Tomografia komputerowa jamy brzusznej – wskazania i przeciwwskazania, przebieg badania
Agata Pikulska

Tomografia komputerowa jamy brzusznej – wskazania i przeciwwskazania, przebieg badania

Tomografia komputerowa (TK, CT) jamy brzusznej to bezbolesne badanie, w którym wykorzystywane jest promieniowanie rentgenowskie. Nowoczesne urządzenia służące do prześwietlenia jamy brzusznej, posiadają opcję indywidualnego doboru i monitorowania dawki, na jaką narażony jest pacjent. Po przeprowadzeniu TK jamy brzusznej uzyskiwany jest obraz, będący przekrojem narządów wewnętrznych i jamy ciała. Jakie są wskazania i przeciwwskazania do wykonania badania TK brzucha i jak się do niego przygotować? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Tomografia komputerowa jamy brzusznej to szybka i łatwo dostępna metoda, charakteryzująca się dużą dokładnością w diagnozowaniu schorzeń tego obszaru. Dzięki wykorzystaniu promieniowania jonizującego możliwa jest ocena m.in. żołądka, jelit czy wątroby. Często w przebiegu badania podaje się także kontrast.

Czym tomografia komputerowa różni się od innych badań obrazowych jamy brzusznej?

Tomografia komputerowa to badanie, które pozwala na uzyskanie obrazów w wielu płaszczyznach, a także na wykonanie rekonstrukcji, które dodatkowo zwiększają możliwości diagnostyczne. Te cechy badania sprawiają, że TK jest znacznie dokładniejsze od badania RTG. Tomografia różni się od innych badań obrazowych dawką promieniowania jonizującego, na którego działanie narażony jest pacjent. RTG brzucha charakteryzuje się zdecydowanie mniejszą dawką, natomiast rezonans magnetyczny czy USG wcale nie wykorzystują promieniowania. Rezonans jest jednak długim badaniem, dlatego – w przeciwieństwie do tomografii – nie jest wykonywany w stanach zagrożenia życia. Ultrasonografia jest również często wykonywanym badaniem w diagnostyce jamy brzusznej, lecz TK sprawdza się lepiej w ocenie przestrzeni wypełnionych gazami.

Czy tomografia komputerowa jamy brzusznej wymaga kontrastu?

Badanie TK jamy brzusznej wykonuje się zarówno bez, jak i z kontrastem. Sposób badania zależy od wstępnego rozpoznania diagnostycznego. TK z kontrastem wykonuje się na 3 sposoby – środek cieniujący może zostać podany doustnie, dożylnie lub doodbytniczo. Tomografię komputerową jamy brzusznej z kontrastem podanym doustnie wykonuje się np. przy podejrzeniu perforacji przewodu pokarmowego. Środek kontrastowy podaje się dożylnie m.in. w celu oceny zmian nowotworowych czy stanów zapalnych, natomiast doodbytniczo w celu oceny jelita grubego.

Polecane dla Ciebie

Badanie TK jamy brzusznej – jak wygląda prześwietlenie brzucha?

Jeśli tomografia brzucha ma zostać wykonana z doustnym kontrastem, to na badanie trzeba się zgłosić około 45 minut wcześniej w celu jego wypicia. W przypadku dożylnego środka kontrastowego przed badaniem zostanie założony wenflon, do którego zostanie podłączona automatyczna strzykawka, która zapewni podanie kontrastu w odpowiednim momencie. Pacjent zostanie ułożony na stole diagnostycznym, który w trakcie badania będzie się powoli przesuwał względem głównej części aparatu. Może także zostać poproszony o wstrzymanie oddechu na kilka, kilkanaście sekund. Samo badanie tomografii komputerowej brzucha trwa przeważnie nie dłużej niż 15–20 minut. Po zakończeniu skanowania, w przypadku podania kontrastu, należy pozostać w poczekalni przynajmniej 30 minut. Ma to na celu kontrolowanie stanu pacjenta, u którego mogą wystąpić ewentualne działania niepożądane. Organizm z kontrastu oczyszcza się do kilkunastu godzin, a w celu przyspieszenia tego procesu zaleca się przyjmowanie dużej ilości płynów i dbanie o właściwą pracę układu moczowego.

Jak się przygotować do prześwietlenia jamy brzusznej?

Udając się na badanie TK brzucha, należy wygodnie się ubrać, najlepiej w odzież nieposiadającą żadnych metalowych ozdób czy zamków, ponieważ badanie będzie można wykonać wówczas w ubraniu. Należy zabrać ze sobą dowód tożsamości, skierowanie na badanie i książeczkę zdrowia dziecka w przypadku pacjenta niepełnoletniego, a także ewentualne wyniki poprzednich badań obrazowych tego obszaru. Jeśli badanie ma zostać wykonane z kontrastem, to oprócz wyżej wymienionych dokumentów, należy zabrać również wyniki badań laboratoryjnych – obowiązkowo poziom kreatyniny (ocena wydolności nerek, dzięki którym kontrast zostanie usunięty z organizmu), a w przypadku pacjentów cierpiących na choroby tarczycy – dodatkowo wynik badania TSH.

Na TK z kontrastem należy zgłosić się na czczo, czyli nie jeść minimum 6 godzin przed badaniem, nie należy także palić papierosów ani pić kawy (wskazane jest natomiast picie dużej ilości wody).

Jakie są wskazania i przeciwwskazania do wykonania tomografii komputerowej jamy brzusznej?

Jama brzuszna to często diagnozowany za pomocą tomografii komputerowej obszar. Wskazania do wykonania badania CT brzucha to m.in. podejrzenie urazu wielonarządowego, stanów zapalnych czy ocena pooperacyjna (np. po bypassie żołądka czy przeszczepie). Badanie to wykonuje się również w stanie tzw. ostrego brzucha, czyli sytuacji, gdy brzuch jest twardy i mocno napięty, a w jego obrębie występuje ból. Stan ten świadczyć m.in. o zapaleniu wyrostka robaczkowego lub niedrożności jelit. Tomografia komputerowa brzucha może pokazać także zmiany nowotworowe czy zwapnienia.

Przeciwwskazaniem do wykonania każdego badania TK jest ciąża. Lekarz może podjąć decyzję o przeprowadzeniu tomografii komputerowej u pacjentki ciężarnej tylko w sytuacji zagrożenia życia, czyli wtedy, kiedy wynik tego badania jest niezbędny do postawienia diagnozy. Przeciwwskazaniem względnym do CT z kontrastem jest nadczynność tarczycy, niewydolność nerek oraz wystąpienie w przeszłości reakcji alergicznej na środek cieniujący. Pacjenci, u których podanie kontrastu będzie konieczne, muszą zostać odpowiednio przygotowani do badania przez lekarza.

Tomografia jamy brzusznej – cena, refundacja i skierowanie

Do wykonania CT brzucha konieczne jest skierowanie – zarówno dla badań opłacanych przez NFZ, jak i tych wykonywanych prywatnie. Badanie jest refundowane dla osób posiadających powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Cena badania tomografii jamy brzusznej zależy od tego, czy badanie zostanie wykonane z kontrastem, czy do badania ma zostać dołączony opis wykonany przez lekarza radiologa, oraz od samej placówki. Zazwyczaj cena mieści się w przedziale od 250 do 510 złotych. Niektóre placówki oferują również łączone badanie TK jamy brzusznej oraz miednicy – cena takiego badania to od 400 (bez kontrastu) do 630 zł (z kontrastem). Czas oczekiwania na wynik tomografii komputerowej to przeważnie od jednego do dwóch tygodni.

C. Caraiani i in., Petresc, Indications for abdominal imaging: When and what to choose?, „Journal of Ultrasonography”, nr 20 2020.
S. Leszczyński i in., Diagnostyka obrazowa. Układ trawienny, Warszawa 2012.
B. Pruszyński i in., Radiologia: diagnostyka obrazowa, RTG, TK, USG i MR, Warszawa 2014.
Ł. Waszczuk i in., Triple-phase abdomen and pelvis computed tomography: standard unenhanced phase can be replaced with reduced-dose scan, „Polish Journal of Radiology”, nr 83, 2018.
M. S. Levine i in., Imaging of Bariatric Surgery: Normal Anatomy and Postoperative Complications, „Radiology”, nr 270 (2) 2014.
J. Stoker i in., Imaging Patiens with Acute Abdominal Pain, „Radiology”, nr 253 (1) 2009.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przesiewowe badanie słuchu

    Badania przesiewowe wykonywane są rutynowo w celu określenia prawdopodobieństwa wystąpienia choroby lub wczesnego jej wykrycia. Już w pierwszych dniach życia dziecka wykonuje się przesiewowe badanie słuchu. Na czym ono polega? Ile trwa?

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czy mutacja genu MTHFR może być przyczyną poronień nawykowych i zakrzepicy?

    Genotyp genu MTHFR pośrednio wpływa na metabolizm i przyswajanie kwasu foliowego w organizmie człowieka. Mutacja w genie MTHFR jest łączona z występowaniem u pacjenta tendencji do nadkrzepliwości i zakrzepicy, nowotworów bądź zwiększonego ryzyka chorób układu krążenia. Doniesienia te jednak bywają sprzeczne i nie znajdują przełożenia na rekomendacje specjalistów w sprawie wdrożenia profilaktycznej diagnostyki mutacji w genie MTHFR. Kwestia niedoborów kwasu foliowego jest szczególnie istotna w planowaniu ciąży, diagnostyce niepowodzeń położniczych i trudności z utrzymaniem ciąży, a także przy ustalaniu przyczyn urodzenia dziecka z wadą cewy nerwowej.

  • Badanie genetyczne BRCA1 i BRCA2 – na czym polega i jak interpretować wyniki?

    Ryzyko wystąpienia nowotworu piersi i jajników u osoby posiadającej mutację genu BRCA wzrasta odpowiednio do około 60% w przypadku raka piersi i do około 40% w przypadku raka jajnika. Badania mutacji BRCA zaleca się kobietom, u których bliskich krewnych wystąpiły co najmniej dwa przypadki zachorowań na złośliwy nowotwór piersi i/lub jajnika, zwłaszcza gdy choroba pojawiła się u krewnego przed 50. rokiem życia.

  • Co to jest antybiogram i jak wygląda to badanie?

    W 1928 roku Alexander Fleming odkrył pierwszy szeroko stosowany antybiotyk – penicylinę. Ten przełomowy moment w historii medycyny doprowadził nie tylko do zmniejszenia liczby zgonów z powodu zakażeń, lecz również zapoczątkował erę antybiotykoterapii. Szerokie zastosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych doprowadziło jednak do sytuacji, w której bakterie potrafią wymykać się leczeniu. Dlatego w podjęciu decyzji o wyborze jak najskuteczniejszego leku z pomocą przychodzi antybiogram.

  • Badanie in vivo – co to jest?

    Badania in vitro i in vivo stanowią nieodłączny element rozwoju medycyny i nauk pokrewnych. Warto wiedzieć, czym się różnią, aby zrozumieć ich znaczenie dla procesu odkrywania nowych leków czy terapii.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Echokardiografia – jak wygląda to badanie, ile trwa?

    Rozwój ultrasonografii pozwolił na nieinwazyjne obrazowanie wielu przestrzeni ludzkiego ciała. Klasyczny aparat USG pozwala nie tylko na obrazowanie jamy brzusznej, ale również serca. Badanie to określa się mianem echokardiografii lub potocznie – echo serca.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij