Dna moczanowa – przyczyny, objawy, leczenie, zalecenia przy podagrze

Spis treści: 

1. Przyczyny dny moczanowej
2. Objawy
3. Badania
4. Leczenie
5. Dieta i styl życia
6. Leczenie naturalne - czy zioła mogą być skuteczne?

Przyczyny dny moczanowej

Dna moczanowa (inaczej: podagra, artretyzm, skaza moczanowa) to zapalenie stawów spowodowane odkładaniem się kryształków moczanu sodu w płynie stawowym i innych tkankach. Do odkładania kryształów moczanu wapnia dochodzi na skutek zwiększonego stężenia kwasu moczowego (hiperurykemia) w organizmie. Sam wzrost stężenia kwasu moczowego nie jest jednoznaczny z wystąpieniem choroby. Przyczyną hiperurykemii jest nadmierne wytwarzanie moczanów lub niedostateczne wydalanie ich z moczem.

Wśród czynników sprzyjających wystąpieniu choroby, możemy wymienić:

• płeć męską (mężczyźni chorują siedmiokrotnie częściej niż kobiety),
• wiek – u mężczyzn powyżej 40. roku życia, u kobiet po menopauzie,
• dieta bogata w puryny, z których powstaje kwas moczowy (pokarmy mięsne, głównie podroby, buliony, niektóre owoce morza),
• nadużywanie alkoholu,
• otyłość lub nadwaga,
• przyjmowane leki (aspiryna w dużych dawkach, leki moczopędne, cyklosporyna),
• niedawny uraz lub operacja,
• choroby współistniejące (insulinooporność, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, niewydolność nerek, zespół metaboliczny).

Dna moczanowa – objawy

Dna moczanowa jest nabytą chorobą metaboliczną. Jej objawy są dość charakterystyczne, przy czym inne towarzyszą ostremu atakowi artetyzmu, a inne pojawiają się w fazie przewlekłej choroby. 

Dna moczanowa – faza ostra    

Na typowy obraz ostrego ataku dny moczanowej składają się: nagłe wystąpienie silnego bólu w stawie, świąd, zaczerwienienie w okolicy charakterystycznych stawów. Tkanka podskórna jest obrzęknięta, a skóra nad zajętym stawem jest napięta, błyszcząca z tendencją do złuszczania. Powyższe zmiany dotyczą głównie stawu śródstopno-paliczkowego I, choć mogą obejmować również stawy skokowe, kolanowe, rzadziej stawy kończyn górnych. Podczas ataku podagry mogą wystąpić objawy ogólnoustrojowe, tj. gorączka, dreszcze, uczucie rozbicia.

Poznaj także inne przyczyny bólu stawów.

Dna moczowa przewlekła

Niewłaściwe leczenie hiperurykemii może prowadzić do wystąpienia przewlekłej postaci dny moczanowej, w której odkładające się złogi powodują niszczenie chrząstki i nasad kostnych, prowadząc do zniekształcenia stawu i niepełnosprawności. Złogi kryształów moczanu mogą powstawać także w innych częściach organizmu, tworząc tzw. guzki dnawe. Najczęściej pojawiają się na małżowinach usznych i w okolicy stawów stóp i rąk. Guzki o dużych rozmiarach mogą uciskać okoliczne nerwy, powodując np. zespół cieśni nadgarstka.

W zaawansowanej i nieleczonej postaci choroby dochodzi do uszkodzenia narządów wewnętrznych. Najczęściej zajętym narządem są nerki. W przebiegu długoletniej hiperurykemii dochodzi do rozwoju niewydolności nerek lub kamicy nerkowej. Hiperurykiemia stanowi zwiększone ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.

Badania na dnę moczanową

Badania obrazowe, jak zdjęcia rentgenowskie, uwidaczniają nadżerki kostne, zwężenia szczeliny stawowej lub guzki dnawe. Niekiedy za pomocą ultrasonografii możliwe jest uwidocznienie kryształów moczanu sodu w płynie stawowym.

W badaniach laboratoryjnych obserwujemy zwiększone stężenie kwasu moczowego. Hiperurykemii często towarzyszy zwiększone wydalanie kwasu moczowego z moczem, hiperlipidemia, zwiększone stężenie glukozy i kreatyniny we krwi. Napad dny przebiega czasem bez nadmiaru moczanów w surowicy, zatem podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi nie jest konieczne do postawienia rozpoznania.

Leczenie dny moczanowej

Sposób leczenia dny moczanowej jest uzależniony od fazy choroby. W trakcie ostrego napadu podagry stosuje się przede wszystkim leki przeciwbólowe, leczenie przewlekłe ma na celu obniżenie stężenia kwasu moczowego.

Leczenie farmakologiczne podagry

Celem leczenia ostrego napadu dny moczanowej polega na szybkim uśmierzeniu bólu spowodowanego zapaleniem stawu. Najczęściej stosowanymi lekami przeciwbólowymi są niesterydowe leki przeciwzapalne (z wyjątkiem kwasu acetylosalicylowego, gdyż zwiększa on stężenie kwasu moczowego) oraz kolchicyna. Niekiedy pomocne okazuje się włączenie glikokortykosterydów doustnych bądź pod postacią wstrzyknięć dostawowych.

Leczenie przewlekłe, mające na celu zmniejszenie stężenia kwasu moczowego i zahamowanie postępu choroby, można rozpocząć po około 2 tygodniach od ustąpienia napadu. Lekiem pierwszego rzutu jest allopurynol, który hamuje produkcję kwasu moczowego. Podobny mechanizm działania ma jego nowszy odpowiednik – febuksostat.

W trakcie terapii wskazana jest okresowa kontrola stężenia kwasu moczowego w osoczu.

Dna moczanowa - dieta i styl życia

Z badań wynika, że stosowane metody niefarmakologiczne zmniejszają stężenie moczanów w surowicy, jednak są niewystarczające do opanowania rozwiniętej dny moczanowej bez zmiany stylu życia. Ogólne zalecenia dla osób z hiperurykemią to: normalizacja masy ciała, ograniczenie spożywania alkoholu (głównie piwa), dbanie o odpowiednie nawodnienie w ciągu dnia, unikanie głodówek.

Dieta stosowana przy współistniejącej dnie moczanowej polega na unikaniu produktów z dużą zawartością puryn i fruktozy (m.in. unikanie produktów słodzonych syropem glukozowo-fruktozowym). Ryzyko rozwoju dny zmniejsza spożywanie produktów mlecznych ubogich w tłuszcz, produktów zbożowych, warzyw.

Dowiedz się więcej na temat tego, jak powinna wyglądać dieta w dnie moczanowej.

Leczenie naturalne artretyzmu. Czy zioła mogą być skuteczne?

Po wpisaniu w wyszukiwarkę frazy „Jak szybko wyleczyć dnę moczanową?”, pojawia się mnóstwo domowych sposobów na szybki powrót do zdrowia. Pamiętajmy jednak, że większość proponowanych terapii, np. z zastosowaniem cytryny lub czosnku, okłady z sody czy picie naparu z czystka, nie znajdują naukowego uzasadnienia i powinny być stosowane ostrożnie a w niektórych przypadkach są nawet przeciwwskazane. Dlatego też nie należy z nich korzystać bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.