Koci katar – objawy, leczenie, profilaktyka. Kiedy zabrać kota do weterynarza?

Koci katar to choroba występująca u kotów, wywoływana przez wirusy Feline Calicivirus (FCV) oraz Feline Herpesvirus (FHV-1). Chociaż jej nazwa nie brzmi groźnie, nieleczona może prowadzić do przykrych powikłań, zwłaszcza u kociąt, kocich seniorów lub kotów z obniżoną odpornością. Jak rozpoznać koci katar i jak go leczyć?

1. Czym jest koci katar?
2. Objawy kociego kataru u kota
3. Leczenie kociego kataru
4. Profilaktyka kociego kataru – szczepienia
5. Koci katar – kiedy skonsultować się z lekarzem weterynarii?
6. Koci katar – najczęściej zadawane pytania
7. Koci katar – podsumowanie

Czym jest koci katar?

Koci katar to potoczna nazwa zakaźnego zapalenia górnych dróg oddechowych u kotów. Choroba ta jest wysoce zaraźliwa i objawia się katarem, kichaniem oraz zapaleniem spojówek i jamy ustnej. W cięższych przypadkach może prowadzić do powikłań takich jak utrata wzroku czy nawet śmierć – zwłaszcza u kociąt. Leczenie polega na opiece wspomagającej i wprowadzeniu antybiotykoterapii przy wystąpieniu powikłań bakteryjnych, a profilaktyka obejmuje przede wszystkim szczepienia.

Przyczyny kociego kataru

Koci katar jest wywoływany głównie przez Feline Calicivirus (FCV) oraz Feline Herpesvirus (FHV-1). Oba wirusy szybko się rozprzestrzeniają, szczególnie w dużych skupiskach kotów. Do zarażenia dochodzi przez kontakt z wydzielinami chorego zwierzęcia, takimi jak ślina lub wydzielina z nosa i oczu, kontakt z zakażonymi przedmiotami (miski, kuweta, legowiska itp.) oraz drogą kropelkową. Na zarażenie są szczególnie podatne kocięta, starsze koty oraz te z osłabionym układem odpornościowym.

Objawy kociego kataru u kota

Objawy typowe dla Feline Calicivirus (FCV) – kaliciwirozy:

• kichanie,
• wyciek z nosa,
• zapalenie spojówek,
• kaszel,
• zmiany w jamie ustnej – owrzodzenia na języku, podniebieniu lub wargach,
• trudności z jedzeniem,
• ślinotok,
• gorączka i osłabienie,
• brak apetytu,
• apatia.

Objawy postaci ogólnoustrojowej – ciężki przebieg choroby (FCV-VSD):

• wysoka gorączka – powyżej 40°C,
• obrzęki i owrzodzenia skórne – mogą pojawiać się na głowie, kończynach i tułowiu,
• problemy z oddychaniem – wskazujące na rozwijające się zapalenie płuc,
• zaburzenia pracy narządów wewnętrznych – np. uszkodzenie wątroby lub nerek.

Objawy typowe dla Feline Herpesvirus (FHV-1) – herpeswirozy:

• wodnisty lub ropny wyciek z nosa i oczu – charakterystyczny objaw zakażenia,
• kichanie i kaszel,
• zapalenie spojówek,
• gorączka,
• utrata apetytu,
• apatia,
• wrzody rogówki (w cięższych przypadkach),
• problemy z oddychaniem – w cięższych przypadkach mogą prowadzić do duszności.

U niektórych kotów infekcja może przebiegać łagodnie lub bezobjawowo, ale takie zwierzęta nadal mogą być źródłem zakażenia dla innych kotów.

Leczenie kociego kataru

Podstawą skutecznego leczenia jest odpowiednia diagnostyka. Zarówno zakażenie FCV, jak i FHV wymagają leczenia weterynaryjnego. Diagnostyka może obejmować badanie PCR, w którym analizowany jest wymaz z jamy ustnej, nosa lub spojówek. Innym rozwiązaniem jest wykonanie w gabinecie testu płytkowego, który daje wynik już po 10 minutach i charakteryzuje się sporą dokładnością. Test PCR wykrywa DNA wirusa w próbce, natomiast test płytkowy bada obecność antygenów wirusa.

W przypadku nadkażenia bakteryjnego konieczne jest wykonanie posiewu z antybiogramem, żeby można było wprowadzić celowaną antybiotykoterapię.

Medycyna weterynaryjna obecnie nie dysponuje lekiem specyficznym dla FCV czy FHV, który eliminowałby te wirusy z organizmu, dlatego leczenie jest głównie objawowe. Terapia polega najczęściej na podaniu leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, nawadnianiu dożylnym w przypadku stwierdzenia odwodnienia, inhalacji oraz odpowiedniej suplementacji (np. wzmożona podaż NNKT omega-3, które stymulują pracę układu odpornościowego). Ważna jest również prawidłowa dieta chorego kota – posiłki powinny być odżywcze i pobudzające apetyt, aby koci organizm nabierał sił do walki z chorobą.

Profilaktyka kociego kataru – szczepienia

Najlepszą profilaktyką są szczepienia ochronne dostępne w ramach standardowego programu szczepień dla kotów. Uchronią pupila przed ciężkim przebiegiem choroby. Warto także wprowadzić suplementację NNKT omega-3, co pomoże wzmocnić odporność. Bardzo ważne jest również zachowanie higieny – regularne mycie misek, kuwety i pranie legowisk. W przypadku przebywania w dużym skupisku kotów (np. osoby pracujące w schronisku czy gabinecie weterynaryjnym) dobrze jest mieć odzież ochronną lub ubrania na zmianę, aby zmniejszyć ryzyko przeniesienia wirusa do domu.

Koci katar – kiedy skonsultować się z lekarzem weterynarii?

Koci katar, mimo niegroźnie brzmiącej nazwy, nie jest chorobą, którą można zbagatelizować. Najlepiej od razu skonsultować się z lekarzem po zauważeniu pierwszych objawów. Im wcześniej podjęte leczenie, tym większa szansa na łagodniejszy przebieg choroby.

Koci katar – najczęściej zadawane pytania

Czy koci katar sam przejdzie?

Mimo że nie jest jeszcze dostępny lek eliminujący FHV czy FCV, a leczenie ma charakter objawowy, kociego kataru nie można lekceważyć. Nie jest to choroba, która ustąpi samoistnie, szczególnie jeśli zapadają na nią kocięta, koty starsze czy zmagające się ze spadkiem odporności.

Czym grozi nieleczony koci katar?

Nieleczony koci katar, w zależności od rodzaju wirusa, grozi różnymi konsekwencjami – owrzodzenia rogówki, które mogą skutkować nawet koniecznością usunięcia gałki ocznej, uszkodzenia śluzówki jamy ustnej, przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i tchawicy, zapalenie płuc, uszkodzenia narządów wewnętrznych (nerki, wątroba), problemy ze stawami, przewlekłe problemy stomatologiczne spowodowane nadżerkami w jamie ustnej. Ponadto po przebyciu herpeswirozy wirus pozostaje w organizmie kota w stanie latencji (uśpienia) i może aktywować się w momentach osłabienia odporności czy silnego stresu i spowodować nawrót choroby.

Czy ludzie mogą zarazić się od kotów kocim katarem?

Nie, zarówno kaliciwirus, jak i koci herpeswirus atakują jedynie koty i inne zwierzęta z rodziny kotowatych. Ludzie są odporni na te konkretne patogeny.

Jak długo trwa koci katar?

Wszystko zależy od wieku kota, ogólnej kondycji jego organizmu i wydolności układu odpornościowego.

W przypadku wdrożenia leczenia objawy kliniczne ustępują w ciągu około 14 dni. W cięższych przypadkach mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni. Kot raz zarażony herpeswirusem zazwyczaj zostaje jego dożywotnim, bezobjawowym nosicielem. Wirus przebywa w stanie uśpienia w zwojach nerwowych i może powodować nawroty choroby w stanie wzmożonego stresu i spadku odporności.

Czy kichanie u kota oznacza koci katar?

Wbrew nazwie koci katar nie zawsze łączy się z kichaniem. Jest to potoczne określenie zakażenia kocim herpeswirusem lub kaliciwirusem. Jeśli kichaniu towarzyszą inne objawy, takie jak wyciek z nosa i oczu, apatia, utrata apetytu, gorączka, kaszel, zapalenie spojówek czy wystąpienie owrzodzeń w obrębie jamy ustnej, wówczas można podejrzewać wystąpienie kociego kataru. Jeśli kot kicha sporadycznie, jest to naturalna, fizjologiczna reakcja obronna organizmu przed np. drobinkami kurzu, które dostają się do jamy nosa.

Koci katar – podsumowanie

Pomimo niewinnie brzmiącej nazwy koci katar to poważna choroba – im szybsza reakcja opiekuna, tym większe szanse na jej łagodny przebieg. Bardzo ważne jest zachowanie codziennej higieny oraz zastosowanie profilaktyki w postaci kompletu szczepień ochronnych. W przypadku wystąpienia objawów choroby należy od razu zgłosić się do lekarza weterynarii.