Pielęgniarka pobiera pacjencte krew do badań ALT
Barbara Sitek

ALT – badanie, normy, podwyższone

Prawidłowy zakres referencyjny dla aminotransferazy alaninowej zależy od wielu czynników i może różnić się w zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie. Oznaczenie poziomu ALT we krwi pozwala na wykrycie chorób wątroby i ocenę stopnia ich zaawansowania, jak również na różnicowanie określonych schorzeń wątroby między sobą. Jakie są normy ALT we krwi, jak wygląda badanie oraz czy do oznaczenia trzeba być na czczo?

ALT, czyli aminotransferaza alaninowa, jest jednym z enzymów obecnych w komórkach wątroby, jak również innych narządów. We krwi osób zdrowych ALT występuje jedynie w ilościach śladowych, enzym ten jest bowiem uwalniany z komórek do krwi dopiero w momencie ich uszkodzenia. Ze względu na to, że największe stężenie ALT występuje w komórkach wątroby, oznaczenie aktywności tego enzymu jest używane przede wszystkim do rozpoznawania, różnicowania i oceny zaawansowania chorób wątroby. Badanie poziomu aminotransferazy alaninowej jest zalecane szczególnie w diagnostyce ostrych i przewlekłych chorób zapalnych wątroby, w przypadku podejrzenia toksycznego uszkodzenia tego narządu lub gdy pacjent zgłasza objawy sugerujące jedną z chorób wątroby.

Co to jest ALT?

ALT, czyli aminotransferaza alaninowa, jest enzymem, biorącym udział w przemianach białek, występującym przede wszystkim w hepatocytach, czyli komórkach wątroby. W dużo mniejszych stężeniach enzym ten obecny jest także w mięśniu sercowym, nerkach, płucach oraz mięśniach szkieletowych. U osób zdrowych ALT znajduje się w cytoplazmie, czyli wewnątrz komórek, a jego stężenie we krwi jest bardzo niewielkie. Dopiero w momencie, gdy komórki zawierające enzym zostają uszkodzone, stężenie ALT we krwi znacząco się podnosi. Dodatkowo zdarza się, że przy niektórych chorobach wątroby produkcja ALT w hepatocytach wzrasta, a gdy wraz z postępem choroby komórki te ulegają uszkodzeniu, dochodzi do gwałtownego wyrzutu aminotransferazy alaninowej do krwi. Stąd badanie poziomu ALT (nazywane również badaniem ALAT lub GPT) jest jednym z podstawowych kroków w diagnostyce uszkodzeń wątroby. Badanie to, wraz z oznaczeniem poziomu innych enzymów wątroby: AST i GGTP, wchodzi w skład tzw. prób wątrobowych, oceniających pracę tego, największego u człowieka, gruczołu. Dla pełnego obrazu diagnostykę rozszerza się także o badanie poziomu bilirubiny, fosfatazy zasadowej (ALP) i dehydrogenazy mleczanowej (LDH).

Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda badanie gamma-glutamylotranspeptydazy (GGTP)

Oznaczenie poziomu ALT we krwi pozwala na wykrycie chorób wątroby i ocenę stopnia ich zaawansowania, jak również na różnicowanie określonych schorzeń wątroby między sobą. Najczęstszą przyczyną wzrostu aktywności ALT są ostre choroby wątroby, w wyniku których stężenie enzymu we krwi wzrasta kilkukrotnie. W przypadku chorób przewlekłych poziom ALT rośnie w mniejszym stopniu. Najwyższe wzrosty notuje się natomiast na skutek toksycznego lub niedokrwiennego uszkodzenia wątroby (np. po zatruciu grzybami lub innymi substancjami toksycznymi). Badanie ALT ma duże znaczenie także u pacjentów z chorobami przewlekłymi tego narządu oraz u osób narażonych na uszkodzenie wątroby, ze względu na stosowanie określonych leków, doustnej antykoncepcji hormonalnej lub nadużywanie alkoholu.

Badanie ALT – wskazania. Kiedy wykonać oznaczenie?

Badanie poziomu ALT wykonuje się u pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka oraz u wszystkich osób, wykazujących objawy, sugerujące choroby wątroby, takie jak:

  • zażółcenie skóry i błon śluzowych,
  • odbarwienie stolca,
  • ciemny kolor moczu,
  • świąd skóry,
  • nudności,
  • wymioty,
  • wzdęcia,
  • utrata masy ciała,
  • osłabienie organizmu,
  • bóle brzucha po prawej stronie,
  • brak apetytu,
  • skurcze mięśni,
  • krwawienia z nosa lub dziąseł,
  • utrata owłosienia pod pachami i w okolicach intymnych,
  • impotencja, spadek libido,
  • powiększenie gruczołów piersiowych u mężczyzn,
  • zaburzenia miesiączkowania u kobiet lub bezpłodność.

