Choroby wątroby – objawy, rodzaje i leczenie
Janusz Szymański

Choroby wątroby – objawy, rodzaje i leczenie

Wątroba jest największym, bo stanowiącym 2-2,5% masy ciała, i najbardziej skomplikowanym narządem ciała człowieka. Właśnie m.in. dlatego powinniśmy o nią dbać przez całe życie.

  1. Przewlekłe choroby wątroby – stłuszczenie
  2. Alkoholowe zapalenie wątroby
  3. Przewlekłe choroby wątroby – zwłóknienie
  4. Marskość wątroby – niezwykle groźna choroba
  5. Niedobór α1 – antytrypsyny przyczyną choroby wątroby

Wątroba zbudowana jest z dwóch rodzajów komórek: komórek miąższowych, czyli hepatocytów oraz komórek innego typu, do których należą komórki śródbłonka zatok, komórki Kupffera, komórki gwiaździste, komórki nabłonkowe przewodów żółciowych i limfocyty T.

Hepatocyty tworzą zasadniczą masę wątroby i są odpowiedzialne za metabolizm organizmu. Krew dociera do wątroby przez tętnicę wątrobową i żyłę wrotną, która zbiera krew żylną z przewodu pokarmowego. Oba te naczynia rozgałęziają się wewnątrz wątroby na drobne tętniczki i żyłki, dostarczające substancje odżywcze do hepatocytów. Następnie te cieniutkie naczynka łączą się, tworząc żyły wątrobowe, które odprowadzają krew z wątroby poprzez żyłę główną dolną do serca.

Wątroba odgrywa najważniejszą rolę w przemianie materii ustroju. Jej główne funkcje to tworzenie i wydzielanie żółci, regulacja gospodarki węglowodanów, synteza tłuszczów, kontrola przemian cholesterolu, produkcja mocznika albumin, czynników krzepnięcia i innych białek, metabolizm i detoksykacja leków i innych substancji pochodzenia zewnątrzustrojowego.

Wątroba produkuje w ciągu doby około 500-600 ml żółci, która jest wodnym roztworem kwasów żółciowych, cholesterolu, barwników żółciowych, fosfolipidów i elektrolitów. Kwasy żółciowe odgrywają zasadniczą rolę w gospodarce cholesterolem, zwłaszcza w jego eliminacji z organizmu, i wchłanianiu tłuszczów. Większość substancji obecnych w środowisku – na przykład leków, konserwantów spożywczych – ulega przekształceniu w wątrobie i wydaleniu w żółci lub moczu. Uszkodzenie wątroby przez leki może doprowadzić do martwicy hepatocytów, zaburzeń czynności komórek, stłuszczenia wątroby bądź jej zwłóknienia lub zapalenia, zwężenia przewodów żółciowych, zatrzymania żółci, a nawet powstania guzów lub zmian naczyniowych w wątrobie.

Przewlekłe choroby wątroby – stłuszczenie

Do stłuszczenia wątroby dochodzi wtedy, gdy ilość nagromadzonego w niej tłuszczu przekracza 5% jej masy. W typie grubokropelkowym stłuszczenia wątroby hepatocyty ulegają rozdęciu, a ich jądro przesuwa się na obwód komórki. W wątrobie gromadzone są przede wszystkim trójglicerydy, a wydzielanie cząsteczek cholesterolu o bardzo niskiej gęstości (VLDL) jest upośledzone. W tym schorzeniu stwierdza się powiększoną, niebolesną wątrobę, o gładkiej powierzchni, czasami dołącza się ból i napięcie mięśni poniżej żeber po prawej stronie lub żółtaczka. Ta choroba wątroby najczęściej dotyka osoby otyłe, cukrzyków lub alkoholików. Grubokropelkowe stłuszczenie wątroby rzadko daje nieprawidłowe wyniki typowych testów biochemicznych. Mimo opisania przypadków nagłej śmierci, stłuszczenie tego typu ma potencjalnie charakter odwracalny. Jednym ze sposobów leczenia, choć o niepotwierdzonej skuteczności, jest redukcja masy ciała.

W typie drobnokropelkowym lipidy są magazynowane w wątrobie w postaci drobnych kropelek, a komórki mają wygląd piankowy z centralnie położonym jądrem. Dochodzi do bardzo różnorodnych zaburzeń metabolicznych, między innymi, podobnie jak w typie grubokropelkowym, do gromadzenia trójglicerydów i zmniejszenia wydzielania VLDL. Choroba wątroby objawia się zwykle ogólnym osłabieniem, nudnościami, obniżeniem poziomu cukru we krwi, wymiotami, a następnie żółtaczką, śpiączką i poważnymi zaburzeniami krzepnięcia krwi. Stłuszczenie drobnokropelkowe wątroby występuje nagle, jednak jest odwracalne u osób, które przeżyją.

Alkoholowe zapalenie wątroby

Przebieg tej choroby jest zależny od ilości spożywanego alkoholu, stanu odżywienia pacjenta, indywidualnych czynników genetycznych i metabolicznych. Mimo, że istnieje liniowa zależność między intensywnością picia alkoholu a rozwojem choroby wątroby, to jednak nie u wszystkich osób nadużywających napoje „procentowe” dochodzi do istotnego uszkodzenia wątroby. Dziesięciu gramom alkoholu etylowego odpowiada 30 ml 40% whisky, 100 ml 12% wina lub 250 ml 5% piwa. Już około 20 g alkoholu spożywanego dziennie przez kobietę i około 60 g przez mężczyznę przez wiele lat może prowadzić do uszkodzenia wątroby. Stłuszczenie wątroby występuje po wypiciu 150-200 g dziennie przez 10-12 dni nawet u zdrowego człowieka, a alkoholowe zapalenie wątroby jest wynikiem spożywania 80 g alkoholu codziennie przez wiele lat. Z kolei do marskości wątroby dochodzi w wyniku nadużywania alkoholu w dawce 160 g dziennie przez 8-10 lat.

Nadużywanie alkoholu prowadzi do niedożywienia, gdyż dostarcza „pustych” kalorii bez wartościowych składników odżywczych, obniża apetyt, a poprzez toksyczne działanie na jelito i trzustkę pogarsza wchłanianie pokarmu. Z kolei niedobór podstawowych składników odżywczych przyspiesza szkodliwy wpływ alkoholu na wątrobę. Etanol powoduje poważne uszkodzenia komórek wątrobowych, większe u kobiet i to niezależnie od ich mniejszej masy ciała. O roli czynników genetycznych w alkoholowym zapaleniu wątroby świadczy rodzinne występowanie tego schorzenia, niekiedy związane z zaburzeniami przemiany alkoholu (utlenianiem). Pierwsze objawy toksycznego wpływu alkoholu zwykle pojawiają się u osób trzydziestoletnich, a poważne zaburzenia u czterdziestolatków. Pacjenci ze stłuszczeniem wątroby poza pojawieniem się „pajączków” naczyniowych zwykle nie zgłaszają żadnych objawów ani ich testy biochemiczne najczęściej nie wykazują odchyleń od normy. Natomiast w przypadku alkoholowego zapalenia wątroby pojawia się żółtaczka, gorączka, ból w prawym podżebrzu, powiększenie i bolesność wątroby oraz wzrost ilości białych ciałek we krwi, niekiedy dochodzi do wystąpienia uogólnionego zakażenia organizmu (sepsy), wodobrzusza, powiększenia śledziony, uszkodzenia nerek czy mózgu.

Alkoholowe zapalenie wątroby w badaniach laboratoryjnych objawia się wzrostem aktywności enzymów wątrobowych, spadkiem ilości płytek krwi, zwiększeniem objętości lub zmianą kształtu krwinek czerwonych. Leczenie schorzeń wynikające z nadużywania alkoholu teoretycznie jest proste, ale w praktyce niekiedy bardzo trudne, a nawet niemożliwe, gdyż wiąże się z definitywnym zaprzestaniem picia etanolu. W okresie abstynencji prawie wszystkie zmiany w wątrobie (poza zwłóknieniem) mogą być odwracalne, dlatego warto często się badać, aby móc jak najszybciej przeciwdziałać chorobom wątroby.

Powiązane produkty

Przewlekłe choroby wątroby – zwłóknienie

Zwłóknieniem wątroby określa się zwiększanie ilości tkanki włóknistej w tym narządzie spowodowane zaburzeniami równowagi pomiędzy procesami wytwarzania, a procesami degradacji macierzy pozakomórkowej. Temu zjawisku towarzyszy zanik miąższu wątroby i zagęszczenie włókien kolagenowych. Jest to reakcja na uszkodzenie lub martwicę miąższu wątroby, wywołane na przykład zakażeniem wirusami, bakteriami, krętkami, pasożytami lub zapaleniem, działaniem toksyn, wrodzonymi zaburzeniami metabolicznymi czy zaburzeniami przepływu żółci lub krwi przez wątrobę. Efektem tych zmian jest upośledzenie procesów odżywczych komórek i zanik komórek, pogorszenie transportu substancji z krwi do komórek miąższowych i zaburzenie przepływu krwi przez wątrobę. Leczenie włóknienia wątroby jest ukierunkowane na usunięcie przyczyn uszkodzenia.

Marskość wątroby – niezwykle groźna choroba

Istotą tego schorzenia jest powstawanie tak zwanych guzków regeneracyjnych otoczonych tkanką włóknistą. Uszkodzenie to jest następstwem tych samych procesów, co włóknienie wątroby i jest ich ostatecznym etapem. Niestety, ma charakter trwały; może przebiegać w sposób ostry i ciężki, umiarkowany (miesiące lub lata) lub nieznaczny, ale przewlekły (jak u osób nadużywających alkohol). Marskość wątroby początkowo może nie dawać żadnych dolegliwości. Pierwszymi objawami są z reguły: ogólne osłabienie i złe samopoczucie, utrata apetytu i chudnięcie. W przypadku utrudnionego odpływu żółci może dołączyć się żółtaczka, świąd skóry oraz charakterystyczne żółte kępki na skórze.

Objawy marskości wątroby są też związane z jej następstwami, na przykład z nadciśnieniem wrotnym, wywołującym krwotok z żylaków przełyku, zaburzeniami funkcji mózgu (tak zwana encefalopatia wątrobowa), powiększeniem śledziony i wodobrzuszem czy z niewydolnością wątroby, prowadzącą do niewydolności nerek i śpiączki. W badaniach laboratoryjnych mogą nie występować żadne odchylenia, lecz gdy dojdzie do upośledzenia czynności wątroby pojawiają się zaburzenia układu krzepnięcia, obniżenie poziomu albumin we krwi, podwyższenie aktywności enzymów wątrobowych, spadek liczby płytek krwi, białych i czerwonych krwinek. Marskość wątroby, a także jej następstwa, jak nadciśnienie wrotne, znajdują potwierdzenia w badaniach obrazowych, jak ultrasonografia czy tomografia komputerowa.

Podstawową metodą leczenia tej choroby wątroby jest leczenie podtrzymujące i uzupełniające, czyli usuwanie czynników toksycznych, uzupełnianie niedoborów pokarmowych i walka z ewentualnymi powikłaniami. U części pacjentów można wydłużyć życie przeszczepem wątroby. Trwają tez prace nad preparatami ograniczającymi procesy włóknienia wątroby.

Odrębnym schorzeniem jest pierwotna marskość żółciowa, która charakteryzuje się przewlekłym zaburzeniem w odpływie żółci i uszkodzeniem wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych. Najczęściej występuje u kobiet w wieku 35-60 lat. Pierwszym objawem choroby wątroby jest świąd skóry i zmęczenie, po miesiącach lub latach dołączają się inne objawy: powiększenie śledziony, przebarwienia skóry, żółtaczka, osteoporoza, biegunki tłuszczowe.

W badaniach laboratoryjnych obserwuje się wzrost aktywności niektórych enzymów wątrobowych, wzrost stężenia cholesterolu i lipoprotein we krwi, natomiast poziom albumin jest prawidłowy. Leczenie polega między innymi na podawaniu leków zmniejszających świąd, walce z osteoporozą, wyrównywaniu niedoborów wapnia i witamin A, D i K. Pierwotna marskość wątroby jest wskazaniem do przeszczepu wątroby, co daje zresztą bardzo dobre wyniki.

Niedobór α1 – antytrypsyny przyczyną choroby wątroby

α1 - antytrypsyna jest glikoproteiną syntetyzowaną w wątrobie, której zadaniem jest hamowanie działania występujących w osoczu enzymów trawiących białko. Brak hamowania tych enzymów prowadzi do destrukcji komórek, na przykład do uszkodzenia tkanki płucnej. Gdy α1 –antytrypsyna gromadzi się w hepatocytach, dochodzi do uszkodzenia wątroby. Niedobór tej substancji może objawiać się chorobą wątroby u dzieci (ze śmiertelnością do 25%), rozedmą płuc w wieku dorosłym lub marskością w wieku podeszłym, czasami powikłaną też rakiem wątroby. Terapia polega na leczeniu choroby płuc, w tym na zakazie palenia papierosów, zaś jedyną skuteczną metodą leczenia uszkodzenia wątroby jest transplantacja wątroby.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje?

  • Pielęgnacja skóry pacjenta onkologicznego. Jakie kosmetyki stosować przy chemioterapii i radioterapii?

    Chemioterapia, radioterapia i tak zwana terapia skojarzona (łącząca różne metody leczenia) to stosowane od lat metody leczenia nowotworów. Niestety, ich działanie nie ogranicza się jedynie do komórek nowotworowych – terapie onkologiczne wpływają również na zdrowe komórki, zwłaszcza te o wysokiej zdolności do podziału, takie jak komórki skóry, włosów i paznokci. Dlatego w trakcie leczenia onkologicznego tak ważna jest odpowiednia pielęgnacja.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.