdy się pojawi?

Odynofagia oznacza ból podczas przełykania. Do jej przyczyn zalicza się choroby przełyku, nowotwory, a także zalegające ciała obce w przełyku. Niekiedy ból pojawia się podczas przełykania śliny i towarzyszy on zazwyczaj zapaleniu gardła. Jak wygląda diagnostyka odynofagii? W jaki sposób leczy się ból przy przełykaniu?

Odynofagia, czyli inaczej ból przy przełykaniu, jest jednym z zaburzeń przełykania. Jest to niepokojący objaw, który może świadczyć o poważnych chorobach przewodu pokarmowego. Nagłe pojawienie się zaburzeń połykania wymaga zasięgnięcia pomocy lekarskiej. 

Ból przy przełykaniu (odynofagia) – czym jest? 

Odynofagia oznacza ból przy przełykaniu i jest jednym z objawów dysfagii, czyli zaburzeń połykania. Może występować podczas przyjmowania różnego rodzaju pokarmów, zarówno stałych, jak i płynu, a nawet śliny. Ból często jest spowodowany podrażnieniem przez pokarm uszkodzonej błony śluzowej przełyku, gardła lub jamy ustnej. Uszkodzenie to może być wywołane stanami zapalnymi, infekcjami lub czynnikami chemicznymi, takimi jak kwaśny sok żołądkowy. Urazy przełyku powstają także w wyniku połknięcia substancji żrących lub ostrych przedmiotów. Ból przy połykaniu może występować razem z innymi zaburzeniami połykania

Ból przy przełykaniu – objawy  

Ból związany z przełykaniem może mieć różny charakter. W przypadku zmian zapalnych jamy ustnej i gardła ból jest zwykle ostry. Czasami jest tak silny, że uniemożliwia połykanie. Szczególnie u dzieci ból gardła przy przełykaniu może powodować odruchowe wypluwanie lub zwracanie pokarmu. Jeśli przyczyną jest uszkodzenie przełyku, ból ma charakter gniotący i jest zlokalizowany za mostkiem. Czasami ból przy przełykaniu może być palący jak w przypadku choroby refluksowej. Ma to miejsce szczególnie u osób z zapaleniem lub nadżerkami błony śluzowej przełyku, po spożyciu substancji drażniących takich jak alkohol, pikantne przyprawy, kwaśne warzywa i owoce.

Odynofagii towarzyszą też inne zaburzenia połykania, np. zarzucanie treści pokarmowej do gardła. W przypadku uchyłku Zenkera dodatkowo pojawiają się ucisk (gula) w gardle oraz nieprzyjemny zapach z ust. 

Powiązane produkty

Ból przy przełykaniu a choroby  

Wyróżnia się następujące rodzaje zaburzeń połykania: 

  • przedprzełykowe, 
  • przełykowe, 
  • czynnościowe. 

W każdym z nich może pojawić się także ból towarzyszący połykaniu. Za zaburzenia przedprzełykowe odpowiadają głównie zmiany zapalne i anatomiczne jamy ustnej i gardła. Ból gardła przy przełykaniu może pojawić się np. w przypadku przeziębienia, anginy, kiły, powiększenia węzłów chłonnych lub ślinianek. Ból towarzyszący przełykaniu w przypadku zmian zapalnych może być również zlokalizowany w obrębie szyi, tchawicy lub tylnej części języka. Zmiany anatomiczne mogą być z kolei spowodowane ciężkimi zwyrodnieniami kręgosłupa szyjnego lub obecnością nowotworów jamy ustnej. Ból pod żuchwą przy przełykaniu, przy jedzeniu, a nawet na myśl o jedzeniu może być oznaką kamicy ślinianek. Najczęściej choroba ta dotyczy właśnie ślinianki podżuchwowej.  

Ból pochodzący z przełyku powinien skłonić do zasięgnięcia porady lekarskiej i pogłębienia diagnostyki. Często jego przyczyną jest choroba refluksowa przełyku. W takim przypadku należy wdrożyć odpowiednie leczenie nie tylko po to, aby uniknąć groźnych powikłań. Trudności w połykaniu mogą być też spowodowane uciskiem na przełyk ze strony innych narządów klatki piersiowej. Dzieje się tak np. w przypadku wola zamostkowego, wad zastawkowych serca prowadzących do jego powiększenia, przepukliny rozworu przełykowego lub guzów nowotworowych.