Oznaczenie poziomu ALT powinno wchodzić w skład podstawowych, kontrolnych badań laboratoryjnych, wykonywanych przez wszystkie osoby dorosłe, minimum raz w roku. O regularnym badaniu ALT powinny pamiętać także osoby z grup ryzyka:

  • pacjenci z podejrzeniem lub rozpoznaniem wirusowego zapalenia wątroby,
  • osoby zakażone wirusem HIV,
  • pacjenci chorujący na cukrzycę,
  • osoby przyjmujące przewlekle statyny lub leki przeciwnowotworowe,
  • kobiety stosujące doustną antykoncepcję hormonalną lub hormonalną terapię zastępczą (HTZ),
  • osoby otyłe lub nadużywające alkoholu.

Polecane dla Ciebie

Jak się przygotować do badania ALT? Czy trzeba być na czczo?

Do oznaczenia poziomu ALT konieczne jest pobranie od pacjenta próbki krwi żylnej. W tym celu należy zgłosić się do laboratorium w godzinach porannych, na czczo, zachowując co najmniej 12-godzinną przerwę w spożywaniu posiłków. Dodatkowo trzeba pamiętać, aby na 2–3 dni przed badaniem, powstrzymać się od spożywania alkoholu i intensywnego wysiłku fizycznego. Ponadto, jeśli osoba kierowana na badanie zażywa jakiekolwiek leki, powinna poinformować o tym lekarza oraz personel laboratorium.

ALT – normy. O czym świadczy podwyższone i obniżone ALT?

Prawidłowy zakres referencyjny dla aminotransferazy alaninowej zależy od wielu czynników i może różnić się w zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie. Najczęściej przyjmuje się, że nie powinien on przekraczać 45 U/l u mężczyzn, 35 U/l u kobiet i 25 U/l u dzieci poniżej 15 r.ż. Podwyższony poziom ALT u noworodków i kobiet w ciąży jest zjawiskiem fizjologicznym i nie powinien budzić niepokoju, warto jednak pamiętać, że interpretacja wyniku powinna być zawsze wykonywana przez lekarza, kierującego pacjenta na badanie.

Podwyższona aktywność ALT we krwi może wynikać z wielu różnych przyczyn, m.in. z: marskości, torbieli lub nowotworu wątroby, ostrego zapalenia wirusowego wątroby, stłuszczenia lub poalkoholowego uszkodzenia wątroby, kamicy przewodów żółciowych, zakrzepicy żył wątrobowych, chorób autoimmunologicznych, toksycznego uszkodzenia wątroby, np. na skutek spożycia trujących grzybów lub środków chemicznych, uszkodzenia mięśni szkieletowych, zawału serca i niewydolności krążenia, chorób tarczycy, zapalenia trzustki, mononukleozy zakaźnej, sepsy, choroby Wilsona, celiakii, czy hemochromatozy.

Sprawdź, jakie suplementy i leki na wątrobę znajdziesz na DOZ.pl

Oznaczenie poziomu ALT powinno być wykonywane łącznie z innymi próbami wątrobowymi, szczególnie z badaniem AST. Stosunek poziomów obu tych enzymów nazywany jest wskaźnikiem De Ritisa, a jego wartość może być wykorzystywana do wnioskowania o przyczynach podwyższonych wyników prób wątrobowych i dokładnej oceny stanu funkcjonalnego wątroby. Jeżeli wskaźnik De Ritisa jest mniejszy od 1, to najprawdopodobniej mamy do czynienia z łagodnym uszkodzeniem komórek wątroby, na skutek przewlekłego wirusowego lub autoimmunologicznego zapalenia wątroby, stłuszczenia wątroby, celiakii, hemochromatozy, czy choroby Wilsona. Jeżeli wskaźnik De Ritisa jest równy 1, to wskazuje to na ostrą cholestazę zewnątrzwątrobową, alkoholowe zapalenie wątroby, marskość lub nowotwór wątroby. Gdy jest wyższy od 1, a zwłaszcza gdy przekracza 2, to sugeruje ciężkie uszkodzenie wątroby, martwicę hepatocytów lub zawał mięśnia sercowego.

Badanie ALT – cena/refundacja, skierowania

Badanie poziomu ALT należy do grupy tańszych badań laboratoryjnych, jeżeli jest wykonywane prywatnie, jego cena nie przekracza zazwyczaj 10–15 zł. Jeżeli pacjent posiada skierowanie wystawione przez lekarza POZ lub specjalistę, wówczas może wykonać je bez dodatkowych kosztów w ramach świadczeń NFZ.

  1. R. Caquet i in., 250 badań laboratoryjnych, Warszawa, 2007, s. 434–435.
  2. A. Szutowicz i in., Diagnostyka laboratoryjna, tom I, Gdańsk, 2009, s. 73–76.
  3. J. Juszczyk, Aminotransferazy, Interna Szczeklika, Kraków 2018, wyd. Medycyna Praktyczna.
  4. M. Hartleb, Interpretacja badań laboratoryjnych w chorobach wątroby, Wrocław, 2019.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Kortyzol – norma, badanie, objawy podwyższonego i obniżonego kortyzolu

    Kortyzol (hydrokortyzon) jest naturalnym hormonem steroidowym produkowanym w organizmie przez korę nadnerczy. Nazywany jest hormonem stresu. Wywiera bardzo duży wpływ na metabolizm, w tym na stężenie glukozy we krwi, podnosząc jej poziom w reakcji na stres. Stężenie kortyzolu jest zależne od pory dnia – w godzinach porannych jest najwyższe, a w godzinach wieczornych najniższe. Tę zależność należy wziąć pod uwagę podczas interpretacji wyników badania. Czy można zbadać poziom stresu, wykonując oznaczenie poziomu kortyzolu? Odpowiedź w artykule.

  • GGTP – skierowanie, refundacja, cena

    GGTP to enzym pomocny w diagnozowaniu między innymi chorób wątroby, trzustki czy nerek. Jego wysoki poziom obserwuje się również u osób z problemem nadużywania alkoholu. Istnieje szereg objawów towarzyszących chorobom wątroby i dróg żółciowych, które powinny skłonić pacjenta do oznaczenia poziomu gamma-glutamylotranspeptydazy. Uwagę powinno przykuć chociażby żółte zabarwienie skóry i błon śluzowych, obrzęki i świąd skóry czy ból po prawej stronie brzucha. Jak się przygotować do badania GGTP? Ile kosztuje to oznaczenie i czy do badania należy zgłosić się na czczo? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników. Co zrobić, kiedy wynik wskazuje na podwyższony poziom?

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Badanie poziomu serotoniny – normy, cena, interpretacja wyników

    Serotonina stanowi jeden z najbardziej znanych neurotransmiterów modulujących aktywność komórek nerwowych oraz szeroką gamę procesów neuropsychologicznych. Jako że większość puli serotoniny w organizmie zlokalizowana jest poza układem nerwowym, substancja ta ma również wpływ m.in. na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego i moczowo-płciowego. Może także regulować proces krzepnięcia i agregację płytek krwi. Oznaczenie poziomu serotoniny wykonywane jest m.in. w diagnostyce rakowiaków, czyli nowotworów wywodzących się z komórek neuroendokrynnych.

  • IgE całkowite – wskazania do badania poziomu immunoglobuliny typu E (IgE), normy, wyniki

    Przeciwciała klasy IgE, obok przeciwciał klasy IgG, IgM, IgA i IgD, należą do jednej z pięciu podklas immunoglobulin wytwarzanych przez komórki układu odpornościowego. Cząsteczki immunoglobulin klasy IgE wytwarzane są w odpowiedzi na alergeny i obecność pasożytów. Badanie poziomu IgE całkowitego wykonywane jest w przebiegu diagnostyki alergii, atopii i parazytoz (obecność pasożytów w organizmie). Poziom IgE całkowitego zależy od wieku pacjenta, najniższy jest u noworodków i niemowląt, a maksimum osiąga pomiędzy 10. a 15. rokiem życia pacjenta.

  • Badanie poziomu witaminy D, metabolit 25(OH). Normy, cena, interpretacja wyników

    Witamina D bierze udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu, wpływa również na prawidłową budowę i funkcję kości. Oznaczenie poziomu witaminy D ma zastosowanie m.in. w diagnostyce i leczeniu osteoporozy, osteomalacji i krzywicy, chorób wątroby i nerek, a także w monitorowaniu leczenia kortykosteroidami, lekami immunosupresyjnymi i przeciwpadaczkowymi oraz suplementacji witaminą D u pacjentów, którym ją zlecono.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij