Kamica nerkowa (moczowa) – przyczyny, objawy i leczenie

1. Jak objawia się kamica nerkowa?
2. Gdzie boli przy kamicy nerkowej?
3. Jak leczyć kamicę nerkową?
4. Czego nie powinno się jeść przy kamicy nerkowej?

Jak objawia się kamica nerkowa?

Atak kamicy nerkowej jest najczęściej nagły i postępuje gwałtownie. Główne objawy, które mu towarzyszą, to:

• ból okolicy lędźwiowej, który promieniuje do pachwiny i spojenia łonowego;
• dyskomfort w podbrzuszu;
• nudności i wymioty;
• częste oddawanie moczu w małej ilości;
• dreszcze i gorączka – szczególnie gdy w układzie moczowym rozwinie się proces zapalny;
• omdlenia;
• krwiomocz – ponieważ kamienie nerkowe, przemieszczając się z nerki w kierunku pęcherza moczowego, uszkadzają moczowód.

Kamica moczowa wywołuje objawy, które mogą być pomylone m.in. z ostrym odmiedniczkowym zapaleniem nerek, zapaleniem wyrostka robaczkowego czy kamicą pęcherzyka żółciowego. W celu zróżnicowania tych schorzeń należy wykonać badanie moczu oraz USG lub RTG jamy brzusznej.

Gdzie boli przy kamicy nerkowej?

Objawy kamicy nerkowej są bardzo charakterystyczne, a ich główną składową jest tzw. kolka nerkowa. Pod tym pojęciem kryje się ból zlokalizowany w okolicy lędźwiowej, w dolnej partii pleców. Charakterystyczne jest jego promieniowanie w kierunku pachwiny, narządów płciowych zewnętrznych, spojenia łonowego czy podbrzusza – w zależności m.in. od lokalizacji kamieni w układzie moczowym.

Jak leczyć kamicę nerkową?

Najczęściej w pierwszej kolejności stosuje się leczenie zachowawcze, którego głównym celem jest uśmierzenie bólu wywołanego obecnością kamienia nerkowego. Ponadto do terapii dołącza się leki rozkurczowe, dzięki którym światło moczowodu poszerza się, zwiększając prawdopodobieństwo samoistnego wydalenia złogów obecnych w układzie moczowym.

Bezwzględne wskazania do konsultacji urologicznej to:

• manifestujące się gorączką zapalenie układu moczowego wywołane kamicą nerkową;
• niemożność oddawania moczu wywołana zablokowaniem dróg moczowych przez kamień nerkowy;
• kolka nerkowa nieustępująca po podaniu leków przeciwbólowych.

Takie stany wymagają specjalistycznego i szybkiego leczenia, np. antybiotykoterapii oraz stałego monitorowania parametrów chorego.

Jeżeli kamica nerkowa jest spowodowana kamieniem zbyt dużym, aby pacjent samodzielnie go wydalił, urolog wdroży leczenie zabiegowe bądź operacyjne. Bardzo skuteczną i stosunkowo mało inwazyjną metodą jest litotrypsja pozaustrojowa. Podczas tego zabiegu przezskórne oddziaływanie fal elektromagnetycznych wstrząsa złogami obecnymi w układzie moczowym, co niemal dosłownie rozpuszcza kamienie nerkowe. Kamica moczowa może być leczona tym sposobem u niemal wszystkich pacjentów z wyłączeniem kobiet w ciąży i osób z upośledzoną krzepliwością krwi. Jeżeli z jakiegoś powodu po zastosowaniu litotrypsji szczątki złogu nie zostaną wydalone, kamień nerkowy należy usunąć operacyjnie.

Czego nie powinno się jeść przy kamicy nerkowej? Dieta

Głównym sposobem zapobiegania nawrotowi kamicy nerkowej jest spożywanie odpowiedniej ilości płynów. Zaleca się, aby pacjent, który ma tendencję do odkładania się złogów w nerkach, wypijał co najmniej 2 litry wody dziennie, a więcej podczas przebiegającej z gorączką infekcji i w upalne dni. Niestety, napoje kolorowe nie są zalecane – również coca-cola, która rozpuszcza kamień w gospodarstwie domowym, sprzyja tworzeniu się kamieni nerkowych. Dobrą alternatywą jest z kolei woda z cytryną, którą można pić w dużych ilościach przy kamicy nerkowej.

Niemal równie istotna jest odpowiednia dieta, która powinna zostać wdrożona przy pierwszym ataku kamicy nerkowej. Niestety, nie ma jednego uniwersalnego schematu komponowania posiłków dla pacjentów z kamicą moczową, ponieważ dolegliwość ta ma różnorakie przyczyny.

Jeżeli kamica nerkowa jest wywołana odkładaniem się szczawianów, wówczas dieta pacjenta powinna być dość lekka, o niskiej zawartości tłuszczów i bez konserwantów. Powinien on zrezygnować z mocnej herbaty, kawy, czekolady, konserw i kiszonek. Istotne jest również, aby suplementował magnez i wapń. Szczególnie narażone na wystąpienie kamicy tego typu są osoby cierpiące na chorobę Leśniowskiego-Crohna.

Kamienie zbudowane z kryształów kwasu moczowego mogą być wywołane nadmiernym spożywaniem białka zwierzęcego i piciem alkoholu. Aby zapobiegać ich nawrotom, należy stosować tzw. dietę ubogopurynową, czyli unikać spożywania ryb, mięsa i czekolady.

Jeżeli kamica moczowa występuje u dzieci w formie nawrotowej, można podejrzewać przyczynę genetyczną. Powodem jej występowania, czyli odkładania się cysteiny w układzie moczowym, jest zaburzenie pewnego szlaku metabolicznego. Dieta stosowana w tym schorzeniu powinna być ubogobiałkowa, z niską zawartością soli.