Dieta przy problemach z pęcherzykiem (woreczkiem) żółciowym – o czym należy pamiętać?

Dieta bogata w produkty dostarczające tzw. złych tłuszczy, ubogie w błonnik pokarmowy, a także przewlekłe niedojadanie i jedzenie dużych ilości pokarmu naraz to tylko niektóre z elementów złego odżywiania się, prowadzące do rozwoju wielu poważnych dolegliwości oraz schorzeń. Wśród nich znajduje się kamica żółciowa, która w mniej optymistycznej wersji może przebiegać razem z dolegliwościami bólowymi. 

Problemy z pęcherzykiem żółciowym a dieta  

W ok. 55–60% przypadków kamica żółciowa, czyli wytrącanie się złogów w obszarze różnych odcinków układu żółciowego – ma charakter bezobjawowy. Szacuje się, że średnio 0,5–4% zdiagnozowanych kamic przechodzi do postaci objawowej. Po pierwszym ataku tzw. kolki żółciowej ryzyko kolejnej wynosi już aż 50%. Jak podaje literatura, leczenie operacyjne powinno zostać przeprowadzone u tych chorych, u których przynajmniej raz wystąpiły powikłania kamicy, takie jak: ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, ostre zapalenie dróg żółciowych albo ostre zapalenie trzustki. 

Za jedną z głównych przyczyn pojawienia się kamicy podaje się nieprawidłową dietę, na którą składają się:  

• nieregularne spożywanie posiłków,
• wybór produktów o niskiej zawartości błonnika pokarmowego, 
• spożywanie wysoko przetworzonej żywności, w tym dań typu instant, fast-food, 
• nadmiar cukrów prostych w diecie dostarczanych wraz ze słodyczami oraz deserami, 
• spożywanie głównego, obfitego posiłku w godzinach wieczornych. 

Wśród innych powodów znajdują się także: 

• otyłość,
• cukrzyca,
• gwałtowne odchudzanie się, 
• zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego. 

Dieta przy problemach bólowych z pęcherzykiem żółciowym – zasady

Gdy kamica się już rozwinie, objawy bólowe zwykle wywołuje dieta wysokoprzetworzona, obfitująca w niezdrowe tłuszcze, ciężkostrawna, jak również i – niestety – bogata w błonnik pokarmowy. Oznacza to, że o ile włókno będzie niezbędne celem profilaktyki rozwinięcia tej jednostki chorobowej (czyli spożywanie surowych warzyw, owoców i produktów zbożowych z pełnego ziarna), o tyle – gdy już ona wystąpi – postępowanie żywieniowe w nasileniu objawów oraz w pierwszym etapie po ewentualnym leczeniu operacyjnym będzie już zgoła inne, nastawione bardziej na kierunek żywienia o charakterze łatwostrawnym. 

Wśród podstawowych zasad diety w momencie pojawienia się dolegliwości znajdują się: 

• regularnie spożywane posiłki o niewielkiej objętości, aby odciążyć przewód pokarmowy,
• wyeliminowanie produktów i dań smażonych, pieczonych w otwartym naczyniu, grillowanych, duszonych ze wstępnym obsmażaniem,
• zastąpienie produktów i dań obfitujących w tłuszcze (wieprzowina, dziczyzna, pełnotłuste mleko oraz jego przetwory, przekąski słone typu chipsy, krakersy) odtłuszczonymi bądź naturalnie chudymi, 
• wyeliminowanie produktów wywołujących wzdęcia tj. nasion roślin strączkowych (m.in. groch, soczewica, ciecierzyca), kapusty, czosnku, cebuli, surowych jabłek itp.; 
• unikanie spożywania surowych warzyw i owoców,
• kategoryczne wyeliminowanie spożycia alkoholu,
• unikanie innych używek, takich jak tytoń, naturalna kawa, a także mocna czarna herbata,
• unikanie dań indywidualnie nietolerowanych. 

Co jeść przy chorym pęcherzyku żółciowym? Atak pęcherzyka żółciowego a dieta 

Gdy pojawiają się dolegliwości bólowe, menu zalecane dla ich złagodzenia będzie miało charakter diety łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczów. Podobne wskazówki żywieniowe będą obowiązywały pacjenta, u którego zadecydowano o leczeniu operacyjnym (w pierwszym etapie postępowania po interwencji chirurgicznej). 

Co jeść, mając chory pęcherzyk żółciowy? Oto produkty wskazane przy problemach z woreczkiem żółciowym: 

• produkty zbożowe – pszenne pieczywo, suchary, drobny makaron pszenny, ryż biały, drobne kasze (manna, kuskus), komosa ryżowa, płatki kukurydziane, mąka pszenna, skrobia ziemniaczana, tapioka, amarantus,
• nabiał - świeże mleko, jogurty, kefiry, maślanki, twarogi, serki twarogowe – chude, 
• tłuszcze (stosowane w minimalnej ilości, na zimno) – oliwa z oliwek, oleje (słonecznikowy, rzepakowy, sezamowy, lniany), masło, margaryna, 
• mięso – drobiowe, cielęcina, chude mięso wołowe, królik, 
• ryby – chude ryby (świeże i mrożone) – dorsz, mintaj, morszczuk, sola, tilapia, leszcz, sandacz, pstrąg, flądra, tuńczyk,
• warzywa – obrane ze skóry, przetworzone (ugotowane, przetarte), młode i soczyste: marchew, buraki, dynia, kabaczki, cukinia, pietruszka, patisony, pomidor bez skórki, szpinak, koperek, ziemniaki, 
• owoce – pieczone jabłka, bez skóry, bezpestkowe owoce w formie obranej i przetworzonej (gotowane, pieczone, kisiele, budynie, dżemy),
• napoje – woda (1,5–2 l dziennie), herbata zielona, owocowa, ziołowa (melisa, mięta, rumianek), słaba czarna herbata, bawarka, 
• zioła, przyprawy – zioła (oregano, bazylia, rozmaryn, natka pietruszki, koperek), wanilia, cynamon. 

Łatwostrawny jadłospis przy chorym pęcherzyku żółciowym

Oto przykładowy jadłospis wraz z przepisami przy chorym pęcherzyku i ataku bólowym.  

Śniadanie – zupa mleczna i kanapka z domową wędliną 

1 kg filetu z indyka oprósz solą, włóż do naczynia żaroodpornego, dodaj 4 łyżki startej marchewki oraz podlej 1 szklanką chudego bulionu. Piecz mięso w zamkniętym naczyniu przez ok. 40 minut w 180ºC. Gdy wystygnie, pokrój w plasterki. Domową wędliną obkładaj kromki weki. Podaj obok zupy mlecznej – ugotuj chude mleko, dodaj przyrządzony wcześniej kuskus, dopraw szczyptą soli albo cukru. 

Obiad – makaron ze serem i cynamonem 

Makaron typu cienkie nitki ugotuj w osolonym wrzątku. Chudy twaróg rozdrobnij widelcem razem z cukrem waniliowym oraz cynamonem. Możesz też dodać łyżkę jogurtu naturalnego, aby połączyć ser w całość. Podawaj z makaronem na ciepło (ale nie gorąco). 

Przekąska – wafle ryżowe z serkiem i dżemem 

Wafle ryżowe obłóż naturalnym serkiem homogenizowanym oraz dowolnym dżemem z owoców bezpestkowych. 

Kolacja – sucharki z pastą rybną 

Polędwicę z dorsza albo inną zwartą rybę (ok. 200 g) ugotuj na parze razem z pokrojoną w plasterki słodką marchewką. Przełóż wszystko do miseczki, dodaj posiekany koperek, szczyptę soli oraz sok z cytryny do smaku. Pastą obkładaj sucharki (ew. przestudzone grzanki z pszennego pieczywa).