Ból przy przełykaniu jest też typowym objawem raka przełyku. Niestety, w momencie pojawiania się bólu lub trudności w połykaniu, nowotwór jest już zwykle w zaawansowanym stadium. Bóle związane z połykaniem mogą być też skutkiem uszkodzenia przełyku jako powikłania radioterapii przeciwnowotworowej.  

Przełyk stale wykonuje ruchy perystaltyczne mające przetransportować pokarm z gardła do żołądka. W chorobach takich jak achalazja, rozlany kurcz przełyku, twardzina układowa lub różnego rodzaju polineuropatiach prawidłowa czynność przełyku jest zaburzona. Może to być przyczyną zaburzeń połykania i odynofagii. 

Diagnostyka i leczenie odynofagii (bólu przy przełykaniu) 

Ból pochodzenia przełykowego najlepiej diagnozować poprzez wykonanie badania endoskopowego. W trakcie gastroskopii można stwierdzić zmiany w obrębie błony śluzowej, guzy utrudniające przedostawanie się pokarmu oraz obecność ciał obcych. Czasami podczas endoskopii możliwe jest też usunięcie ciała obcego. 

Innym przydatnym badaniem może okazać się zdjęcie RTG górnego odcinka przewodu pokarmowego po doustnym podaniu kontrastu. Przy podejrzeniu zmian w obrębie klatki piersiowej wywierających ucisk na przełyk pomocna może być tomografia komputerowa. Diagnostyka pod kątem stanów zapalnych i zmian w obrębie jamy ustnej opiera się na zwykłym badaniu lekarskim. Czasami może być konieczna porada specjalisty, np. laryngologa.  

Zaburzenia czynnościowe przełyku również wymagają specjalistycznych badań takich jak manometria lub pH-metria przełyku. W diagnostyce różnicowej bólu w klatce piersiowej zawsze należy uwzględnić chorobę niedokrwienną serca oraz zatorowość płucną. 

Jednym z najbardziej uporczywych objawów towarzyszących zwykłemu przeziębieniu lub wirusowemu zapaleniu gardła jest ból przy przełykaniu śliny. Leczenie w tym wypadku jest wyłącznie objawowe. Znane są różnego rodzaju domowe sposoby mogące przynieść ulgę. Zaleca się płukanie gardła wodą z solą oraz inhalacje roztworem soli. Dodatkowo można stosować ogólnodostępne leki przeciwbólowe oraz pastylki do ssania. Do płukania gardła wykorzystuje się również napary z ziół o działaniu przeciwzapalnym, np. z szałwii. W bakteryjnych zapaleniach górnych dróg oddechowych stosuje się leczenie przyczynowe w postaci antybiotyków. Z kolei przy kandydozie przełyku, gardła i jamy ustnej zastosowanie mają leki przeciwgrzybicze. Guzy w obrębie klatki piersiowej oraz przepuklina rozworu przełykowego wymagają leczenia chirurgicznego. Różnego rodzaju zwężenia przełyku, w tym achalazję przełyku, można leczyć endoskopowo.

Ból przy przełykaniu w przebiegu czynnościowych chorób przełyku (tzn. takich, przy których nie występują nieprawidłowości anatomiczne lub stan zapalny) bywa problematyczny w rozpoznawaniu i leczeniu. Zastosowanie w tym przypadku mają leki przeciwdepresyjne. Pomocna jest również psychoterapia. 
  1. W. Noszczyk (red.), Chirurgia. Warszawa 2009. 
  2. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015. 
  3. Ł. Strzeszyński, Choroby czynnościowe układu pokarmowego – wytyczne rzymskie IV (2016). Część I: Choroby czynnościowe przełyku, „Medycyna Praktyczna”, nr 25-28 (9) 2017. 
  4. N. Hossain, J. De Caestecker, Acute oesophageal symptoms, „Clinical Medicine”, nr 477-481 (15) 2015. 
  5. A. Wawrzyniak, Racjonalna terapia ostrych infekcji górnych dróg oddechowych, „Forum Medycyny Rodzinnej”, nr 401-406 (5) 2011. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć. Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, że na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?

  • Mutacje BRCA – refundowane badania dostępne bez skierowania do szpitala

    Od 1 lipca 2025 r. weszły w życie kluczowe zmiany w dostępności do diagnostyki mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2. Ministerstwo Zdrowia umożliwiło przeprowadzanie refundowanych badań genetycznych w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu dotychczasowy obowiązek hospitalizacji został zniesiony. To istotny krok w kierunku skrócenia ścieżki diagnostycznej i zwiększenia dostępności terapii celowanych dla pacjentów onkologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl