Skład karmy dla psa – jak czytać etykiety? Podpowiadamy, jak wybrać karmę i psie przysmaki

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele różnych marek psich karm – zarówno suchych, jak i mokrych. Wybór tej najlepszej może być naprawdę trudny. Przed zakupem warto wiedzieć, na co zwrócić uwagę przy czytaniu składu, jakie składniki nie powinny znajdować się w psiej karmie oraz jak odpowiednio dopasować ją do wieku i aktywności pupila. Jak wybrać karmę dla psa, a jak gryzak lub przysmaki? I które produkty z naszego stołu może spożyć nasz psi przyjaciel?

1. Wybór karmy dla psów w różnym wieku
2. Rodzaje karm dla psów
3. Jak czytać skład karmy dla psa?
4. Składniki karmy dla psów – dodatki funkcjonalne
5. Domowe jedzenie – co może jeść pies?
6. Jak wybrać psie smaczki i gryzaki?

Wybór karmy dla psów w różnym wieku

Co powinno znaleźć się w składzie karmy dla szczeniąt?

Karma dla szczeniąt powinna charakteryzować się wysoką strawnością, odpowiednią kalorycznością i zawartością składników odżywczych. Nie powinna zawierać wołowiny i kurczaka ze względu na ich silnie alergizujące właściwości. Warto też unikać roślin strączkowych, ponieważ mają właściwości wzdymające, z którymi niedojrzały układ pokarmowy szczenięcia może sobie nie poradzić. W karmie dla szczeniaków powinny znaleźć się natomiast prebiotyki (substancje odżywiające mikroflorę jelitową), które wspomagają rozwój mikrobioty jelita.

Jaka karma dla dorosłych psów?

Psy, które zakończyły już etap wzrostu i wchodzą w dojrzałość, zazwyczaj jadają raz lub dwa razy dziennie. Karma dla dorosłych psów powinna mieć odpowiednią zawartość białka zwierzęcego (nie mniej niż 70%) oraz być wzbogacona o witaminy i suplementy (omówione w dalszej części artykułu).

Jak wybrać karmę dla psów aktywnych lub pracujących?

Psy, które większość czasu spędzają na aktywności fizycznej, powinny przyjmować z pokarmem więcej kalorii. Bardzo istotna jest też ochrona układu kostno-stawowego, który jest cały czas narażony na urazy czy przepracowanie.

Karma dla psa a karma dla kota

W przeciwieństwie do kotów psy są względnymi mięsożercami. Oznacza to, że podstawą ich diety powinno być mięso, ale mogą znaleźć się w niej również warzywa, niewielka ilość owoców, jaja, nabiał, ryby czy ziarna. Składniki te nie powinny jednak przekraczać 20% składu posiłku.

Rodzaje karm dla psów

Psie karmy dostępne w sprzedaży (tzw. dieta komercyjna) można podzielić na suche, mokre i półwilgotne.

Czym jest sucha karma dla psów?

Sucha karma dla psów ma niewielką zawartość wody (ok. 5–8%), co ogranicza możliwość rozwoju bakterii czy pleśni. Dzięki temu nie wymaga stosowania konserwantów. Wytwarzana jest najczęściej w procesie ekstruzji, który obejmuje mielenie surowców, mieszanie, wstępne gotowanie, właściwe gotowanie, suszenie, powlekanie i pakowanie. Tak wytworzona karma ma więc wysoką kaloryczność i dostarcza dzienną dawkę składników odżywczych w stosunkowo niewielkiej porcji. Jest łatwa w przechowywaniu – wystarczy suche i ciemne miejsce. Sucha karma musi nasiąknąć wodą, aby zostać strawiona, dlatego dość długo zalega w żołądku.

Co to jest karma półwilgotna dla psów?

Proces jej wytwarzania jest podobny do produkcji suchej karmy, jednak czas suszenia jest skrócony. Dzięki temu karma półwilgotna zawiera ok. 20% wody. Często wymaga przechowywania w lodówce, jest też bardziej narażona na zepsucie. Jej niewątpliwą zaletą jest miękkość i lżejsza strawność.

Co znajduje się w mokrej karmie dla psów?

Ma bardzo wysoką wilgotność (70–80%) i dużo niższą zawartość węglowodanów niż karmy suche. Również ilość dodatków roślinnych jest niższa względem karm suchych. Do produkcji karm mokrych, poza mięsem mięśniowym, dopuszczalne jest użycie pozostałości poubojowych – są to m.in. korpusy drobiowe, krew, śledziony, nerki, wątroby, płuca itp. Producenci niestety nie mają obowiązku wyszczególnić w składzie zawartości procentowej takich składników. Karma mokra przed otwarciem najczęściej nie wymaga przechowywania w lodówce. W procesie produkcji nie jest konieczne dodawanie do niej konserwantów, ponieważ przed rozwojem bakterii czy pleśni chroni ją proces sterylizacji oraz szczelne opakowanie (np. puszka).

Jak czytać skład karmy dla psa?

Producent ma obowiązek umieścić skład oraz składniki analityczne każdej karmy na opakowaniu. Najlepsze marki wyszczególniają, jakie części mięsa zostały użyte w produkcji karmy, często podając ich udział procentowy. Psia karma wysokiej jakości powinna zawierać nie mniej niż 60–70% białka zwierzęcego. Nie powinno być w niej zbóż czy konserwantów.

Jak czytać etykiety karmy dla psa – pojęcia, które warto znać

• Składniki analityczne – informują o poziomie składników odżywczych zawartych w karmie. Należą do nich: białko surowe, surowy tłuszcz, surowy błonnik i surowy popiół. Słowo „surowe” odnosi się do procesów technologicznych zastosowanych do pomiaru poszczególnych składników. Natomiast popiół to nieorganiczne substancje mineralne pozostałe po spaleniu próbki karmy w bardzo wysokiej temperaturze.
• Skład – lista składników uszeregowana malejąco według ich wagi. Pierwszy wymieniony składnik będzie miał największy udział procentowy w karmie.
• Dodatki – witaminy i składniki mineralne. W karmach gorszej jakości w tej sekcji znajdą się dodatki smakowe, barwniki i aromaty.
• Pierwiastki śladowe – minerały potrzebne w organizmie w niewielkich ilościach.
• Skład otwarty – to taki, w którym nie podano udziału procentowego poszczególnych frakcji mięsa w karmie. Wymienione jest źródło białka (np. wołowina – mięso mięśniowe oraz podroby lub pozostałości poubojowe), ale nie wiadomo, jaki procent produktu stanowi mięso mięśniowe, a jaki podroby. Warto mieć na uwadze, że karmy wysokopodrobowe mogą powodować biegunki.
• Skład zamknięty – podana jest zawartość procentowa mięsa mięśniowego oraz podrobów (np. wołowina 80%, w tym 50% mięsa mięśniowego, 20% podrobów, 10% bulion wołowy).
• Karma pełnoporcjowa – zawiera wszystkie niezbędne składniki oraz odpowiednią kaloryczność w dziennej porcji.
• Karma uzupełniająca – nie jest wzbogacona o suplementy, może służyć jedynie jako dodatek do codziennej diety.

Składniki karmy dla psów – dodatki funkcjonalne

Każda karma pełnoporcjowa powinna być wzbogacona o witaminy i minerały niezbędne w psiej diecie. Najczęściej spotykanymi dodatkami są witaminy A, D3 oraz E, żelazo, jod, cynk, selen. Dodatki, na które warto zwrócić szczególną uwagę, to fruktooligosacharydy (FOS), mannanooligosacharydy (MOS), inulina, MSM, siarczan chondroityny czy glukozamina, a także nienasycone kwasy tłuszczowe.

• Fruktooligosacharydy (FOS), mannanooligosacharydy (MOS), inulina – to prebiotyki, czyli substancje odżywiające mikroflorę jelitową. Ich obecność jest szczególnie pożądana w karmie przeznaczonej dla psich seniorów oraz szczeniąt. Starsze psy są narażone na zaparcia ze względu na słabszą motorykę jelita grubego, szczenięta natomiast na biegunki ze względu na niedojrzały układ trawienny. Dzięki prawidłowemu odżywieniu mikroflora jelitowa ma optymalne warunki do rozwoju. Jej obecność wpływa dobroczynnie nie tylko na trawienie, ale także na odporność.
• MSM – siarka organiczna, metylosiarczan – związek organiczny siarki, który wykazuje działanie przeciwzapalne, zwłaszcza w obrębie układu kostno-stawowego. Warto, by znalazł się w karmie przeznaczonej dla seniorów, szczególnie psów dużych ras czy psów otyłych. W połączeniu z kolejnymi omawianymi dodatkami (siarczan chondroityny, glukozamina) pozwala zwiększyć skuteczność terapii w stanach zapalnych stawów.
• Siarczan chondroityny, glukozamina/siarczan glukozaminy – substancje z grupy chondroprotetyków, które mają dobry wpływ i działanie ochronne na stawy. Ich obecność jest niezbędna w diecie szczeniąt psów ras dużych i olbrzymich, szczególnie w fazie intensywnego wzrostu (między 6 a 12 miesiącem życia).
• Nienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3, DHA i EPA – znajdują się głównie w olejach z ryb morskich czy w oleju lub mączce z kryla antarktycznego. Przyczyniają się do wzrostu tolerancji obciążenia stawów, zmniejszenia stanu zapalnego w organizmie, poprawiają kondycję sierści i skóry, a także ograniczają rozwój potencjalnie chorobotwórczych drobnoustrojów w jelitach. Ponadto poprawiają kondycję układu immunologicznego, co jest korzyścią dla psa w każdym wieku.

Domowe jedzenie – co może jeść pies?

Warto również wspomnieć o tym, czego nie ma w karmach komercyjnych, ale znajduje się w każdym domu – jedzenie ze stołu opiekuna. Często jest bardzo atrakcyjne dla psa, który zrobi wiele, aby wyprosić chociaż kawałek tego, czym zajada się opiekun. Jeśli do psiej miski trafiają od czasu do czasu surowe warzywa, takie jak marchew, korzeń pietruszki, brokuł czy dynia, jest to wręcz wskazane. Podobnie jest z owocami – psy z reguły przepadają za surowym jabłkiem (bez ogryzka!), gruszką, arbuzem czy owocami jagodowymi. Psu nie zaszkodzi również ugotowany ziemniak, batat czy ugotowane bez przypraw lub surowe mięso (nie więcej niż 3 porcje w tygodniu). Raz na tydzień można poczęstować psa przysmakiem w postaci surowego żółtka jaja, ale należy pamiętać, aby dokładnie oddzielić je od białka i sparzyć skorupkę jajka przed rozbiciem. Nie należy podawać żółtka z białkiem, ponieważ zawarta w białku awidyna zwiąże biotynę z żółtka i uniemożliwi wchłonięcie jej przez organizm.

Są jednak produkty, które nie powinny trafić do psiej miski, ponieważ są szkodliwe w każdej postaci – powodują np. uszkodzenie nerek, wątroby lub anemię hemolityczną. Część produktów jest po prostu ciężkostrawna lub potencjalnie alergizująca.

Jakie produkty mogą zaszkodzić zdrowiu psa?

To produkty potencjalnie toksyczne dla psów lub powodujące niewydolność narządów wewnętrznych. Po ich spożyciu przez psa należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem weterynarii:

• awokado;
• cebula, czosnek, por;
• słodziki takie jak ksylitol lub erytrytol;
• czekolada, kawa, herbata;
• winogrona i rodzynki;
• kości długie dużych zwierząt (np. udowe), gołe, po obróbce termicznej.

Produkty, które mogą zawierać alergeny oraz powodować niestrawność, biegunki, zapalenie przewodu pokarmowego lub trzustki czy ostre zapalenie żołądka:

• cukier, wszystkie słodycze i słone przekąski;
• przyprawy, sól, wędliny, kiełbasy, parówki itp.;
• żywność wysokoprzetworzona.

Jak wybrać psie smaczki i gryzaki?

Czym nagrodzić psa i jaki zdrowy (i smaczny) kąsek mu zaproponować? Mimo że wiele przysmaków dostępnych w sklepach nie powinno znaleźć się w psim menu, wybór jest dosyć szeroki. Poza owocami i warzywami wymienionymi powyżej dobrym pomysłem będzie też podanie psu suszonego lub liofilizowanego mięsa. Niektóre psy przepadają za suszonymi rybami, trzeba jednak zwrócić szczególną uwagę, czy w składzie takiej przekąski nie ma soli.

• Poroże – bardzo twardy gryzak, nieodpowiedni dla psów niszczycieli, ponieważ istnieje ryzyko rozgryzienia na mniejsze kawałki i połknięcia, a w konsekwencji zaczopowania jelita. Nada się dla psów, które nie czują potrzeby zjadania gryzaka.
• Gryzaki z korzenia wrzośca drzewiastego lub drewna oliwnego/kawowego – jest to drewno o dużej twardości, dzięki czemu jest o wiele bardziej wytrzymałe niż klasyczny patyk. Taki gryzak jest dobry dla psów otyłych, ponieważ zaspokaja potrzebę gryzienia, nie dostarczając przy tym zbędnych kalorii. Należy zachować przy nich takie same środki ostrożności jak w przypadku kości i poroża.
• Gryzaki z mleka jaka himalajskiego – w wyniku długotrwałego procesu suszenia ser z mleka jaka staje się bardzo twardy. Taki gryzak jest ciekawą alternatywą, nie zawiera sztucznych barwników i konserwantów. Podobny można przygotować z mleka krowiego domowymi metodami.
• Suszone uszy, penisy lub żwacze wołowe, kurze łapki – należy zwrócić uwagę, czy produkt nie jest sztucznie barwiony (np. na czerwony lub brązowy kolor) lub wybielany.

Czego unikać w składzie przysmaków dla psa?

Przysmaki, które można znaleźć w sklepach zoologicznych, często wyglądają na zdrowe, ładnie pachną i są reklamowane np. jako przekąska, która czyści zęby. Jest tutaj jednak kilka pułapek, w które można nieświadomie wpaść.

• Pleśń i roztocza magazynowe – w przysmakach sprzedawanych na wagę może rozwinąć się pleśń ze względu na przechowywanie ich w miejscu ze swobodnym dostępem do tlenu, światła i wilgoci. Takie warunki sprzyjają też namnażaniu się roztoczy magazynowych, których obecność w karmie lub przysmakach coraz częściej bywa przyczyną alergii.
• Zboża, sztuczne barwniki, znikome wartości odżywcze, substancje konserwujące, gliceryna – skład większości ciasteczek dla psów to zboża wymieszane z tłuszczem i sztucznymi barwnikami oraz konserwantami. Nie jest to wartościowa przekąska, a dla chorych psów wręcz niebezpieczna – szczególnie dla psów otyłych, z cukrzycą czy z problemami z przewodem pokarmowym.
• Gryzaki z prasowanej skóry – to bardzo charakterystyczne produkty w formie kostek, patyków, precli, bucików itp., które powstają z odpadów z garbarni. Podczas produkcji są poddawane obróbce za pomocą np. nadtlenku wodoru i innych wybielaczy, ługu czy siarczku sodu. W celu uzyskania pożądanego kształtu gryzaka stosuje się klej. Smak i kolor nadaje się poprzez spryskiwanie barwnikami i sztucznymi aromatami, np. takimi, które przypominają wędzonkę.