Ból trzustki – objawy i przyczyny, jak boli trzustka?

Trzustka jest narządem gruczołowym położonym w górnej części jamy brzusznej. Pełni ona w organizmie bardzo ważną funkcję – odpowiedzialna jest za produkcję soku trzustkowego, który ma w swym składzie enzymy regulujące procesy trawienne, jak również wytwarza ona insulinę i glukagon, czyli hormony wpływające na utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy. Najczęstszą dolegliwością, którą odczuwamy przy zaburzonej pracy i chorobach trzustki, jest ból. Jakie zatem przyczyny mogą powodować ból trzustki?

Ostre zapalenie trzustki (OZT)

Ból trzustki bardzo często ma związek z ostrym zapaleniem trzustki (OZT). W przebiegu tej choroby pojawia się nagle ból brzucha, który jest bardzo silny, zlokalizowany jest w nadbrzuszu lub w lewym górnym kwadrancie brzucha, często obecne też są nudności i wymioty oraz gorączka. W badaniu palpacyjnym brzucha stwierdza się wzmożone napięcie powłok brzusznych, wyczuwalny jest też bolesny opór w nadbrzuszu. Często osłabiona jest też perystaltyka jelit lub w ogóle jest jej brak, na skutek pojawiającej się w przebiegu choroby niedrożności porażennej jelit.

Jakie są najczęstsze przyczyny ostrego zapalenia trzustki?

Na pierwszym miejscu wymienia się choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych oraz spożywanie dużej ilości alkoholu. Często OZT ma też charakter idiopatyczny (pochodzenie jest nieznane). Inne rzadsze przyczyny ostrego zapalenia trzustki to podwyższony poziom triglicerydów, nadczynność przytarczyc, stosowanie niektórych leków, wady wrodzone, choroby autoimmunologiczne czy też pasożyty (glista ludzka).

Leczenie ostrego zapalenia trzustki

Leczenie OZT uzależnione jest od ciężkości choroby i ewentualnego wystąpienia powikłań. Podstawą leczenia jest jednak intensywne nawadnianie dożylne, zwalczanie bólu i leczenie żywieniowe, pacjent zawsze powinien być hospitalizowany. 

Przewlekłe zapalenie trzustki

Inną przyczyną bólu trzustki może być przewlekłe zapalenie trzustki. Przebieg tej choroby jest powolny. W obrazie klinicznym dominuje ból brzucha, który zlokalizowany jest w nadbrzuszu, może promieniować do pleców, występuje po posiłkach i często po spożyciu alkoholu, trwa od kilku godzin do kilku dni, może nawracać z różną częstotliwością albo występować stale z zaostrzeniami. Dodatkowo pojawia się uczucie wzdęcia i pełności w nadbrzuszu, czasami także wymioty i przewlekła biegunka. Posiłki nasilają dolegliwości, dlatego często chorzy ograniczają ich ilość, co powoduje z kolei niedożywienie i postępujące wyniszczenie. Może pojawiać się też nieprawidłowa tolerancja glukozy, a w późnej fazie choroby – cukrzyca.

Przyczyny zapalenia i bólu trzustki

Najczęstszą  przyczyną przewlekłego zapalenia trzustki jest spożywanie dużej ilości alkoholu, inne przyczyny to palenie tytoniu, nadczynność  przytarczyc, przewlekła niewydolność nerek, czasami zdarza się też zapalenie idiopatyczne i uwarunkowane genetycznie.

Leczenie przewlekłego zapalenia trzustki

W leczeniu przede wszystkim należy w pierwszej kolejności wyeliminować czynniki wywołujące chorobę. Należy zatem zaprzestać picia alkoholu, palenia tytoniu. Ponadto należy przestrzegać bogatokalorycznej i bogatobiałkowej diety. Stosuje się leki przeciwbólowe, uzupełnia się enzymy trzustkowe oraz niedobory witamin, wyrównuje się zaburzenia poziomu glukozy. Czasami niezbędne jest leczenie operacyjne. 

Torbiel trzustki

Ból trzustki może być też wywołany torbielą trzustki. Torbiel może powodować uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, pobolewanie lub ostry ból brzucha, nudności, wymioty, gorączkę, niewielkie torbiele mogą być natomiast bezobjawowe. Torbiele mogą być następstwem zapalenia trzustki, czasami mogą powstać torbiele pasożytnicze, nowotworowe, zastoinowe, skórzaste i potworniaki. W przypadku nasilonych objawów stosuje się drenaż torbieli, w przypadku naprawdę dużej torbieli bierze się pod uwagę leczenie operacyjne. 

Nowotwór

Ból trzustki może być też wywołany obecnością nowotworu. Rak trzustki jest jednak bardzo podstępnym nowotworem i długo nie daje żadnych dolegliwości. Ból w okolicy trzustki świadczy już o zaawansowaniu choroby.