lekarz omawia wygląd trzustki
Małgorzata Kuberska-Kędzierska

Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

  1. Rak trzustki – czym jest?
  2. Przyczyny i czynniki ryzyka nowotworu trzustki
  3. Rak trzustki – objawy kliniczne
  4. Diagnostyka raka trzustki – jakie badania zrobić?
  5. Rak trzustki – leczenie i rokowania

Rak trzustki w Polsce pojawia się u około 3000 nowych pacjentów rocznie, z czego większość stanowią osoby dorosłe i starsze, częściej mężczyźni. Pierwsze objawy raka trzustki są zwykle niezauważalne, a to opóźnia właściwe rozpoznanie i leczenie. Rak trzustki rokuje źle, najczęściej bowiem w momencie jego wykrycia jest już guzem nieoperacyjnym.

Rak trzustki – czym jest?

Rak trzustki stanowi 3% wszystkich nowotworów złośliwych. W 65% ten rodzaj raka lokalizuje się w głowie narządu, rzadziej dotyczy trzonu i ogona trzustki.

Najczęściej wymieniane typy raka trzustki to:

  • gruczolakorak przewodowy (stanowi 80% przypadków),
  • torbielakogruczolakorak,
  • rak zrazikowo-komórkowy.

Stopień zaawansowania raka trzustki w większości przypadków ocenia się według klasyfikacji TNM, gdzie:

  • T oznacza wielkość guza – skala obejmuje stopień 0–4 – im wyższy, tym nowotwór jest większy,
  • N oznacza stan węzłów chłonnych – skala obejmuje stopień 0–3 – im wyższy, tym więcej regionalnych węzłów jest zajętych przez komórki guza,
  • M oznacza obecność odległych przerzutów – skala obejmuje 0–1 – czyli albo są obecne, albo ich nie ma.

Ponadto można jeszcze spotkać się z literą G, która określa stopień złośliwości, a dokładnie stan zróżnicowania komórek guza. Obejmuje stopnie I–IV – im niżej zróżnicowany, tym gorzej rokuje.

Przyczyny i czynniki ryzyka nowotworu trzustki

Przyczyny raka trzustki są nieznane. Uważa się jednak, że czynnikami ryzyka rozwoju raka trzustki mogą być:

  • palenie nikotyny (nitrozaminy),
  • cukrzyca,
  • wcześniejsze naświetlania na okolicę trzustki,
  • przewlekłe nawracające zapalenie trzustki,
  • otyłość,
  • czynniki genetyczne, takie jak mutacje genów BRCA1 i BRCA2 – wiążą się także ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi, raka jajnika – oraz genów p16, p53, DPC4,
  • dodatni wywiad rodzinny,
  • niedokwaśność soku żołądkowego,
  • nadmierne spożywanie mięsa, węglowodanów i nasyconych kwasów tłuszczowych w pożywieniu,
  • kontakt z pestycydami.

Powiązane produkty

Rak trzustki – objawy kliniczne

Symptomy raka trzustki są niespecyficzne. Ponadto warto dodać, że rozpoznanie wczesnego stadium raka trzustki jest w dalszym ciągu znacznie utrudnione ze względu na lokalizację anatomiczną samego narządu. Do najczęstszych objawów należą:

  • objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak bóle brzucha, nudności, wymioty (naciekanie dwunastnicy lub okolicy odźwiernika), jadłowstręt (brak apetytu), uczucie pełności poposiłkowej, szybkie uczucie sytości po nawet małym posiłku, burczenie, przelewanie, wzdęcia, odbijanie, biegunki, ale też zaparcia, w zaawansowanych stadiach krwawienie z przewodu pokarmowego (naciekanie dwunastnicy lub żylaki przełyku w przebiegu zakrzepicy żylnej układu wrotnego);
  • objawy ogólne, takie jak utrata masy ciała (chudnięcie), gorączka o nieustalonej przyczynie, zakrzepowe wędrujące zapalenie żył powierzchownych (tzw. zespół Trousseau), odbarwione/tłuszczowe stolce, ciemny mocz przy jednoczesnej żółtaczce (rak głowy trzustki lub naciekanie przewodu żółciowego wspólnego), świąd skóry, znaczne osłabienie, wyniszczenie, świeżo rozpoznana cukrzyca;
  • symptomy sugerujące dolegliwości ze strony układu kostnego – bóle pleców mogące być efektem naciekania przez guza splotów nerwowych i przestrzeni zaotrzewnowej;
  • objaw Courvoisiera – występuje u 25% wszystkich chorych – wyczuwalny pęcherzyk żółciowy (na skutek niedrożności przewodu żółciowego wspólnego), może także wystąpić wodobrzusze, powiększenie węzła chłonnego nadobojczykowego lewego (tzw. węzeł Virchowa), rzadziej guz w okolicy pępka (tzw. guz siostry Mary Joseph).

Guz głowy trzustki najczęściej daje żółtaczkę (choć jest to już późny objaw zaawansowanej choroby). Guzy ogona i trzonu trzustki nie mają takiego specyficznego symptomu, wobec czego są rozpoznawane jeszcze później, kiedy pacjent jest już bardzo wyniszczony.

Diagnostyka raka trzustki – jakie badania zrobić?

Każdą diagnostykę zaczynamy od dokładnego wywiadu. Powinien obejmować on obecność wymienionych objawów oraz czynników ryzyka raka trzustki. W badaniu przedmiotowym możemy obserwować: wychudzenie, powiększenie węzłów chłonnych, żółtaczkę, wodobrzusze, obrzęki. Z badań laboratoryjnych należy wykonać morfologię krwi obwodowej i tzw. próby wątrobowe (głównie bilirubina i fosfataza zasadowa). Dodatkowo zleca się badanie antygenu (markera nowotworowego) CA19-9.

W rozpoznaniu raka trzustki i raka brodawki Vatera najważniejsze są badania obrazowe i endoskopowe, takie jak:

Przed postawieniem ostatecznej diagnozy pacjentów z nowotworem trzustki czeka badanie histopatologiczno-cytologiczne. Biopsja trzustki lub węzłów chłonnych może być wykonana podczas ultrasonograficznego badania endoskopowego lub laparoskopii.

Rak trzustki – leczenie i rokowania

Leczenie raka trzustki jest trudne z powodu zwykle późnego rozpoznania i znacznego stopnia zaawansowania. Najczęściej ma duży stopień złośliwości, szybki wzrost, dużą skłonność do naciekania i odległych przerzutów. Rok przeżywa około 20% pacjentów, 5 lat już tylko około 5%.

Leczenie chirurgiczne raka trzustki dzieli się na:

  • radykalne zabiegi operacyjne – leczące – możliwe u około 15% pacjentów (np. wycięcie głowy trzustki wraz z dwunastnicą lub całkowite wycięcie trzustki i dwunastnicy, pęcherzyka żółciowego, przewodu żółciowego wspólnego, części odźwiernikowej żołądka, częściowe obwodowe wycięcie trzustki),
  • resekcje paliatywne – łagodzą objawy,
  • zespolenia omijające.

Uzupełnieniem zabiegów operacyjnych jest chemioterapia (jednolekowa lub skojarzona) i/lub radioterapia, w tym także śródoperacyjna. Zdarza się jednak, że pacjent ma złe rokowania, gdyż nowotwór jest tak zaawansowany, że pozostaje tylko leczenie objawowe – przeciwbólowe i przeciwzakrzepowe.

Wśród gwiazd kina czy estrady również znalazły się osoby, u których zdiagnozowano raka trzustki. Niestety, dla wielu z nich historia zakończyła się najgorszym z możliwych scenariuszy. Wśród nich byli między innymi Alan Rickman, Luciano Pavarotti, Patrick Swayze, Steve Jobs i Aretha Franklin.

Aretha Franklin

 

Steve Jobs
Patric Swayze
Patrick Swayze
Luciano Pavarotii
Luciano Pavarotti
Alan Rickman
Alan Rickman
  1. K. Oka, K. Inoue, S. Sugino i in., Anaplastic carcinoma of the pancreas diagnosed by endoscopic ultrasound-guided fine-needle aspiration: a case report and review of the literature, „Journal of Medical Case Reports”, nr 12 (1) 2018.
  2. M. Del Chiaro, C. Verbeke, R. Salvia i in., European experts consensus statement on cystic tumours of the pancreas, „Digestive and Liver Disease”, nr 45 (9) 2013.
  3. J. H. Wu, X.Y. Tian, B. N. Liu i in., Clinicopathological features and prognostic factors of solid pseudopapillary neoplasms of pancreas, „Pakistan Journal of Pharmaceutical Sciences”, nr 32 (1) 2019.
  4. A. McGuigan, P. Kelly, R. C. Turkington i in., Pancreatic cancer: A review of clinical diagnosis, epidemiology, treatment and outcomes, „World Journal of Gastroenterology”, nr 24 (43) 2018.
  5. V. Goral, Pancreatic Cancer: Pathogenesis and Diagnosis, „Asian Pacific Journal of Cancer Prevention”, nr 16 (14) 2015.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje?

  • Pielęgnacja skóry pacjenta onkologicznego. Jakie kosmetyki stosować przy chemioterapii i radioterapii?

    Chemioterapia, radioterapia i tak zwana terapia skojarzona (łącząca różne metody leczenia) to stosowane od lat metody leczenia nowotworów. Niestety, ich działanie nie ogranicza się jedynie do komórek nowotworowych – terapie onkologiczne wpływają również na zdrowe komórki, zwłaszcza te o wysokiej zdolności do podziału, takie jak komórki skóry, włosów i paznokci. Dlatego w trakcie leczenia onkologicznego tak ważna jest odpowiednia pielęgnacja.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.