Higiena jamy ustnej psa i kota. Jak dbać o zęby zwierząt domowych?

Higiena jamy ustnej psów i kotów jest istotnym elementem profilaktyki zdrowotnej, który wciąż bywa niedoceniany zarówno przez właścicieli, jak i niektórych weterynarzy. Choroby przyzębia, obejmujące m.in. zapalenie dziąseł i paradontozę, należą do najczęściej diagnozowanych problemów stomatologicznych u tych zwierząt, a ich przewlekły charakter może prowadzić do poważnych konsekwencji ogólnoustrojowych, w tym chorób serca, nerek i wątroby. Regularne mycie zębów to najskuteczniejszy sposób na zapobieganie odkładania się płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego. W artykule omówione zostaną zasady prawidłowej higieny jamy ustnej u psów i kotów, skuteczność domowych metod czyszczenia zębów oraz wskazania do profesjonalnych zabiegów stomatologicznych w gabinecie weterynaryjnym.

1. Czy psom i kotom myje się zęby?
2. Czym myć zęby kotu lub psu?
3. Jak dbać o zęby psa lub kota i wspierać higienę jamy ustnej?
4. Najczęstsze choroby jamy ustnej psa i kota – niepokojące objawy
5. Higiena jamy ustnej psa i kota – najczęściej zadawane pytania
6. Higiena jamy ustnej kota i psa – podsumowanie

Czy psom i kotom myje się zęby?

Zarówno psom, jak i kotom zaleca się regularne mycie zębów jako podstawową metodę profilaktyki chorób jamy ustnej. U zwierząt domowych, podobnie jak u ludzi, dochodzi do gromadzenia się płytki bakteryjnej, która przy braku odpowiedniej higieny ulega mineralizacji i przekształca się w kamień nazębny. Mycie zębów zwierzętom nie jest procedurą nienaturalną ani zbędną – to uznana i skuteczna praktyka weterynaryjna, rekomendowana przez liczne towarzystwa stomatologii weterynaryjnej.

Czym myć zęby kotu lub psu?

Pasta do zębów dla psów i kotów – jaką wybrać?

Specjalistyczne pasty weterynaryjne – często o atrakcyjnym dla zwierzaka smaku – można kupić w sklepach zoologicznych, w gabinetach weterynaryjnych i przez Internet. Niezależnie od tego, w jakim wieku zwierzę jest przyzwyczajane do mycia zębów, na samym początku warto użyć zwykłej, nieenzymatycznej pasty. Z czasem można przejść na pastę enzymatyczną, która jest wysoko ścierna. W procesie nauki często większość pasty ląduje na podłodze, pupilu, opiekunie lub jest po prostu zjadana, dlatego lepiej poświęcić w tym celu tubkę pasty o nieco niższej jakości.

Jak wybrać szczoteczkę do mycia zębów pupila?

Nie istnieje jedno uniwersalne narzędzie do mycia zębów psu czy kotu. Wybór należy dostosować do komfortu zwierzaka oraz wygody użytkowania. Decyzję najlepiej podjąć po przetestowaniu dostępnych opcji.

• Specjalna szczoteczka weterynaryjna z podwójną główką, której włosie obejmuje ząb od zewnętrznej i wewnętrznej strony.
  Wady: z reguły jest dość droga, a rączka jest wykonana z plastiku, który może podrażniać dziąsła lub zostać pogryziona.
  Zalety: zapewnia dokładne czyszczenie, doskonały wybór przy cierpliwym zwierzaku.
• Szczoteczka do zębów dla dzieci
  Wady: również ma plastikową rączkę, a włosie – chociaż miękkie – może podrażniać dziąsła.
  Zalety: szeroka dostępność, niska cena. Najlepiej używać jej, gdy zwierzę nie ma tendencji do krwawiących dziąseł i podrażnień.
• Gaza nawinięta na palec
  Wady: opiekun musi włożyć palec do jamy ustnej zwierzaka, narażając się na ugryzienie.
  Zalety: opiekun jest w stanie wyczuć, czy dotyka zębów, dzięki czemu może uniknąć podrażnienia dziąseł. Sprawdzi się zarówno u kotów, jak i psów każdej wielkości. Poza tym jest tania i łatwo dostępna.
• Silikonowa szczoteczka zakładana na palec
  Wady: opiekun jest narażony na pogryzienie. Materiał, z którego wykonana jest szczoteczka, jest stosunkowo gruby i twardy, więc może drażnić śluzówkę dziąseł.
  Zalety: bardzo często dodawana jest do opakowania pasty do zębów, sprawdzi się u średniej wielkości psów.

Jak dbać o zęby psa lub kota i wspierać higienę jamy ustnej?

Profilaktykę i utrzymywanie higieny jamy ustnej zwierząt można wspomóc poprzez dodawanie do wody lub pokarmu specjalnych preparatów minimalizujących mineralizację śliny. Można również podawać specjalne smaczki do żucia, które zawierają sproszkowane algi – pod wpływem przeżuwania zmieniają pH śliny i zapobiegają gromadzeniu się osadu. Zarówno w przypadku psów, jak i kotów podawanie suchej karmy nie jest profilaktyką ani wsparciem higieny jamy ustnej. Wręcz przeciwnie – produkt ten jest pokrywany substancją na bazie tłuszczu (ponieważ tłuszcz to najlepszy nośnik smaku). Można to wyczuć, jeśli włożymy rękę do worka z suchą karmą – po wyjęciu będzie pokryta tłustym filmem, często dość trudnym do zmycia. Taki sam film osadza się na zębach zwierząt. Argument, że ostre krawędzie kawałków karmy za pomocą tarcia zdrapują osad z zębów przy rozgryzaniu, należy włożyć między bajki. Sucha karma jest zbyt miękka, by mechanicznie usunąć osad nazębny z powierzchni zęba. Poza tym koty i psy rozgryzają karmę za pomocą płaskiej powierzchni trzonowców – pozostałe zęby (np. przedtrzonowce i siekacze) nie biorą udziału w tym procesie, więc nie mają szans na domniemane czyszczenie. Sytuacja wygląda podobnie w przypadku specjalistycznych smaczków – są rozgryzane jedynie za pomocą trzonowców i nie są na tyle twarde, by pomóc zdjąć osad nazębny. Należy również pamiętać, że podawanie jakichkolwiek smakołyków nie zastąpi szczotkowania zębów.

Najczęstsze choroby jamy ustnej psa i kota – niepokojące objawy

Choroby jamy ustnej u psów i kotów mają charakter przewlekły i postępujący, a ich pierwsze objawy bywają trudne do zauważenia przez opiekunów. Do najczęstszych jednostek chorobowych należą: zapalenie dziąseł, zapalenie przyzębia, resorpcja zębów (szczególnie u kotów), nadziąślaki, a także złamania zębów i odkładanie się kamienia nazębnego. Zapalenie dziąseł to najwcześniejszy etap choroby przyzębia. Objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem i krwawieniem dziąseł. Nieleczone prowadzi do zapalenia przyzębia, które obejmuje głębsze struktury podtrzymujące zęby i powoduje ich rozchwianie, ból, a nawet utratę.

U kotów powszechnym problemem jest plazmocytarne zapalenie jamy ustnej, którego etiologia nie jest w pełni poznana, choć podejrzewa się udział czynników immunologicznych i zakaźnych (np. kaliciwirus). Chorobie towarzyszą silny ból, trudności w jedzeniu, ślinotok oraz nieprzyjemny zapach z pyska. Inne objawy, które powinny skłonić opiekuna do konsultacji weterynaryjnej, to: nadmierne ślinienie, trudności w przeżuwaniu pokarmu, jednostronne żucie, unikanie twardych pokarmów, utrata apetytu, krwawienie z jamy ustnej, zmiany w zachowaniu (np. agresja przy dotykaniu pyska), a także widoczne zmiany w jamie ustnej (np. nalot, obrzęk, owrzodzenia). Wczesna interwencja weterynaryjna ma kluczowe znaczenie dla zatrzymania procesu chorobowego i poprawy komfortu życia zwierzęcia.

Higiena jamy ustnej psa i kota – najczęściej zadawane pytania

Jak przyzwyczaić kota do mycia zębów?

Najłatwiej nauczyć kota higieny jamy ustnej, gdy jest jeszcze kociakiem. Gdy trzeba nauczyć dorosłego kota czyszczenia zębów, sprawa wygląda podobnie jak z przyzwyczajaniem zwierzęcia do obcinania pazurów. Pierwszym krokiem powinno być oswojenie kota z pastą do zębów – weterynaryjne pasty mają najczęściej mięsny smak, więc będą atrakcyjne dla zwierzaka. Można podać kotu trochę pasty do zlizania z palca, ale nie należy robić niczego na siłę. W kolejnym etapie trzeba oswoić kota z zaglądaniem do pyszczka. Taką interakcję najlepiej zacząć od głaskania, zachęcenia kota do wskoczenia na kolana i nagrodzenia go za to. Dopiero wtedy można przejść do dotykania okolic pyszczka, delikatnego uniesienia warg z przodu i z boków czy odsłonięcia dolnych siekaczy. Ten krok również należy nagrodzić. Kiedy kot zaakceptuje taki rodzaj zabawy, można zacząć oswajać go ze szczoteczką do zębów lub palcem owiniętym w gazę. Należy mieć na uwadze, że nie uchroni ona palca przed ugryzieniem, jeśli kot straci cierpliwość. Mycie zębów można podzielić na etapy – np. jednego dnia skupić się na myciu lewego łuku szczęki, a kolejnego na lewym łuku żuchwy i tak po kolei.

Jak przyzwyczaić psa do mycia zębów?

Najlepiej uczyć psa szczotkowania zębów od małego, ale dorosłego psiaka również da się przyzwyczaić do tego zabiegu. Kluczem jest cierpliwość i konsekwentne działanie. Dobrze jest zacząć od małych kroków, np. pogłaskania psa w okolicy pyszczka i uniesienia wargi. Po paru dniach powtarzania tej czynności można dodać kolejne kroki, takie jak pokazanie psu i danie do obwąchania szczoteczki i pasty, dotknięcie szczoteczką zęba, przejechanie po nim itd. Całość oczywiście trzeba nagrodzić smaczkiem – niezależnie od tego, czy pies był w tym czasie spokojny, czy żywo zainteresowany działaniem opiekuna. Takie czynności powtarzane codziennie sprawią, że pies oswoi się ze szczotkowaniem zębów i uzna je za część swojej rutyny.

Jak często czyścić zęby psu?

Mycie zębów powinno odbywać się codziennie, raz dziennie – pora dnia nie ma znaczenia, ponieważ psy po umyciu zębów mogą dalej bez przeszkód spożywać pokarm. Za każdym razem pies powinien być nagrodzony. Jest to metoda pozytywnego wzmocnienia, która w sposób możliwie bezstresowy pozwala nauczyć psa nowych czynności.

Nieprzyjemny zapach z pyska psa lub kota – co robić?

Zapach z jamy ustnej u zdrowego zwierzęcia jest charakterystyczny, ale neutralny. Przy stosowaniu odpowiedniej profilaktyki powinien taki pozostawać niezależnie od okoliczności, np. diety. Chwilowa zmiana zapachu po zjedzeniu ryby czy jajek jest stanem fizjologicznym. Nieprzyjemny zapach mogą powodować zarówno bakterie namnażające się wraz z osadem nazębnym, jak i choroby przewodu pokarmowego. Gdy zapach z jamy ustnej pupila zmienia się i staje się nieprzyjemny, należy skonsultować to z lekarzem weterynarii.

Higiena jamy ustnej kota i psa – podsumowanie

Higiena jamy ustnej psów i kotów jest integralnym elementem ogólnej profilaktyki zdrowotnej. Regularne szczotkowanie zębów, stosowanie odpowiednich preparatów stomatologicznych oraz okresowe kontrole weterynaryjne skutecznie zapobiegają rozwojowi chorób przyzębia i innych patologii jamy ustnej. Nieleczone schorzenia mogą prowadzić do bólu, utraty zębów, a nawet powikłań ogólnoustrojowych. Właściwa edukacja opiekunów oraz wczesne wykrywanie objawów pozwalają na szybką reakcję i wdrożenie skutecznego leczenia. Dbałość o stan jamy ustnej zwierzęcia powinna być traktowana z taką samą powagą jak profilaktyka chorób wewnętrznych, ponieważ przyczynia się do wydłużenia życia i poprawy jego jakości.