Czym jest dieta BARF i jak ją stosować u psa lub kota?

Dieta BARF to skrót od Biologically Appropriate Raw Food, czyli „biologicznie odpowiednia surowa żywność”. Jest przeznaczona dla psów i kotów i polega na podawaniu pupilowi samodzielnie przygotowanego pożywienia złożonego z surowego mięsa i odpowiednich dodatków, takich jak suplementy, kości czy warzywa. Ten sposób żywienia ma naśladować zdobycz, jaką przodkowie psa czy kota upolowaliby na wolności. 

1. Czym jest dieta BARF?
2. Dieta BARF – zalety i wady
3. Jak wprowadzić dietę BARF u psów i kotów?
4. Jak przygotowywać posiłki dla kota lub psa na diecie BARF?
5. Dieta BARF – najczęściej zadawane pytania

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest i jak przygotować dietę BARF,
• czym różni się BARF dla kota od BARF-a dla psa,
• czy jest to bezpieczny sposób żywienia.

Dzięki temu artykułowi zyskasz podstawową wiedzę na temat diety BARF i dowiesz się, w jaki sposób przygotować pupila do przejścia na taki sposób żywienia.

Czym jest dieta BARF?

W najprostszym ujęciu, dieta BARF ma naśladować naturalny sposób żywienia dzikich przodków psa i kota.

W przypadku psów ta dieta nawiązuje do sposobu żywienia wilków, które poza surowym mięsem spożywają również owoce i warzywa – często w formie pozostałości z żołądków swoich ofiar. W przypadku kotów BARF składa się wyłącznie z mięsa, podrobów i suplementów, ponieważ koty są tzw. mięsożercami bezwzględnymi. To znaczy, że ich dieta powinna opierać się wyłącznie na surowym mięsie. Wynika to z budowy ich przewodu pokarmowego, który jest znacznie krótszy niż np. u człowieka, przez co nie jest przystosowany do trawienia błonnika z roślin czy zbóż. Psy, jako mięsożercy względni, mają lepiej przystosowany układ pokarmowy do trawienia błonnika z roślin, więc w ich diecie mogą się one pojawić.

Na diecie BARF opiekun przygotowuje posiłki dla pupila samodzielnie, z wykorzystaniem surowego mięsa, podrobów, odpowiednich suplementów, kości, żółtek jaj, ryb czy warzyw i owoców. Wszystkie składniki powinny być precyzyjnie odmierzone, ponieważ od ich ilości zależy, czy taki pokarm będzie odpowiednio zbilansowany. Łączenie ze sobą składników „na oko” może prowadzić do niedoborów, a nawet zaburzeń pracy nerek, gdy stosunek wapnia do fosforu w pożywieniu będzie nieodpowiedni. Do wyliczenia ilości składników służą specjalne kalkulatory dostępne w internecie.

Dla jakich zwierząt przeznaczona jest dieta BARF?

BARF jest przeznaczony mięsożerców, a więc dla zwierząt takich jak koty, psy czy fretki. Mieszanka powinna być dostosowana do wieku, kondycji, poziomu aktywności i przede wszystkim do stanu zdrowia zwierzęcia, potwierdzonego wynikami badań laboratoryjnych.

Dieta BARF – zalety i wady

Zalety diety BARF:

• dieta dopasowana indywidualnie do potrzeb zwierzęcia;
• korzyści zdrowotne, takie jak więcej energii, miękka i lśniąca sierść, w przypadku kotów bezwonne odchody, znaczna poprawa odporności, ułatwione utrzymanie zdrowej masy ciała zwierzęcia, lepsze trawienie, zapobieganie lub łagodzenie alergii pokarmowych;
• niższy koszt w porównaniu do diet komercyjnych;
• pełna kontrola tego, co podaje się pupilowi do jedzenia – brak wysoko przetworzonych składników;
• przyjemność sensoryczna dla zwierzęcia wynikająca z przeżuwania – surowy pokarm ma dużo większą różnorodność tekstur i konsystencji niż karma komercyjna. Zapewnia to zwierzakowi nie tylko przyjemność z jedzenia ale także pomaga w utrzymaniu lepszej higieny jamy ustnej;
• lepsze nawodnienie, ponieważ surowy pokarm ma wysoką wilgotność.

Wady diety BARF:

• konieczność przyswojenia dużych ilości wiedzy i przygotowania się – bez odpowiedniej wiedzy na temat składników, sposobu wyliczania ich ilości i bilansowania przepisu, można nieświadomie zrobić zwierzęciu krzywdę przez doprowadzenie do niedoborów składników mineralnych w jego diecie. Może to mieć naprawdę poważne konsekwencje dla jego zdrowia;
• proces przygotowania – w zależności od ilości mieszanki dla kota czy przygotowaniu posiłków dla psa, proces ten może zająć sporo czasu. Na pewno wymaga to odpowiedniego zaplanowania i dobrej organizacji;
• potrzebny sprzęt i początkowy nakład finansowy – warto zaopatrzyć się w maszynkę do mielenia mięsa, pojemniki do mrożenia i przechowywania mieszanki, większą miskę do wymieszania całości, ostre noże do krojenia i porcjowania mięsa. Kolejnym niezbędnym zakupem są suplementy – na początek jest to większy wydatek rzędu kilkuset złotych. Suplementy jednak wystarczają na długo, co sprawia, że finalne koszty nie są wysokie.

Jak wprowadzić dietę BARF u psów i kotów?

Przede wszystkim, opiekun powinien zacząć od gromadzenia ogólnej wiedzy z zakresu żywienia psa czy kota. Pomoże mu to zrozumieć, z czego wynikają zasady komponowania posiłków na diecie BARF i dlaczego odpowiednie ich zbilansowanie jest tak ważne. Bez tej wiedzy przygotowanie BARF-a „na oko” i długoterminowe karmienie taką mieszanką może doprowadzić do poważnych niedoborów u pupila, co z kolei może skutkować nawet niewydolnością narządów wewnętrznych.

Kolejnym krokiem po przygotowaniu merytorycznym i poćwiczeniu układania przepisów „na sucho” (warto, aby sprawdził je ktoś doświadczony), jest wykonanie pupilowi kompletu badań. Powinien składać się on z:

• morfologii,
• biochemii,
• jonogramu poszerzonego,
• badania moczu.

Te badania pozwolą sprawdzić, czy zwierzak nie cierpi na niedobory, czy jego nerki i wątroba funkcjonują prawidłowo i czy nie ma tendencji do wytrącania się kryształów fosforanu amonowo-magnezowego w moczu (struwitów).

Jeśli pupil nie jadał do tej pory surowego mięsa, można wprowadzać mu je do diety najpierw w postaci przysmaku, a później jako posiłek.

Jeśli opiekun nie czuje się na siłach, aby samodzielnie przygotować przepis na BARF dla swojego pupila, może zlecić wykonanie przepisu na mieszankę dietetykowi weterynaryjnemu. Otrzyma wówczas przepis z dokładnie wyliczonymi składnikami oraz instrukcję, jak taką mieszankę przygotować, jak ją przechowywać i jak porcjować.

Jak przygotowywać posiłki dla kota lub psa na diecie BARF?

W przypadku psów, każdy posiłek powinien być przygotowany na świeżo i składać się z mięsa jako podstawy, podrobów, źródeł między innymi wapnia, magnezu, fosforu, witamin, zdrowych tłuszczy i źródeł błonnika. W przypadku kotów, proces jest nieco bardziej skomplikowany, ponieważ przygotowuje się na raz większą ilość mieszanki, która powinna być podzielona na dzienne porcje i zamrożona. Taka mieszanka składa się z mięsa, podrobów i odpowiednio dobranych suplementów, które pokrywają zapotrzebowanie na witaminy, mikro- i makroelementy. 

Dieta BARF – najczęściej zadawane pytania

Czy dieta BARF jest bezpieczna?

Pod warunkiem zachowania podstawowych zasad higieny i podawania zwierzęciu mięsa ze sprawdzonych źródeł, dieta BARF jest bezpieczna zarówno dla zwierząt, jak i dla opiekunów.

Istnieją pewne kontrowersje związane z podawaniem surowej wieprzowiny ze względu na potencjalne zagrożenie chorobą Aujeszky’ego, znaną także jako wścieklizna rzekoma. Jest to wirusowa choroba zakaźna zwierząt, głównie świń, ale podatne są także inne ssaki (z wyjątkiem ludzi). W przypadku zwierząt domowych ta choroba jest w 100% śmiertelna. Do zakażenia może dojść między innymi po spożyciu surowego mięsa zainfekowanej świni.

Jak wyliczać masę produktów dla zwierzaka na diecie BARF?

Należy robić to za pomocą specjalnego kalkulatora lub zlecić dietetykowi weterynaryjnemu. Układaniem przepisów na mieszanki zajmują się też niektórzy lekarze weterynarii.

Nie jest zalecane układanie i wyliczanie przepisów samodzielnie bez odpowiedniego przygotowania merytorycznego, ponieważ na dłuższą metę można w ten sposób nieświadomie wyrządzić zwierzęciu krzywdę.

Czy można mieszać suchą karmę z surowym mięsem?

Nie powinno się mieszać surowego mięsa z suchą karmą, ponieważ mają one różny czas trawienia i ich połączenie może prowadzić do wzdęć, niestrawności i innych zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

Czy dieta BARF jest droższa niż dieta oparta na gotowej karmie? 

Mogłoby się wydawać, że dieta oparta na surowym mięsie będzie znacznie droższa niż dieta komercyjna. Tymczasem, mokra karma dobrej jakości w 400-gramowej puszce to koszt około 25,50 zł za kilogram karmy. Dorosły, aktywny kot powinien dziennie zjeść ok. 300 g takiego pokarmu, więc dzienny koszt żywienia kota to w przybliżeniu 7,65 zł.

Wyliczenia oparte na własnym doświadczeniu: koszt mieszanki BARF na trzy koty, na około miesiąc to w granicach 250 zł. Z zakupionej ilości mięsa zazwyczaj wychodzi ok. 12 kg mieszanki, a więc koszt kilograma mieszanki to 20,80 zł. Każdy z kotów codziennie zjada ok. 230 g mieszanki, więc dzienny koszt żywienia jednego kota to 4,78 zł.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania BARF u psa lub kota?

Tak naprawdę, nie ma przeciwwskazań do stosowania diety BARF. Jeśli zwierzę cierpi na przewlekłe choroby, alergie lub inne dolegliwości, przed wprowadzeniem takiej diety należy koniecznie skonsultować się z lekarzem weterynarii lub doświadczonym dietetykiem weterynaryjnym. Siła BARF-a polega na możliwości dopasowania składników i suplementów do konkretnych stanów chorobowych danego zwierzęcia – tak, aby wspomóc proces dochodzenia do zdrowia, złagodzić istniejące objawy lub zapobiec nawrotom choroby.