Ból wątroby – co może oznaczać? Domowe sposoby na bolącą wątrobę
Piotr Ziętek

Ból wątroby – co może oznaczać? Domowe sposoby na bolącą wątrobę

Ból wątroby może mieć różne podłoże, a jego charakter jest uzależniony od czynnika, który go wywołał. Przy uderzeniu narządu może pojawiać się nagły tępy ból z uczuciem braku tchu, a przy chorobach dróg żółciowych ból może promieniować do pleców. Dlaczego wątroba boli i co to może oznaczać? Jak wygląda diagnostyka i leczenie bólu wątroby? Jak złagodzić ból wątroby domowymi sposobami? 

Bólem wątroby często określamy ból w okolicy prawego łuku żebrowego. Jest to pewne uproszczenie, ponieważ niejednokrotnie nie jesteśmy w stanie określić, co jest źródłem bólu. Przyczyną takich dolegliwości nie musi być wcale wątroba, a na przykład drogi żółciowe.  

Ból wątroby – czy i gdzie wątroba boli?  

Wątroba jest narządem umiejscowionym pod prawym łukiem żebrowym. Pełni ona w organizmie kilkaset niezbędnych do życia funkcji. Wątroba nie posiada jednak zakończeń nerwowych, które mogłyby odpowiadać za uczucie bólu. Niemniej, podobnie jak inne narządy jamy brzusznej, otoczona jest torebką z tkanki łącznej, która zawiera już włókna nerwowe. Niektóre patologie prowadzące do powiększenia wątroby powodują rozciągnięcie torebki wątroby, co jest odczuwane jako ból pod prawym łukiem żebrowym. Unerwienie czuciowe posiada też pęcherzyk żółciowy oraz drogi żółciowe.

Ból wątroby i żołądka często są ze sobą mylone. Choroby żołądka, np. choroba wrzodowa, powodują ból w lewym podżebrzu, ale dolegliwości mogą pojawić się także w nadbrzuszu. 

Jak boli wątroba? Charakterystyka bólu wątroby 

Ból wątroby może mieć różny charakter w zależności od sposobu uszkodzenia. Choroby prowadzące do stopniowego powiększenia wątroby powodują tępy ból oraz uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu. Ból może nasilać się przy dotyku, podczas kaszlu lub głębszego wdechu.  

Wiele osób przynajmniej raz doświadczyło w swoim życiu napadu kolki wysiłkowej przy bieganiu, pływaniu czy nawet przy szybkim chodzeniu. Ma ona charakter kłującego bólu w prawym lub lewym nadbrzuszu. Mechanizm powstawania takiej kolki nie jest do końca jasny. Jedna z teorii mówi, że przyczyną bólu jest nagłe zwiększenie przepływu krwi, a co za tym idzie, niewielkie, ale gwałtowne powiększenie narządów jamy brzusznej, w tym wątroby. Ból torebki wątroby może być wywołany także urazem. Przy silnym uderzeniu w wątrobę pojawia się nagły tępy ból, któremu towarzyszy uczucie braku tchu, a czasami też nudności. O ile nie dojdzie do uszkodzenia miąższu wątroby, uczucie to mija po pewnym czasie. 

Może się to wydawać nieoczywiste, ale istnieje związek pomiędzy bólem pod prawą łopatką a wątrobą. Nerwy czuciowe zaopatrujące drogi żółciowe są odgałęzieniami prawego nerwu przeponowego. Z tego też powodu ból spowodowany chorobami pęcherzyka lub dróg żółciowych może promieniować na plecy. Ból taki może mieć charakter napadowy, jak w przypadku kolki żółciowej lub ciągły, jak przy zapaleniu pęcherzyka żółciowego. 

Powiązane produkty

Od czego boli wątroba? Czynniki ryzyka 

Czynniki, które sprzyjają uszkodzeniu wątroby lub kamicy żółciowej, zwiększają również ryzyko wystąpienia bólu wątroby. Głównymi czynnikami ryzyka rozwoju najczęstszego typu kamicy żółciowej, czyli kamicy cholesterolowej są płeć żeńska, otyłość, wiek powyżej 40. roku życia oraz co najmniej jedna ciąża. Duże znaczenie odgrywają również czynniki genetyczne. 

Lista czynników prowadzących do uszkodzenia wątroby jest o wiele dłuższa. Czynniki te można podzielić na kilka grup. Jedną z nich są choroby zapalne wątroby takie jak wirusowe zapalenie wątroby zarówno w postaci ostrej, jak i przewlekłej. Inny, częsty mechanizm uszkodzenia wątroby to uszkodzenie toksyczne, do którego może dojść w wyniku nadużywania alkoholu, jak również stosowania niektórych leków. Ból wątroby spowodowany alkoholowym uszkodzeniem może się ujawnić nawet po zaprzestaniu picia.

Uszkodzenie, a co za tym idzie ból wątroby, mogą powodować niektóre antybiotyki, a także leki używane w chemioterapii. Jednym z bardzo szeroko stosowanych leków, który w razie nadużycia powoduje uszkodzenie wątroby jest paracetamol.

Powiększenie wątroby towarzyszy też niektórym zaburzeniom hematologicznym. Do powiększenia wątroby prowadzą również zaburzenia krążenia w obrębie wątroby w przebiegu chorób takich jak nadciśnienie wrotne lub zespół Budda-Chiariego. Rzadkimi przyczynami uszkodzenia wątroby są tzw. choroby spichrzeniowe (wrodzone defekty metaboliczne). Wiele z nich objawia się już u dzieci.

Powyższe zaburzenia to tylko niektóre czynniki wywołujące uogólnione powiększenie wątroby. Ogniskowe powiększenie wątroby może być spowodowane obecnością np. ropnia, torbieli lub zmiany nowotworowej. 

Ból wątroby – co może oznaczać?  

Najczęstszą przyczyną dolegliwości bólowych zlokalizowanych w okolicy wątroby jest kamica żółciowa. Oczywiście, jeśli ból wątroby występuje u osoby po usunięciu woreczka, należy podejrzewać inną przyczynę. Szacuje się, że m.in. w Polsce problem kamicy żółciowej dotyczy nawet 20% populacji. Większość przypadków jest bezobjawowa, ale niektóre osoby mogą doświadczyć np. napadu kolki żółciowej. Napad taki pojawia się po zjedzeniu tłustego, ciężkostrawnego pokarmu. Ból jest ostry i trwa do kilku godzin, po czym samoistnie ustępuje. Jeśli ból utrzymuje się dłużej i dodatkowo rozwija się gorączka, przemawia to za zapaleniem pęcherzyka żółciowego. 

Ból spowodowany uszkodzeniem wątroby zdarza się rzadziej i ma więcej potencjalnych przyczyn. Ciągły i tępy ból w okolicach wątroby, dyskomfort w nadbrzuszu oraz towarzyszące objawy takie jak żółtaczka, świąd, biegunka i ciemne zabarwienie moczu świadczą raczej o uszkodzeniu wątroby.  

Niektóre dolegliwości mogą być błędnie interpretowane jako ból wątroby. Zapalenie wyrostka robaczkowego w położeniu tzw. zakątniczym daje objawy bólowe w prawym nadbrzuszu.

Ze względu na przemieszczenie narządów wewnątrz jamy brzusznej, znalezienie przyczyny bólu wątroby u kobiet w ciąży może sprawiać duże trudności. 

Badania w diagnostyce bólu wątroby 

W diagnostyce bólu wątroby bardzo dużą rolę odgrywa wywiad z pacjentem. Istotne są informacje o rozpoznanej już wcześniej kamicy żółciowej, o nadużywaniu alkoholu i stosowanych lekach. Należy także poinformować lekarza, jaki jest charakter bólu oraz ile trwa i w jakich okolicznościach się pojawił. Podczas badania fizykalnego stosuje się specjalne metody uciskania i potrząsania w obrębie brzucha. Mają one na celu wywołanie charakterystycznych objawów takich jak objaw Chełmońskiego lub objaw Murphy’ego.

Duże znaczenie w rozpoznaniu przyczyny bólu wątroby mają badania laboratoryjne. Poszczególne parametry mogą wskazywać na uszkodzenie wątroby, zastój żółci w drogach żółciowych oraz obecność stanu zapalnego. Przy podejrzeniu chorób zapalnych wątroby możliwe jest także oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwko wirusom zapalenia wątroby. Wśród badań obrazowych bardzo duże zastosowanie ma badanie USG. Pozwala ono uwidocznić złogi w drogach żółciowych, zmiany miąższu wątroby, a także zmiany naczyniowe. Czasami wykonuje się także tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny jamy brzusznej. 

Leczenie bólu wątroby 

Leczenie bólu wątroby zależy od przyczyny. Kluczowe znaczenie ma leczenie choroby podstawowej. Jeśli źródłem problemu jest kamica żółciowa, doraźnie stosuje się leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Czasami konieczne jest chirurgiczne usunięcie pęcherzyka żółciowego.

W przypadku wirusowego zapalenia wątroby stosuje się leczenie objawowe oraz przeciwwirusowe. W poalkoholowym lub polekowym uszkodzeniu wątroby kluczowe znaczenie ma zaprzestanie stosowania czynnika uszkadzającego. Stosuje się także leczenie mające na celu uniknięcie powikłań takich jak nadciśnienie wrotne. 

Domowe sposoby na ból wątroby 

Istnieją pewne domowe sposoby, które można zastosować w przypadku bólu wątroby. Doraźnie ból wątroby można złagodzić środkami przeciwbólowymi i rozkurczowymi dostępnymi bez recepty. Należy jednak pamiętać by nie przekraczać maksymalnej dawki określonej w ulotce.  

Kluczowe znaczenie dla zachowania prawidłowej funkcji wątroby jest prowadzenie zdrowego trybu życia, nienadużywanie alkoholu i stosowanie zbilansowanej, urozmaiconej diety. Dotyczy to szczególnie osób z rozpoznaną kamicą żółciową. Aby zmniejszyć ryzyko bólu wątroby, osoby te powinny przestrzegać diety z ograniczeniem tłuszczu i potraw ciężkostrawnych. 

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów ziołowych i tabletek na wątrobę zawierających ekstrakty ziołowe. Dowiedziono, że składniki roślin takich jak ostropest plamisty, rumianek, rzodkiew czarna, karczoch, figowiec czy psianka czarna mają działanie hepatoprotekcyjne i mogą wspomagać regenerację wątroby. Preparaty ziołowe na wątrobę są dostępne w formie tabletek, kapsułek, kropli doustnych, a nawet suszu do sporządzania naparu. Dostępne są też suplementy i leki na wątrobę zawierające np. sylimarynę – substancję naturalnie występującą w ostropeście, a także cholinę i ornitynę. Osoby z alkoholowym uszkodzeniem wątroby powinny pamiętać, by unikać ekstraktów ziołowych na bazie alkoholu.  

  1. W. Noszczyk (red.), Chirurgia, Warszawa 2009. 
  2. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015. 
  3. E. Nowakowska-Duława, A. Nowak, Kamica żółciowa i zapalenie dróg żółciowych, „podyplomie.pl” [online], https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/753,kamica-zolciowa-i-zapalenie-drog-zolciowych, [dostęp: 28.06.2020]. 
  4. M. Klinge, T. Coppler, J. M. Liebschutz i in., The Assessment and Management of Pain in Cirrhosis, „Current Hepatology Reports”, nr 42-51 (17) 2018. 
  5. T. S. Mohamed Saleem, C. Madhusudhana Chetty, S. Ramkanth i in., Hepatoprotective herbs - A review, „International Journal of Research in Pharmaceutical Sciences”, nr 1-5 (1) 2010. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl